YENİDOĞAN (0-4 HAFTA )

Şimdi daha iyisiniz. Doğum şokunu üzerinizden attınız. Bebeğiniz size siz bebeğinize alışmaya başladınız. Yavrunuzu büyütürken kendi içgüdünüze güveniniz. Etrafınızdaki herkes kendi deneyimlerinden bir şeyler söyleyecektir. Sonuçta neye ve kime inanacağınızı şaşıracaksınız. Siz en doğrusu kendinize güvenin. İşlerin ne kadar kolay çözümlendiğini göreceksiniz. Aklınıza takılan sorularda her istediğiniz an doktorunuza danışabilirsiniz. Kuşkusuz size en doğrusunu o söyleyecektir.

• Kol ve bacaları çekik durumdadır.
• Gövdesinde tutup yüz üstü kaldırınca başı öne düşer
• Boynunu tutamaz.
• Işığa reaksiyonu vardır, başını ışık gelen tarafa çevirir,fakat eşyayı ve şekilleri göremez.
• İşitmesi normaldir.
• Koltuk altından tutulup havaya kaldırılınca ayakları ile yürüme hareketi yapar.

BİR AYLIK

Şimdi daha da iyisiniz. Bebeğinize iyice alıştınız. Sizi tanımaya, size gülmeye, yalnızca sizin anladığınız özel bir dille sizinle konuşmaya başladı. Çocuğunuzun size ve sevginize çok gereksinmesi var. Onunla konuşun, sizi duyar, sizi anlar. Yalnızca karnının doyması önemli değildir, ruhsal doyuma da gereksinmesi vardır. Sevginiz en az sütünüz kadar değerli ve gereklidir. Gündüzleri emzirirken onunla konuşun. Şarkı söyleyin, ninni söyleyin, Müzik dinletin, klasik müzik ya da Türk sanat müziği dinletebilirsiniz. Bunun için; çocuklar için özel olarak hazırlanmış ninni CD ve kasetleri, Müzik CD ve kasetlerinden yararlanabilirsiniz. Gecenin sakin ve sessiz olmasına dikkat edin ki geceyi ve gündüzü ayırt etsin.

Birinci ayın sonunda parmaklarını birleştirir, ellerini yumruk yapar, yanında gördüğü şeylere erişmek ister. Boğazından vokal gürültülü sesler çıkarır. Yüzüstü pozisyonda başını 2-3 saniye dik tutabilir. 2.Ayın sonunda başını kaldırır, dirsekleri ve önkolları üzerine ağırlık verir. Gözleri hareket eden eşyaları takip eder. Sizi tanır, kumru gibi ses çıkarmaktan zevk alır. Başını 5 saniye kadar dik tutabilir. Görme duygusunun gelişmesi için odasına kırmızı beyaz siyah mavi, sarı, gibi canlı renkli eşyalar koyunuz.

• Yüz üstü pozisyonda başını hafifçe kaldırır
• Oturtturulursa başı öne düşer.
• Koltuk altından tutulursa emekleme hareketleri yapar.
• Elleri yumruk şeklinde sıkılıdır.
• Eline verilen oyuncağı sıkı kavrar ve bırakmak istemez. Çıngırak ve emzik sapını tutar.
• Hareket eden parlak renkli cisimleri gözünün doğrultusuna gelinceye kadar kısa sürelerle izler.
• Sese tepki gösterir (Göz kırpma, hareket, sı çrama)
• Yanına yaklaşıp yumuşak sesle konuşulunca ağlamayı keser.
• Annesi kendisiyle konuştuğu zaman hareketlerini azaltır ve o tarafa bakar.
• Kendisine özgü memnuniyet sesleri çıkartır.
• Parlak nesneleri izler.
• İnsan yüzüne bakar.
• Etrafa ilgi başlar.

İKİ AYLIK

Artık bebeğinizle daha iyi iletişim kurabiliyorsunuz.Sizi anlıyor, kendine göre cevaplar verebiliyor.İsteklerini kendine özgü yöntemlerle belirtiyor. Yavaş yavaş görmeye, duymaya ve gülmeye başladı. En büyük eğlencesi sizin yüzünüz. Yüzünüzü ona yakın tutun ve yüzünüzden gülümsemeyi eksik etmeyin. Dokunma duygusunu geliştirmek için ona dokunun. Sevin,okşayın. Temiz ve yutamayacağı eşyaları eline verin. Bunları ağzına götürmekten büyük mutluluk duyduğunu göreceksiniz. Başını kaldırıp,etrafındaki insanları ve eşyaları da araştırmaya başladı. Sık sık gülüyor, size agucuklar yapıyor. Emzirme saatleriniz onunla paylaştığınız en güzel ve en mutlu saatler. Mutluluğunuzu ona anlatın; sizi çok iyi anlayacaktır.

• Yüz üstü yatırıldığı zaman başını ve omuzlarını kaldırmaya çalışır.
• Sırt üstü yatırıldığında ellerinde tutup kaldırmaya çalıştığınızda başını iyi bir şekilde tutabilir.
• Dik tutulduğunda başını iyi bir şekilde tutabilir.
• Yan yatırdığınızdan kısa süre sonra sırt üstü pozisyonuna döner.
• Eşyaları orta çizgiden etrafa doğru izler.
• Elleri sürekli yumruk şeklinde değildir. Zaman zaman açar.
• Konuşulunca ya da meşgul olunca gülümser
• Kendine özgü sesler çıkartır.
• Sizin çıkarttığınız sesleri taklit etmeye çalışır.
• Sosyal davranışlar başlamıştır.
• Annesini tanımaya başlar.
• Etrafı ilgiyle seyreder.
• Gülümseyerek memnuniyetini belirtir.

ÜÇ AYLIK

“ Çocuğunuza verdiğiniz en büyük hediye sizsiniz.”       Artık bebeğinizi iyice tanıdınız. O da sizi tanıdı. Bu ağlaması açlıktan mı, altını mı kirletti, hasta mı, yoksa yalnızca sizi yanında mı görmek istiyor bunu anlayabiliyorsunuz.O nedenle daha rahatsınız.Sırtüstü ve yüzükoyun pozisyonlarda başını kaldırıp daha uzun süre etrafı izleyebiliyor.Başını daha uzun süre dik tutabiliyor.Çocuğunuz size ve kendisiyle ilgilenen herkese gülümsüyor.Onlara kendince bir şeyler anlatıyor.Sosyalleşme başladı. Çevredeki her şeyi; odadaki eşyaları,yüzleri inceliyor, başını tanıdık seslere çeviriyor.

• Yüzükoyun pozisyonunda kolları üzerine yaslanarak gövdesini kaldırabilir.
• Başını rahatlıkla dik tutar.
• Elleri açıktır.
• Gözleriyle ellerini izleyebilir. Ellerinin hareketleri ilgisini çeker.
• Eşyalara uzanır ancak hizalayıp yakalayamaz.
• Eşyaları kısa süreli tutabilir ve kendine doğru çekebilir.
• Kendini koruma reaksiyonları yapmaya başlar.
• Müzikten hoşlanır.
• Kendi kendine konuşur ve keyif sesleri çıkarır.
• Tanıdığı kişilere ya da eşyalara uzanır.
• Beslenme hazırlığını anlar.

DÖRT AYLIK

Bebeğinizin ve sizin en mutlu günleriniz; tadını çıkarmaya çalışın. Uyanık olduğu tüm zamanlarda sizi yanında görmek istiyor. Üstelikte sizi başkalarından kıskanıyor. Artık her iki gözünü de kullanabiliyor ve sizi daha iyi izliyor. Eşyaları 180 dereceye kadar izleyebiliyor. Düğme gibi küçük cisimleri görebilir ancak yakalayamaz. Canlı renkleri soluk renklere tercih ediyor. İki elini birleştirebiliyor. Elleriyle örtüsüyle yada elbisesiyle oynayabiliyor. Yüzükoyun yatırıldığında; ağırlığını kollarına vererek başını iyice kaldırabiliyor. Hatta sırt üstü bile dönebiliyor. Ayakta tutulunca basmaya çalışıyor. Kucakta iken önündeki asaya vuruyor. Ve bundan da büyük zevk alıyor. Yastıklarla desteklenirse kısa süreli oturabilir. DİKKAT !!! düşebilir. 4.aydan itibaren yüksek bir yerde yalnız bırakmayınız.. Yüksek sesle gülüyor, müzik dinliyor, hoşlandığını belli ediyor, mamasını görünce heyecanlanıyor, sırt üstü yatışta eşyalara uzanabiliyor. Bir cismi istemli olarak tutup ağzına götürebiliyor. Oyuncakları eli ile işaret edebiliyor. Seslenince de başını çeviriyor ve seslenen kişi ile ilgileniyor.

Çocuğunuza 3 yaşına kadar televizyon izlettirmeyin. Bilgisayar, tablet, PC, akıllı cep telefonlarını kullandırtmayın. Sizde çocuğunuzun yanında televizyon izlemeyin ve bu çeşit aletleri kullanmayın. Anne ve babalık görevinizi bu aletlere yüklemeyin.

UNUTMAYIN!! ÇOCUĞUNUZUN EN İYİ OYUN ARKADAŞI SİZSİNİZ. 

• Hafif destekle oturtulursa. Başını rahatlıkla tutabilir.
• Yakınındaki eşyalara bakar, uzanır, yakalar ve ağzına götürür.
• Kucakta iken önündeki masaya vurur ve bundan hoşlanır.
• Seslenince başını çevirir, bakar ve seslenen kişi ile ilgilenir.
• Ayakta tutulunca basmaya çalışır.
• Düğme gibi küçük cisimleri görebilir ancak yakalayamaz.
• Yüksek sesle gülebilir. Sırt üstü yatarken yan dönebilir.
• 2 elini birleştirebilir.
• Annesini veya biberonu görünce sevinerek heyecan sesleri çıkartır.
• Elleriyle, örtüsüyle ve ya elbisesiyle oynar.

BEŞ AYLIK

Bu dönemde bebeğinizin etrafa ilgisinin daha da arttığını, kendine özel bir kişilik geliştirdiğini göreceksiniz. Artık tüm ev halkını tanıyıp ayırt edebiliyor. Etrafındakileri daha iyi görebiliyor. Gözünü dikip etrafına dikkatlice bakabiliyor. Hoşuna giden durumlarda kahkaha ile gülüyor. Zil sesine başını çeviriyor. Dik durumda tutulmaktan hoşlanıyor. Yerden ya da elinizden destek alarak zıplıyor. Hafif bir destekle oturabilir. Önüne konulan eşyalar ona daha çekici geliyor. Yüzükoyun pozisyondan sırt üstü pozisyona rahatlıkla dönebiliyor. Ağırlığını elleri üzerine vererek başını ve göğsünü kuvvetle kaldırabiliyor. Tek elle eşyalara uzanabiliyor. İnsan sesine tepki verebiliyor. Konuşan iki ayrı kişiye dönebiliyor. İlgilendiğinizde gülümsüyor ve sizinle konuşuyor. Adını söylediğinizde dönüp size bakabiliyor. Farklı sesler çıkartabiliyor. Konuşmalarınızı ve hareketlerinizi taklit edebiliyor. Agu agu gibi kendine özgü sesler çıkartabilir. Elinden oyuncağını aldığınızda size tepki veriyor. Dikkat!!! Ev halkı dışındakilerden korkabilir. Bebeğinizin çıkardığı sesleri taklit ederek onu konuşmaya teşvik edin. Kısa ve anlaşılır kelimelerle konuşun. Bebeğinizin başka bebeklerle karşılaşmasını sağlayın ve birbirlerini tanıyıp incelemesine izin verin.

• Sesleri ayırt etmeye başlar.
• Zil sesine başını çevirir.
• Tüm ev halkını tanır.
• İsmini söyleyince bakar.
• Agu, agu gibi kendine özgü sesler çıkartır.
• Her istediği yöne rahatlıkla dönebilir.
• Elleriyle uzandığı cisimleri yakalar.
• Ayağını ağzına götürebilir.
• Koltuk altından tutulunca bacakları üzerinde yürüme hareketleri yapar.
• Yerden ya da elinizden destek alırsa zıplar.
• Hafif bir destekle oturabilir.
• Elinden düşürdüğü emziğini arar. Bulunca alıp ağzına götürür.
• Eline verilen bisküviyi yer.
• Yüzükoyun pozisyonundan sırt üstü pozisyonuna dönebilir.

ALTI AYLIK

Altıncı ay çocuk hayatında önemli bir dönüm noktasıdır. O artık bebeklikten çocukluğa geçmiştir. Kendi kendine yüz üstünden sırt üstüne dönebilir. Başparmağını kullanmadan verilen eşyayı yakalayabilir, yeni eşya verilirse elindekini bırakabilir. Bir elindeki eşyayı öbür eline geçirebilir. Sırt üstü yatarken başındaki örtüyü çekip atabilir. Sevilince veya kızılınca reaksiyon gösterebilir. Önüne 2 küp konulduğunda birini aldıktan sonra öbürünü de almaya çalışır ve de alır. Gövdesini dik tutabilir. Desteksiz oturabilir. Ayakta tutulunca basmaya çalışır. Ayağını ağzına götürebilir. Karnını yerden tam kaldırmadan emekleyebilir. Kucak istediğini; kollarını açıp size uzanarak belli eder. Ses çıkaran nesneleri sallamaktan hoşlanır. Oyun oynarken çok neşeli olur ve bunu size göstermekten hoşlanır. Görme iyice gelişmiştir ve her şeyi izler. Yakaladığı eşyayı inceler. Sizi göremeyince ağlar. Artık gözünün rengi belirginleşmiştir. Üç gün üst üste ayni saatte yer, uyur ve uyanırsa müjde !!! artık çocuğunuz bir düzene girmiş demektir. Zorunlu kalmadıkça gece beslemeyiniz. 

• Sırt üstü yatarken amaçlı olarak yüzükoyun dönebilir.
• Sırt üstü yatarken başındaki örtüyü çekip atabilir.
• Elleriyle ayaklarını yakalamaktan hoşlanır ve ayaklarını ağzına götürebilir.
• Elindeki kaşığı masaya vurmaktan büyük zevk alır.
• Desteksiz oturabilir.
• Yüksek sese güler.
• Elindeki eşyaya bakar ağzına götürür.
• Eşyayı bir elinden diğerine aktarır.
• İki elini ayrı ayrı kullanabilir
• İki elini birleştirebilir.
• Düğme gibi cisimleri görür ama yakalayamaz
• Ayakta tutulunca basmaya çalışır.

YEDİ AYLIK 

Artık evde konuşup anlaşabileceğiniz, sevinçlerinizi paylaşabileceğiniz (asla üzüntülerinizi değil) bir arkadaşınız var. Çocuğunuz sizi anlıyor, sevginize kahkahalarla yanıt verebiliyor, mama, baba, dada diyebiliyor. Hoşuna giden ilişki kesilince bağırıp yaygara koparabiliyor. Sizin ve yakın ilişki içinde olduğu kişilerin mimiklerindeki değişikliklere göre yanıt verebiliyor. Hareketlerinizi, seslerinizi taklit etmeye çalışıyor. Her iki eliyle bir cismi kavrayabiliyor. Her iki elinde ikişer küp tutabiliyor. Eline geçirdiği her şeyi ağzına götürür. Kaşıkla yemek yemeye çalışır. Bu davranışını destekleyin. Cisimleri bir elinden diğerine geçirebiliyor. Önündeki eşyaya bakar uzanır ve onu alır. Aynada görüntüsünü tutmak ister. 1 yaşına kadar çocuklar her iki elini de kullanabilirler. Sol elini kullanıyorsa; sağ elini kullanması için çocuğunuzu zorlamayın. Bırakın hangi elini kullanacağına kendisi karar versin. Yüzükoyun yatmış durumda bir eşyayı takip ederken kendi etrafında dönebiliyor. Desteksiz oturabilir. Yine bu dönemde kısa süreli emekleme de başlayabilir. Mutlaka iki el ve iki ayağını kullanarak emeklemesi gerekmez. Yer değiştirmesi de bir çeşit emeklemedir. Popo üstünde, karın üstünde sürünebilir ya da kendine özgün başka bir emekleme stili geliştirebilir. Bazen de poposunun üzerinde geri geri giderek de emekleyebilir. Dişleriyle ellerinizi ısırarak size sürpriz yapabilir. Alt ön dişleri genellikle ilk çıkanlardır. Bunu sırasıyla üst önler, üst yanlar, alt yanlar, 1. azı dişleri, canin dişleri ve 2. azı dişleri izler. Açık havada her gün bir saat kadar çocuğunuzla birlikte dolaşmalısınız. Birlikte şarkı söyleyin, müzik dinleyin, onunla konuşun. Aklınıza gelen her şeyi ve yaptığınız bütün işleri bebeğinize anlatın.

• Desteksiz oturabilir
• Yuvarlanarak yer değiştirebilir
• Her iki elinde ikişer küp tutabilir
• Bir elindeki eşyayı diğer eline geçirebilir
• Ters kapatılmış fincanı kulpundan tutup normale çevirir
• Kaşıkla yemek yemeye çalışır. Bu davranışını destekleyin
• Hareketlerinizi,seslerinizi taklit etmeye çalışır.
• İleri geri emekleme hareketleri yapar
• Önündeki eşyaya uzanır ve onu alır
• Baş baş oyunu hoşuna gider
• Anne nerdeymiş? Ceee eee oyunu hoşuna gider
• Mama,baba,dada gibi 3-4 kelimeyi bilinçsiz olarak söyleyebilir
• Eline geçirdiği her şeyi ağzına götürür
• Aynada görüntüsünü tutmak ister

SEKİZ AYLIK

Gözünüz aydın çocuğunuz artık yer değiştirebiliyor. Emeklemeye başlayabilir. Emekleme dönemi denilen bu dönemde çocuğunuzu her an evin değişik bir yerinde görmeniz mümkün. O en tatlı tebessümü ile karşınızda. Unutmayınız! Bazı çocuklar hiç emeklemeden direkt yürümeye geçebilir. Mutlaka elleri ve ayakları üzerinde emeklemesi gerekmez. Kendine özgü çeşitli emekleme yöntemleri geliştirebilir. Ayaklarını karnına doğru çekip kollarını ileriye atarak emekleyebileceği gibi arkaya doğru da emekleyebilir. Biraz yardımla ayağa kalkabilir. Tırmanmayı sever. DİKKAT!!!! Ulaşabileceği yerlerde tehlikeli eşyalar bırakmayın. Tüm elektrik prizlerini bir bantla kapatın. Yardım almadan yatarken oturur pozisyona geçebilir. Mama şişesini kendi kendine tutabilir. Eline aldığı ekmeği ya da bisküviyi çok rahat yiyebilir. Oyuncaklarını bir elinden diğer eline geçirebilir. Oyuncaklarını açık bir kutunun içine koyabilir. Baş ve işaret parmağı ile küçük cisimleri kaldırır. Zili çalar. Daha sosyaldir. Parlak ve canlı renkli oyuncaklardan zevk alır. Top Favori oyuncakları arasındadır. Sevmediklerini iter. Etrafındakilerin yaptıklarını taklit eder. Anne, baba, mama, dada gibi 5-6 kelimelik bir kelime haznesi vardır. Hayır’ın anlamını çok iyi bilir. Gerekmedikçe kullanmayın. Ona surular sorarak cevap verin. Örneğin “Su mu istiyorsun? Hadi şimdi sana su verelim” gibi.

• Yorulmadan uzun süreli oturabilir
• Doğrulup ayağa kalkmaya çalışır
• Emekleme başlayabilir
• Ellerinde tuttuğu eşyayı birbirine vurmaktan zevk alır
• Eşyaları yere atmaktan hoşlanır
• Oyuncaklarıyla yere yatarak oynamayı sever
• İlgi çekmeyi sever
• Saklanıp birden karşınıza çıkabilir
• Kucağı sever,kollarını size uzatır
• Baş parmağını kullanarak herhangi bir eşyayı tutabilir
• Eşyaları bir kabın içine atabilir
• İki elinde eşya varken birini bırakıp üçüncüyü alabilir
• Kelime haznesine anne,aba,adda,dada gibi birkaç kelime daha eklenmiştir
• Sevginize kahkaha ile yanıt verir
• Hoşuna giden ilişki kesilince kızar
• Mimiklerinizdeki değişiklikleri anlar
• Kim kendisine daha çok ilgi gösterirse onunla ilişki kurmayı sever

DOKUZ AYLIK

Bebeğiniz artık çocuk oldu. Evde dolaşmaya, her yeri karıştırmaya başladı. Emekleme tam oluşmuştur. Emeklemiyorsa da üzülmeyin.Bazı çocuklar hiç emeklemeden yürürler.Her bebeğin kendine özgü bir gelişme şekli vardır.Bir eliyle destek alarak veya hiç destek almadan ayakta durabiliyor. Baş ve işaret parmakları arasında küçük bir cismi tutabiliyor. Küçük cisimleri yeden alabiliyor. Oyuncaklarını bir elinden diğerine geçirebiliyor. Oyuncaklarını açık bir kutunun içine koyabiliyor. Parmağını deliklere sokabiliyor. Oyuncaklarından zevk alıyor, sevmediklerini itiyor. Bebeğiniz ana dili özelliklerini tanımaya başladı. İki heceli sesler çıkartabiliyor. Arada kendini ifade etmek içim anlamsız seslerde çıkartıyor. 9. ay zeka belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığı aydır. Ona yaptığınız her şeyi anlatın. Bu dönemde kendi kendine yemek yemeye başlaya bilir.

