HPV; Human Papilloma virüs olarak adlandırılan bir cins mikroptur. HPV virüsü; kadınlarda rahim ağzı kanseri, vaginal, vulvar, anal siğil ve kanserlere neden olabilir. Erkeklerde; penis, anüs siğil ve kanserlerine neden olabilir. HPV hastalığı; HPV virüsü ile enfekte olmuş belirti gösteren bazen de hiçbir belirti göstermeyen insanlardan; ilişkide bulunduğu diğer insanlara virüs bulaşması ile oluşur. HPV dünya genelinde cinsel yolla bulaşan hastalığa neden olan en yaygın virüstür.
HPV enfeksiyonunun en sık bulaşma yolu virüsü taşıyan biri ile yapılan cinsel temastır. Çok ender olarak ortak eşyaların kullanılması, hamam, Sauna, genel tuvaletler gibi ortak kullanım alanlarından da bulaşma olabilir.
HPV enfeksiyonu tanısı HPV-pap smear testi ile koyulur. Ülkemizde bu test; tarama testi şeklinde isteyen tüm kadınlara 5 yılda bir tüm sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak yapılmaktadır. HPV aşısı yapılsa bile doğurganlık çağındaki tüm kadınların 5 yıl ara ile HPV-pap smear testi yaptırmaları gerekmektedir.
HPV aşısı; insan papilloma virüsü olarak bilinen HPV virüsüne karşı birincil derecede koruyuculuk sağlar. Aşı HPV virüsünün neden olduğu rahim ağzı kanseri, genital-anal siğil ve kanserleri önler. HPV aşısı Human Papilloma Virüsünden rekombinant teknoloji ile elde edilir. Canlı ya da ölü bir aşı değildir. Virüsün küçük bir parçasını içerir. Ülkemizde 2-4-9 bileşenli 3 çeşit HPV aşısı vardır. En son geliştirilen 9 bileşenli HPV aşısı (Gardasil 9 olarak adlandırılan) daha fazla sayıda HPV virüsüne karşı koruyuculuk sağlamaktadır.
HPV aşısı 9-50 yaş arası KADIN-ERKEK herkese yapılabilir. İlk cinsel ilişkiden öce aşının yapılması önemlidir. Öncelikle cinsel olarak aktif olmayan 9-14 yaş (özellikle 12-13 Yaş) arası gençler aşı yapılması için hedef kitledir. Bu yaşlarda yapılan aşının koruyuculuğu daha fazladır ve bağışıklığı yaşam boyu devam eder. 14 yaş altı gençlere 6 ay ara ile 2 kez aşı yapılması yeterlidir. İlk aşı yapılmasından en erken 6 ay, en geç 1 yıl sonra kinci aşı yapılmalıdır. Aşılamada 2. öncelikli gurup 14-27 yaş arasındaki genç erişkinlerdir. 14 yaş üstü kişilere 3 kez aşı yapılmalıdır. İlk aşıdan 2 ay sonra (en erken 1 ay sonra) ikinci aşı, ilk aşıdan 6 ay sonra (en geç 1 yıl içinde) 3. aşı uygulanmalıdır. İlk aşıdan sonra en geç 1 yıl içinde tüm yaş guruplarında aşılama tamamlanmalıdır. Hamilelere HPV aşısı yapılmamalıdır. HPV aşısı yapılmadan önce herhangi bir test yapılmasına gerek yoktur. Aşı üst ön kol dış yüzeyine kas içine uygulanır.
HPV aşısı canlı ya da ölü virüs içermediği için aşı yerinde hafif ağrı, kızarıklık, şişlik dışında önemli bir yan etkisi yoktur. Çok ender olarak baş ağrısı, ateş, yorgunluk gibi yan etkiler görülebilir.
HPV aşısının koruyuculuğu 2.Doz aşıdan sonra başlar ve ömür boyu sürer.
Dr.Yılmaz BAY
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı