Emzik (Yalancı meme); anne memesini taklit eden, bebeklerdeki doğal emme içgüdüsünü tatmin etmeye yarayan ve anne memesi yokluğunda bebeğe güven hissi veren destekleyici bir gereçtir. Adı üzerinde yalancı meme=Emzik; asla anne memesinin yerine geçemez ve anne memesini emme zevkini bebeğinize veremez. Emziğin amacı; çocuğun emme davranışında doyuma ulaşmasını sağlamaktır. Emziği ne cankurtaran simidi gibi acil kurtarıcı ne de hayatı tehdit eden tehlikeli bir araç gibi görmeliyiz. Her çocuk emzik almaz; zaten DOĞAL OLANI DA EMZİK ALMAMASIDIR. Anne memesini yeterince emiyorsa; emzik (yalancı meme) almayabilir ve bu da çocuğunuz için çok sağlıklı ve çok iyi bir durumdur.    

EMZİK (YALANCI MEME)  KULLANMANIN AVANTAJLARI

• Özellikle erken doğan prematüre bebeklerde emme refleksinin gelişmesine yardımcı olmak için emzikten yararlanılabilir.
• Anne memesi almayan bebeklerde emzik; emme gereksinimini karşılayarak bağlanma ve güven duygusunun gelişmesinde yardımcı olabilir.
• Anne memesi almayan bebeklerde emzik; bebeği rahatlatır.
• Anne memesi almayan bebeklerde emzik; bebeklerin kucakta gezdirilmeye, sallanmaya, beslemeye gerek kalmadan kendi kendine uykuya dalmasına yardımcı olur.
• Emzik; bebeğin parmaklarını ya da eşyaları emmesini engelleyebilir.
• Emzik; ani bebek ölümü (beşik ölümü) sendromlarını yarı yarıya azaltır.

     EMZİK (YALANCI MEME) KULLANMANIN DEZAVANTAJLARI

• Emzik alışkanlık yapan bir araçtır. İlerde emziği bıraktırmak zor hatta travmatik bir sürece neden olabilir.
• Sürekli emzik emen çocuk; anne sütü ve diğer besinleri yeterince almayabilir; bu da gelişme geriliğine neden olabilir.
• Sürekli ve uzun sürekli emzik alan çocuklarda diş ve damak gelişimi olumsuz etkilenebilir.
• Sürekli ve uzun sürekli emzik alan çocuklarda konuşma olumsuz etkilenebilir.
• Sürekli ve uzun sürekli emzik alan çocuklarda psikolojik olgunlaşmada gecikmeler olabilir.
• Emzik emen çocuklarda; temizlik problemi nedeniyle ishal, burun, boğaz ve kulak enfeksiyonları daha sık görülür.

Tüm bu değerlendirmelerin sonunda emzik kullanmaya karar verdiyseniz: 

Öncelikle emzik kullanmayı bir süre erteleyin.

Sonra tekrar düşünün HALA EMZİK KULLANMAK İSTİYOR MUSUNUZ?

Cevabınız evet ise;

EMZİK KULLANIRKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER

• Anne sütü alan, iyi gelişen, gülen, oynayan huzurlu bir bebeği emzik almaya zorlamayın. 
• Bebeğinizi emzirmeyi planlıyorsanız; emziğe başlamayı 1-2 ay erteleyin. Bebeğinizin emziği ya da biberonu emmesiyle; anne memesini emmesi farklı şekillerde olur. Bebeğiniz emme davranışını öncelikle memenizde öğrensin ve emme zevkinin tadına memenizde varsın. BEBEĞİNİZ ÖNCELİKLE ANNE MEMESİNİ EMMEYİ ÖĞRENSİN.
• Emzik kullanımının alışkanlık haline dönüşmemesi için bebeğiniz her ağladığında, her huzursuz olduğunda ona emzik vermeyin. Öncelikle ağlama nedenini araştırın. 
• Emziği genelde uykuya dalmak üzere olan bebeğinize verin. Derin uykuya daldığından emin olduktan sonra emziği bebeğinizin ağzından çıkartın. 
• Emziği bebeğinize vermeden önce bal, şeker, pekmez, lokum gibi tatlı maddelere batırmayın. Bunlar bebeğinizde erken diş çürümelerine neden olabilir. Ayrıca bu tatlara alışan çocuk anne sütünü, mamayı ya da diğer ek gıdaları yeterince almayabilir. 
• Emziği yeterince tutmayan bebekler için bazen emziğin üzerine birkaç damla anne sütü ya da mama damlatarak emziği daha cazip hale getirilebilirsiniz.
• Uygun bir emzik askısı ile emziği çocuğunuzun giysisine tutturun. Bu işlem emziğin sürekli yere düşmesini engeller. Boğulmalara neden olmaması için emzik askısı çok uzun olmasın ve emzik askısını asla çocuğunuzun boynuna asmayın. 
• Kauçuk emzikleri kaynatmayın, uygun bir temizleyici kullanarak soğuk su ile temizlemelisiniz. Silikon emzikleri en az günde bir kez sıcak su ile kaynatarak sterilize edebilirsiniz.
• Bebeğinizin emziğini; başka bebeklere  vermeyin ve başka bebeklerin emziklerini de kendi bebeğinize vermeyin.
• Yere düşen emziği mutlaka iyice yıkamalısınız. Kirlenmiş emziği ağzınızla temizleyip bebeğinizin ağzına vermeyin. Sizin ağzınızdan bebeğinizin ağzına mikrop geçebilir. 
• Yıpranmış, eskimiş, yırtılmış emzikleri asla kullanmayın.
• Emzikleri kullanmadığınız zamanlarda belli bir yerde kapalı bir kap içinde tutun. 
• Kullandığınız emzikleri hiçbir yıpranma belirtisi olmasa da 2-3 ayda bir yenilemelisiniz.

Eğer bebeğiniz anne sütünü yeterince almıyor, mama ile besleniyor, parmaklarını, giysilerini, battaniyesini ya da oyuncaklarını emiyorsa; huysuz, huzursuz, uykuya dalma problemi varsa ve aile istiyorsa emzik (yalancı meme) verilebilir. 

Elini emen bebeğinize emzik verdiğinizde; bebeğiniz eninde sonunda bir gün emziği bırakacaktır. Ancak elini emmeyi çok uzun süreler hatta erişkin yaşlarına kadar bile devam ettirilebilir. Emziği siz verdiğiniz zamanlarda emecektir, oysa elini her an ağzına alabilir. Ayrıca elini, parmağını emen bebeklerin; ellerinde, parmaklarında tahrişler, aşınmalar, yaralar bazen de incelmeler görülebilir. Bebeğinizin duygusal gelişiminde güven duygusu çok önemlidir. Yine bebeğiniz yeterince anne  memesini almıyorsa; emzik bu güven duygusunun oluşmasına yardımcı olabilir.

NE TÜR EMZİK KULLANMALISINIZ

• Emzik bebeğinizin ağzına uygun olmalı. Tabanı bebeğinizin emziğini yutmasını engelleyecek şekilde geniş olmalı. Burun deliklerini kapatmamalı. 
• Emziğin tabanı; hava akımını sağlayacak şekilde delikli olmalı. Bu delikler bebeğinizin salyalarının dudak kenarlarını ve çenesini tahriş etmesini önler.
• Emzik, biberon, diş kaşıyıcıları ve bebeğin kullandığı her türlü eşyalarda; BPA (Bisphenol A) ve Pthalates gibi maddeler olmamasına dikkat etmelisiniz. Bu maddeler bebeklerde üreme sistemine zarar verebilir. Böbrek ve Karaciğer  bozuklukları yapabilir. İleri yaşlarda Meme ve Prostat kanseri görülme riskini arttırır.
• Bebeğinizin çene yapısına uygun bir emzik kullanmalısınız  ve bebeğiniz büyüdükçe her 2–3 ayda bir bu emziği değiştirmelisiniz. 
• Bebeğiniz için silikondan ya da kauçuktan yapılan emzikler kullanabilirsiniz. Silikon emzikler geç deforme olur, şeffaftır, daha kolay temizlenir. Yumuşak ve pürüzsüz bir yüzeye sahip olduklarından bebekler tarafından daha kolay kabullenilirler. Silikon yüksek ısılara dayanıklı olduğu için; kaynatılarak ya da buharda sterilize edilebilir. Silikonun tadı ve kokusu olmadığı için bebek; emzik, anne göğsü ve biberon arasında kolayca geçiş yapılabilir. Tüm bu avantajlarından dolayı bebekler için yeni doğan döneminde silikon emzik tercih edilmelidir.  
• Kauçuk emziklerin temizliği zordur. Isı kauçuk emziklerin yapısını bozar. Kauçuk emzikler dezenfektanlar yardımı ile soğuk sterilize edilmeli ya da soğuk su ve sabunla güzelce yıkanmalıdır. Kauçuk emzikler daha elastik ve daha dayanıklı olduklarından bebeğinizin diş çıkartma dönemi ve sonrasında daha rahat kullanabilirsiniz.
• Yeni doğan döneminde bebeğiniz için; anne memesine uygun kiraz uçlu emzik olarak da adlandırılan ucu şiş yuvarlak, bebeğinizin dudağına gelen kısım daha ince ve yassı emzikleri tercih etmelisiniz. Damaksız emzikler anne memesine benzediği için 1 yaşın altındaki çocuklarda daha uygundur. Damaksız emziklerin 1 yaş üzerinde kullanılması damağa baskı yaparak damak yapısını ve üst ön dişlerin sıralanışını bozabilir.
• Damaklı emzikler ise; daha yassı ve ucu yukarı kıvrıktır. Damağa tamamen uyum sağladığı için 1 yaşın üzerindeki çocuklarda kullanılması daha uygundur. 
• Bebeğime ille de ortodontik ya da damaklı, damaksız emzik vereceğim diye tutturmayın. Siz en iyisi birkaç çeşit emzik alın ve bebeğinize sunun. Hangisini kullanacağına bebeğiniz karar versin. 

EMZİK NE ZAMAN BIRAKTIRILMALIDIR ve GEÇ BIRAKTIRILMASININ SAKINCALARI NELERDİR?

• 6-9 ay  dolayları bebeğinizin emziği bırakması için uygun bir zamandır. Bazen istemesek de bu süre 1- 2 hatta 3 yaşına kadar uzayabilir. Bebeğiniz emzik kullanmayı ne kadar erken bırakırsa o kadar iyidir.
• 2  yaşından sonra emzik emmeye devam etmesi çocuğunuzda üst çeneyi ve üst dişleri öne, alt çeneyi ve alt dişleri arkaya çekerek  iki çene arasındaki açıklığı arttırır. Bu durum ilerleyen zamanlarda  “ V” tipi üst çene darlığı oluşturarak yüz yapısında bozulmalara neden olabilir. Emzik emmeyi 3- 3,5 yaşına kadar devam ettirirse bu ” V ” tipi üst çene darlığı kalıcı olabilir.
• Uzun süreli emzik emmesi; bebeğinizde sık kulak, burun, boğaz hastalıkları ve ishal gelişmesine neden olabilir.
• Bebeğinizin 1 yaşından sonra gün boyu ve uzun süreli emzik emmesi; konuşma ve öğrenme  bozukluklarına neden olabilir.
• Bebeğinizin 2 yaşından sonra emzik emmeye devam etmesi; alışkanlık hatta bağımlılık yapar ve emziği bırakması daha da zorlaşır.

EMZİK NASIL BIRAKTIRILMALIDIR?