• Emekler
• Tutunarak ayağa kalkabilir
• Ayakta durmayı sever
• Sırt üstü yatarken oturur pozisyona geçebilir
• Kollarından tutulunca adım atmaya başlar
• Baş ve işaret parmağı ile küçük bir eşyayı alabilir
• Emziğini tutar
• Parmaklarıyla yemek yemeyi becerir
• Size iyice bağlanmıştır, hep gözünün önünde olun ister
• Sesleri taklit eder
• Tek heceli sözcükleri artmıştır “mama,meme,dada,dede,adda” gibi sözleri söyleyebilir
• Oyuncaklarını açık bir kutunun içine koyabilir
• Oyuncaklardan zevk alır
• Sevmediklerini iter
• Etrafı karıştırmaya başlar

ON AYLIK

Çocuğunuz sizi şaşırtmaya devam ediyor. Artık ayakta yer değiştirebiliyor. Eşyalara ya da duvarlara tutunarak tüm evi dolaşabiliyor. Yardımla yürüyebiliyor. Kendi kendine yemek yemeye çalışıyor. Tut,ver,al,götür getir gibi basit kelimeleri anlıyor ve söylediklerinizi yerine getirebiliyor.Komutlarınızı yerine getirdiğinde ona teşekkür edin.Ona öpücük gönderip ondan öpücük göndermesini isteyebilirsiniz.Göz,kulak,burun,yanak dil gibi vücut bölümlerini ona öğretebilirsiniz.

Mobilyalara, merdivenlere ve evdeki tüm yükseltilere tırmanmayı sever. Düşmemesi ve kendine zarar verici ilaçlar almaması için dikkatli olmalısınız. Müzik ve danstan hoşlanır,tadını çıkartın. Birlikte bol resimli kitaplara bakın. Belirli eşya ve hayvanların isimlerini bol bol tekrarlayın. Bu dönemde uykusu azalmıştır zorlamayın. Günde 1 kez öğleden sonra 1-1,5 saatlik uyku gündüz uykusu için yeterlidir.

• Uzun süre oturabilir
• Yatar durumdan oturur duruma geçebilir
• Kendi kendine ya da tutunarak ayağa kalkabilir
• Emekleyerek veya oturur durumda sürünerek yer değiştirebilir
• Eşyaları baş ve işaret parmakları arasında tutabilir
• İstediği eşyayı işaret parmağı ile gösterebilir
• Elindeki eşyayı isteyerek yere atar, düşeni tekrar almaya çalışır
• İsmiyle çağrılınca reaksiyon verir
• Basit oyunlardan(el çırpma,bebek okşama,baş-baş yapma gibi) hoşlanır
• Biberonu veya bisküviyi elinde tutarak kendini besleyebilir
• Tekrarlayan sesiz heceleri “mama,meme,dada,dede,adda” gibi anlayarak söyleyebilir
• Parmağını deliklere sokmaya çalışır
• Saklanan eşyaları arar,bulur.Bulunca da çok sevinir
• Yapma emrine uyar ama bundan hiç hoşlanmaz.Ağlayarak tepkisini koyar

ON BİR AYLIK 

Çocuğunuz her an 1–2 adım atarak sizi şaşırtabilir. Çok hareketlidir. Tutunarak değişik pozisyonları dener. Parmak ucuna basma, tek ayak üzerinde durma, yere eğilerek oyuncağını alıp tekrar doğrulma, ayakta iken düşmeden yumuşakça oturma en çok sevdiği oyunlar arasındadır. Evin her tarafı onun keşif alanıdır. “HAYIR, “ sözcüğünün anlamını bilir ama yine de yasakları çiğnemekten kendini alıkoyamaz. Asla pes etmeyin sözünüzün arkasında durun. Kesin bir tavırla ve tok bir sesle bunun neden “hayır” olduğunu ona anlatın. Siz en iyisi ona zarar verecek her şeyi ortadan kaldırın. İlaçları, deterjanları, kimyasal maddeleri, kapalı dolaplarda kilitleyerek saklayın.

Şekiller ve boyutlarla ilgilenir. Renkleri ayırt etmeye başlar. Kutular en sevdiği oyuncaklar arasındadır. “Bana kırmızı kutuyu ver, mavi kutudaki küçük topu getir.“ gibi komutlarla onun bu özelliklerinin gelişmesine yardımcı olabilirsiniz.

Artık daha çok kelimeyi anlamaya başladı. Hatta bilinçli olarak birkaç kelimeyi söyleyebiliyor. Al, getir, götür gibi basit emirlere uygun davranışlar gösteriyor. Topu getir dediğinizde alıp getiriyor,Dışarı çıkalım dediğinizde kapıya yöneliyor. Çocuğunuza iyi bir konuşma modeli olabilmeniz için;tok bir sesle, tane tane, yavaş ve anlaşılır bir şekilde konuşun. Konuşmalarınızı beden dili ile destekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun konuştuklarını tekrar edin ancak onun sözcüklerinin doğrusunu ve normalini söyleyin. Hiç bir zaman gezme yerine ADDA, banyo için BICI BICI demeyin. Çocuğunuz; sözcükler bir anlam taşıdığı takdirde konuşabilir. O nedenle sözcüklerin anlamlarını resim, jest ve hareketlerle geliştirip destekleyin.

         Evde çıplak ayaklarla yere basması ayak kaslarının gelişmesi için oldukça iyidir. Dışarı çıkarken yumuşak tabanlı, topuk kısmı sert,ayağın çukurluğuna gelen kısmı hafif yükseltili,ayak bileğini saran,ayağı terletmeyen mevsimine göre deri veya bez bir ayakkabı giydirebilirsiniz. Ayakkabı çocuğun ayağından en fazla 1 cm. büyük olmalıdır. Asla başkasının ayakkabısı kullanılmamalıdır. Yürümeyi öğrenirken bazen de düşecektir. Kendisinin kalkmasına izin verin. Olayı abartmayın.Gerekiyorsa yardım edin. Sonra yeniden yürümesi için cesaretlendirin hatta teşvik edin.

• Çok hareketlidir. Her an her yerde karşınıza çıkar
• Uyku azalmıştır.Gündüz uykusu bazen bir kez bazen de hiç olmayabilir.
• Çeşitli eşyaları açık kapların içine koymaya çalışır
• Eşyaların özellikleri arasında ilişki kurmaya çalışır
• Oturduğu yerden kalkar. Bir süre ayakta durup tekrar yerine oturabilir
• Elinden tutulunca yürüyebilir. Bazen kendi kendine de yürüyebilir
• Kaşıkla yemek yemeye çalışır
• Çorap ve patiklerini çıkarmaya çalışır
• İşaret parmağı ile eşyaları gösterir
• Vücut kısımlarını (kulak,burun,göz gibi) ayırt edebilir
• Al,getir,götür gibi emirleri anlar ve yapar

ON İKİ AYLIK

Gözünüz aydın. Bebeğiniz artık 1 yaşında. Anlama, kavrama ve iletişim becerilerinde büyük ilerlemeler gözlüyorsunuz. Birden koşarak size gelirse sakın şaşırmayın. İlk anlamlı sözcükler dilinden dökülmeye başladı. Gözünü, burnunu, kulağını gösterebiliyor. Başparmağını ve İşaret parmağını kullanarak cisimleri tutabiliyor. Yakalama alanına giren her şeyi uzanıp almak istiyor. Giyindirilirken, soyundurulurken size yardımcı oluyor. Kendi adını biliyor ve seslenildiği zaman dönüp bakıyor. Kaşığı ve bardağı iyice tutup kendini besleyebilir. Oturur durumda oynarken sevdiği oyuncağı alması için oyuncağı ona uzatın ve ayağa kalkarak onu alması için cesaretlendirin. Yeni ve değişik sözcükleri öğrenebilmesi için onunla sık sık konuşun. Oyun oynayın, şarkı söyleyin, hikâye anlatın, hayal gücünü geliştirmek için ¾’ü resim, ¼’ü yazıdan oluşan hikâye kitapları okuyun. Karşısına geçin, kollarınızı açın, yürüyerek kendinize gelmesini isteyin. Geldiğinde onu ödüllendirin. Merdivenleri emekleyerek çıkması için birkaç basamak yukarıya sevdiği bir oyuncağı koyun ve ona ulaşmasını isteyin.

• Yardımsız ya da elinden tutularak yürüyebilir
• Eşyaları yere atmaktan hoşlanır
• Ayakta iken yerdeki oyuncağını almak için eğilir
• İçeceğini kendisi karıştırabilir
• Elindeki eşyayı istediğinizde size verir
• Sizinle karşılıklı top oynayabilir
• Baş ve işaret parmağını çok rahat kullanır
• Parmağını şişenin ağzına sokabilir
• Basit emirleri anlar ve yerine getirir
• 2-3 kelimeyi (mama,su,baba gibi) bilinçli olarak söyler
• Başkalarının hareketlerini taklit eder
• Giydirilirken kollarını kaldırarak yardımcı olur
• Yabancıları yadırgar
• Hayır sözcüğüne tepkisi artmıştır
• Parkta oynayan çocukları size gösterir, aralarına karışmak ister
• Resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır ve sayfaları çevirmeye çalışır

ON BEŞ AYLIK 

Evde artık duygularınızı, düşüncelerinizi sevinçlerinizi, üzüntülerinizi(Siz yine de üzüntülerinizi paylaşmayın) gerçek anlamda paylaşabileceğiniz bir dostunuz var. Evin her köşesinde karşınıza çıkabiliyor. Kendine özgü şarkılar söylüyor. 7 ile 20 kelime arasında biliyor. Kendi adını biliyor ve seslendiğiniz zaman dönüp bakabiliyor. Bildiği bir eşyanın ismini söyleyebiliyor. İstediklerini işaretle belli ediyor, altını ıslattığında gelip size gösterebiliyor ya da tuvaletini yapmak için koltuk,kapı,perde arkası gibi bir yere saklanıyor.

Elinden tutarsanız merdivenleri çıkabilir. Geri geri sürünerek inebilir, düşen oyuncağı almak için çömelebilir. Tahta küplerden ikili, üçlü-,dörtlü kuleler yapabilir. Resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır. Birkaç sayfayı birden çevirebilir. Kalemle çizgiler çizip karalamalar yapabilir. İlk karalama girişimleriyle kendini yazılı olarak anlatmaya başlar. Oyuncak bebeğine yemek yedirmek gibi basit günlük etkinlikleri taklit eder. Benim, senin, onun gibi zamirleri; hayır, olmaz gibi olumsuzlukları kullanır.

Mümkün olduğunca ona sık kitap okuyunuz. Sevdiği kitapları tekrar tekrar okuyun. Renkli, resimli kitapları kendisinin tutmasına ve karıştırmasına izin verin.   

• Rahatça yürür.
• Oturduğu yerden yardımsız ayağa kalkabilir.
• Öğretildiğinde 2 küple kule yapabilir.
• Kağıt ve kalem tutmaktan hoşlanır
• Kalemle gelişigüzel çizgiler,karalamalar yapar
• Merdivenleri el ve ayaklarının yardımıyla tırmanabilir
• Bardağı kendi kendine tutup suyunu içebilir
• Düğmeyi şişenin içine koyabilir
• Daha karışık emirleri (Mutfaktan oyuncağını al gel gibi…)yerine getirir
• Kendisine verilen kitabın sayfalarını çevirebilir
• Topa tekme vurabilir
• Saçını,gözünü,kulağını,burnunu,kol ve bacaklarını gösterebilir
• Her an her şeyi yapmak için fırsat kollar
• Eşyaları yere atmaktan büyük zevk alır
• 4-6 kelimeyi anlayarak söyler
• Bildiği eşyayı ismiyle çağırır
• İstediklerini işaretle belli eder
• Müzik sesleri hoşuna gider ve bunları kendisi de tekrarlar
• Acıktığını,susadığını ve bazen de çişini söyleyebilir

ON SEKİZ AYLIK

Evde artık bir gezgin, bir kâşif, bir bilim adamı var. En ummadığınız anlarda ve beklemediğiniz yerlerde karşınıza çıkan bu gezgin burnunu her yere sokar. Farklı boyutlardaki kutulardan, bloklardan yeni icatlar yapar. Elbisesini çıkartabilir. Oyuncak bebeğini besleyebilir. Beş küple bir kule yapabilir. Küpleri yan yana sıralayıp tren yapabilir. Bir kitabın sayfalarını çevirebilir. Elinden tutulursa basamakları iner. Açlığını ve susuzluğunu belirtir. İki sözcüklü cümleler kurabilir. Burun, ağız, yüz, göz gibi organları tanır ve gösterir. Tuvalet isteğini işaret ile ya da kelime ile belli eder. Bazen de bu ihtiyacını koltuk arkalarında, kapı arkalarında ya da perdelerin arasında giderir. Siz ona anlayış gösterin

• Rahatlıkla koşabilir
• Ayakta iken düşmeden oyuncağını fırlatabilir
• Alçak sandalyeye oturur, büyüğüne tırmanabilir
• Bir elinden tutulunca merdiven çıkabilir
• Kaşığını doldurarak kendisi yemeğini yiyebilir
• Kitap yapraklarını ikişer üçer çevirebilir
• 3 küpü üst üste koyabilir
• Çekmece ve dolapları karıştırır
• Düz bir çizgiyi üzerinde yürüyerek izleyebilir
• Çekmeceleri , dolapları ve kapalı yerleri karıştırmayı çok sever
• Topu kısa mesafelere atabilir
• 7-20 arasında kelime bilir
• Tüm vücut birimlerini bilir ve eliyle gösterir
• Ağzı çok kalabalıktır , kendine özgü bir konuşma şekli vardır
• Resimleri tanır ve isimlerini söyleyebilir (kedi, köpek, küş gibi..)
• Sizleri taklit eder (yer süpürme, toz alma gibi..)
• Diğer çocuklarla beraber oyun oynayabilir
• Bağırıp çağırma, tepinme gibi kızgınlık reaksiyonlarına hazır olun

YİRMİ BİR AYLIK

Sonu gelmez sorulara hazırlıklı olun. Ne, nerede, kim, niçin… gibi soruların ardı arkası gelmez. 50 kelime bilir ve daha fazlasını anlayabilir.2–3 sözcüğü bir araya getirerek basit cümleler kurar. Oyun oynarken kendi kendine konuşur ancak konuştuklarının bazıları anlaşılmaz. Oyuncak bebeği ile konuşur ve onu besler.6–8 küpten kuleler yapabilir. Üç tekerlekli bisiklete binebilir. Merdivenleri yukarı aşağı çıkıp ,inebilir. Kalemi büyüklere benzer şekilde tutup ileri,geri karalamalar yapar, daire ve enine çizgiler çizebilir. Bir resimdeki 2–4 nesneyi tanıyarak gösterir. Rahatça koşar, topa tekme vurabilir. 

• Rahatça koşar
• Dur dediğimizde durabilir
• Ayakta iken çömelebilir
• Çömelmiş durumda iken tutunmadan ayağa kalkabilir
• 5-6 küplü kuleler , çeşitli şekiller yapabilir
• Bardağı tutarak suyunu , sütünü içebilir
• Vücudunun tüm bölümlerini tanır ve size gösterebilir
• 1-2 kelimelik cümleler kurabilir
• Yemek ve tuvalete gitme isteklerini işaret veya kelime ile belli eder
• Tek başına merdiven çıkabilir
• Kaşıkla kendini besleyebilir

YİRMİ DÖRT AYLIK 

Kitap yapraklarını teker teker çevirebilir. Ben, sen ve biz’in anlamını bilir ve kullanır. Burun, ağız, yüz gibi bölümleri tanır ve gösterir. Başkalarında da bu organları gösterir. Elbisesini çıkarabilir. Üstüne dökmeden kaşıkla yemek yiyebilir. Bardağı alır suyunu içer ve tekrar yerine koyabilir. Tuvaletini söyleyebilir. Masal dinlemekten hoşlanır. Sembolik oyunlar oynar. Örneğin; bir sopayı araba yaparak üzerine binip dolaşabilir.

• Çok rahat koşar,zıplar,atlar,tırmanır,sürekli hareket halindedir
• Topu tekme ile hedefe gönderebilir
• Yardımsız merdiven inip çıkabilir
• Parmak ucunda yürüyebilir
• Çatal ve kaşığı güzelce tutabilir
• Kitap yapraklarını teker teker çevirebilir
• Ayakkabılarını ve pantolonunu çıkartabilir
• Kapı tokmağını çevirebilir
• Raflara,koltuklara tırmanır
• 6 küpü üst üste koyabilir
• Kalemle daire ve enine çizgiler çizer
• Yaratıcıdır,hamurdan top,küplerden kule yapabilir
• Kelime haznesi 50 ye kadar çıkabilir
• Kullandığı kelimelerden daha fazlasını anlar
• 2-3- kelimelik cümleler kurabilir
• Ben,sen ve biz kavramlarını anlar ve çoğunlukla doğru kullanır
• Resimlerdeki insan,hayvan ve eşyaları tanır ve isimlerini söyler
• Büyük ve küçük tuvaletini haber verir
• Masal dinlemekten hoşlanır hatta kendiside hikayeler uydurur
• Her şeyi kendi istediği gibi yapmak ister
• Kolay kızar,sabırsızdır,öfke nöbetlerine hazır olun
• Paylaşmayı bilmez, her şeyin kendisine ait olduğunu zanneder

2,5 YAŞ

• Sıçrayabilir
• Topu başının üzerinden fırlatabilir
• Yürüme , koşma, tırmanma gibi becerileri çok gelişmiştir
• Üç tekerlekli bisiklete binebilir
• Salıncakta sallanmayı sever
• Hafif yardımla soyunabilir
• Düğmeleri çözebilir
• Kalemle yatay ve düşey çizgiler çizebilir
• Dil gelişimi çok hızlıdır. 3-4 kelimeli basit cümlelerle iletişim kurabilir
• 5 e kadar sayabilir
• Renkleri ayırt etmeye balar
• Adını ve soyadını söyleyebilir.
• Yaşını parmaklarıyla gösterir hatta söyleyebilir
• Basit yap bozları birleştirebilir
• Kendisi tuvalete gidebilir
• Yüksekten atlar
• 8 küple kule yapabilir
• Çatal ve kaşığı iyice tutabilir
• Ev işlerinde annesine yardımcı olmaktan hoşlanır
• Eşyaları yerlerine koyar, bazı eşyaları saklayabilir.

ÜÇ YAŞ 

• Daha yükseklere sıçrayabilir
• Tek ayaküstünde bir süre durabilir
• Merdivenleri ayaklarını sıra ile kullanarak rahatlıkla çıkabilir
• Hızlıca koşabilir
• Üç tekerlekli bisikletle uzun mesafeler gidebilir
• İki eliyle büyük bir topu yakalayabilir
• Salıncakta kendisi sallanabilir.
• Yardımsız soyunabilir
• Kısmen kendisi giyinebilir
• Düğmeleri rahatlıkla çözebilir
• Avuç içi yerine parmakları ile bir eşyayı tutabilir
• Oyun hamurundan top yapabilir.
• Söylenince gidip ellerini yıkayabilir
• Kalemi büyüklere benzer şekilde tutabilir
• Kalemle çeşitli resimler yapabilir
• Kapalı şekil, daire çizebilir
• Harfleri ve sayıları öğrenmeye başlar, yazılı rakamları tanır
• Basit müzik aletlerini kullanabilir
• Hayal gücü çok gelişmiştir. Senaryolar yazar ve bu senaryoları oynar
• Günlük olayları anlatır
• Kaşiftir, evin her tarafı onun keşif alanı içindedir
• Konuşma, hikaye, şarkı ve şiirleri anlayabilir ve bunları söyleyebilir
• Tüm renkleri rahatça tanır
• Adını ve soyadını ,anne ve baba adını söyleyebilir.
• Karışık yap bozları birleştirebilir
• Yaşını ve cinsiyetini bilir
• 5-6 kelimelik cümleleri tekrarlayabilir
• 10 a kadar sayabilir
• Arkadaşlarıyla oyuncaklarını paylaşır
• Oyun kurar ve arkadaşlarıyla uzun süreli oyunlar oynayabilir
• Ağlaması ve yabancıları yadırgaması azalır
• Düzeni sever ve odasını toplar