• Öncelikle anne ve babalar emziği bir susturucu gibi görmekten vazgeçmelidirler. Bebeğiniz her ağladığında, huzursuz ve gergin olduğunda susturmak için ona emzik vermemelisiniz. Ağlamasının, huzursuzluğunun nedenlerini araştırın ve onları gidermeye çalışın. Bebeğinize yumuşak, sevecen ve hoşgörülü bir şekilde yaklaşın.
• Bebeğinizde alışkanlık hatta ilerde bağımlılık da yapan emziği ne kadar erken bıraktırırsanız o kadar iyidir. Bebeğiniz; dişleri çıkmaya başladığında yani 6-9 ay dolaylarına geldiğinde artık emme yanında çiğnemeyi de öğrenmeye başlar. İşte çiğnemeye başlaması emziği bırakmak için uygun zamanın geldiğini bize gösterir. Başlangıçta emzik emme süresini giderek azaltın. Bebeğiniz bütün gün ağzında emzik ile dolaşmasın, yalnızca uykuya dalacağı saatlerde ve kısa süreli olarak emzik verebilirsiniz. Derin uykuya geçtiğinde emziği ağzından alın.
• Emziği; bal, reçel, şeker gibi gıdalara batırılarak bebeğinize vermeyin. Bebeğiniz emziği bir enerji kaynağı olarak algılamasın. Ayrıca bu çeşit şekerli gıdaların bebeğinizin dişlerinde bakterilerin üremesine neden olarak bebeğinizde erken diş çürümeleri de yapabileceğini unutmayın.
• Emziği bırakmaya karar verdiğinizde; önceden anne, baba ve çocukla ilgilenen tüm kişilerle birlikte bir gün belirleyin. Belirlediğiniz bu gün; çocuğun aşı olmadığı, hasta olmadığı, diş çıkarma dönemine denk gelmeyen, anne ve babanın işe gitmeyeceği, hafta sonuna denk gelen bir gün olsun. Birkaç gün huysuzluğuna, huzursuzluğuna, uykusuzluğuna, ağlamalarına katlanmanız gerekeceğini bilin. Gözyaşı olmadan eğitim olmaz. GÖZYAŞI EĞTİMİN DOĞAL BİR PARÇASIDIR.
• Emziği bırakacağınız günü tüm aile bireylerine ve yakın dostlara bildirin hatta onların da yardımı isteyin.
• Emziği bırakmaya karar verdiğinizde evdeki tüm emzikleri atın. Bebeğinize kararlı bir şekilde evde emzik olmadığını ve artık emzik emmemesi gerektiğini anlatın.
• Emzik almak istediği zamanlarda yanında olun ve onunla ilgilenin. İlgisini başka alanlara yönlendirin. Bu yeni bir oyun ya da sevdiği bir oyuncak olabilir. Bazen de ona sevdiği bir yemeği teklif edebilirsiniz. 
• Sevdiği bir arkadaşını ziyaret etmek, sokağa çıkartmak, parka, anneanneye, babaanneye ya da komşuya  gitmek emziği unutmasına yardımcı olabilir. 
• Steril bir iğne ile emziğin havasını boşaltın. Havası boşaltılmış emziği emmek hoşuna gitmeyecektir.
• Daha büyük çocuklarda; artık büyüdüğü, emziğe ihtiyacının olmadığı, diğer büyük arkadaşları gibi onun da emziksiz olması gerektiğini, geniş bir zaman diliminde sakin ve sevecen bir şekilde ona anlatın.
• Özellikle 2 yaşından büyük çocuklarda; artık büyüdüğü için emziğe  gereksinimi olmadığı ve emziği gereksinimi olan daha küçük bir çocuğa hediye edebileceği anlatılabilir. Hatta çocuğunuzun da yardımı ile emziğe özel bir hediye paketi yapın. Sonra güzel bir tören ile emzikle vedalaşsın.
• Ağabey ya da abla olmak çocuklar için çok önemlidir; bu konuyu özellikle sözel ve davranışsal olarak çocuğunuza hissettirin.
• Emzik emmediği zamanlarda “aferin, tebrik ederim, artık büyüdün, abla-ağabey oldun, diğer büyümüş arkadaşların gibi sen de artık emziksiz durabiliyorsun” gibi olumlu cümlelerle çocuğunuzun özgüveni arttırın.

EMZİĞİ BIRAKMA KARARI VERDİĞİNİZDE NE OLURSA OLSUN ASLA KARARINIZDAN VAZGEÇMEYİNİZ. ÇOCUĞUNUZA YENİDEN EMZİK VERMEYİNİZ.

SÖZÜN ÖZÜ: Özünde sevgi olan tüm yöntemler denenebilir. Siz en iyisi çocuğunuz ile birlikte kendi yönteminizi kendiniz belirleyiniz.

Dr. Yılmaz Bay

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı