KARIN ÜSTÜ AKTİVİTE ZAMANI (TUMMY TİME): Bebeklerin uyanık olduğu zamanlarda erişkinlerin gözetiminde karınlarının üzerine yatırılarak geçirdikleri zamana karın üstü aktivite zamanı (tummy time) denir. Bu aktivitelerle bebekler oturmaya, sürünmeye, emeklemeye, yürümeye daha erken ve daha hızlı geçerler. Karın üstü aktiviteleri bebeklerin; fiziksel kas gelişimini hızlandırır. Ayrıca onlara denge- iç kulak, yer çekimi – vücut ilişkisi, çevresel-mekansal algı ve hızlı gelişim perspektifi kazandırır. Yeni doğan bebekler günde 18-20 saat uyuyabilir. Uyku esnasında sırt üstü ya da yan yattıkları için kol ve bacak kaslarını yeterince kullanamazlar.Bebeğiniz sırt üstü yatışta tavanı ya da yatağının üzerine, yanlarına astığınız eşyaları görecektir. Yüz üstü yatışta ise önüne, yanlarına daha çok eşya ve uyaran koyabilirsiniz. O nedenle uyanık oldukları sürece yetişkinlerin denetiminde yüz üstü aktiviteler yapmaları fiziksel, görsel ve bilişsel gelişimleri açısından onları çok daha ileriye taşıyacaktır.
YÜZ ÜSTÜ AKTİVİTENİN BEBEĞİNİZE YARARLARI
Motor Gelişimine Yararları
- Erken baş, boyun kontrolünü sağlar.
- Motor becerilerini geliştirir.
- Bebeğin boyun kaslarının kasılması sonucu oluşan (pozisyonel tortokolis) başın bir tarafa eğilmesini önler.
- Sırt üste ya da yan yatışta bebeğin kafasının arkasında gelişen yassılaşma şeklindeki değişiklikleri engeller.
- Karın üzerinde yatan bebeğiniz gövdesini taşımaya ve hareket ettirmeye çalışacağı için bu da onun kol, bacak, sırt, karın ve omuz kasları daha çok güçlendirir.
- Yuvarlanma, dönme, destekli oturma, desteksiz oturma, emekleme, ayağa kalkma , sıralama ve yürüme gibi aktivitelere temel oluşturarak onların daha erken oluşmasını sağlar.
- Karın kaslarını daha fazla çalıştırdığı için bebeğinizin kabız olmasını engeller.
Duyusal ve Bilişsel Gelişimine Yararları
- Kollarında, ellerinde ve yanaklarında farklı duygular hissettirerek bebeğinizin dokunma duygusunun daha iyi olmasını sağlar.
- Hareket eden bebeğinizin bedensel farkındalığı artar.
- Yüz üstü yatışta bebeğiniz farklı şekillerde konumlandığı için hareketleri ve vücut dengesi daha iyi gelişir.
Görsel Gelişimine Yararları
- Göz, çevre, el, kol ve bacak koordinasyonunun gelişmesine yardımcı olur.
- Gördüğü eşyalara uzanmaya çalışarak görsel ve bilişsel gelişimini hızlandırır.
- Gözünün önüne, yanlarına, etrafına koyacağınız nesneler, oyuncaklar ve zeka kartları sayesinde koordinasyon yeteneği ve zeka gelişmesi çok daha iyi olur.
Bebeğinizin göbeği düştükten sonra karın zamanı aktivitesine başlayabilirsiniz. Karın zamanı aktivitesi için en uygun zaman; uykudan uyandıktan ve alt bezi değiştirildikten sonraki zamandır.İki emzirme arasında da bebeğinize karın üstü aktiviteleri yaptırabilirsiniz. Kusma riskine karşı emzirmeden sonraki 1 saat karın zamanı aktivitesi uygulamayınız.
Karın üstü aktivite için bebeğinizi yatağında ya da onun için özel olarak hazırladığınız orta sertlikte bir zeminde onu yüz üstü yatırın. İlk günlerde 1-2 kez birkaç dakika olan bu egzersizleri daha sonra giderek arttırarak günde 3-4 kez 10-15 dakikaya kadar çıkartabilirsiniz. İlk denemelerde huysuzlanıp ağlayabilir hemen pes etmeyin.Daha sonra ki günlerde bebeğinize ısrarla karın zamanı aktivitesini yaptırmaya çalışınız. Onun ilgisini çekecek; çıngırakları,oyuncakları,aynaları, hayvan ve insan figürlerini, zeka kartlarını gözünün önüne koyun. Bunları belirli aralarla boynunun dönebileceği hizalara doğru yer değiştirin. Önüne koyduğunuz oyuncakları ve kartları belirli aralarla değiştirmelisiniz. Şarkılarla,konuşmalarla karın zamanını daha eğlenceli hale getirebilirsiniz.
KARIN ÜSTÜ AKTİVİTELERİ NELERDİR?
Karın Karına aktiviteler:
Bebeğinizi kendi karnınızın üzerine yüzü size bakacak şekilde koyun. Bu pozisyon bebeğinizle birbirinize en yakın olduğunuz pozisyondur.Çeşitli şarkılarla oyunlarla bu yakınlığınızın tadını çıkartın.
Yerde Göz Hizasında Aktiviteler:
Bebeğinizi karnının üstünde olacak şekilde özel olarak hazırladığınız orta sertlikte bir zemin üzerine yatırın. Gözlerinin hizasında karşısına geçin ve ONUNLA KONUŞUN. İlgisini çekecek çeşitli oyuncakları ona gösterin. Gösterdiğiniz bu oyuncakları sağa, sola, yukarı, aşağı çeşitli yönlerde hareket ettirin. Bu hareketler bebeğinizin baş, boyun, göz, kol, bacak koordinasyonlarının gelişmesini hızlandırır.
Kucağınızda Yüzüstü Pozisyonda Aktiviteler:
Bu pozisyonda bebeğinizi dizlerinizin üzerine yüzü koyun yatırın. Bir dizinizi biraz yukarı kaldırın. Önüne koyacağınız çeşitli renk ve şekillerdeki resimlere, eşyalara bakmasını sağlayın. Bebeğinizi sağa, sola, yukarı, aşağı çeşitli yönlerde hareket ettirerek görsel,bilişsel ve motor becerilerinin artmasını sağlayabilirsiniz.
Karın Üstü Taşıma Aktiviteleri:
Bebeğinizi ev içerisinde ya da dışarıda gezdirirken yüz üstü pozisyonda gezdirebilirsiniz. Bu pozisyonda; bir kolunuzu bacaklarının arasından geçirerek alttan tutun, diğer kolunuzla da omzunu ve başını destekleyin. Bu pozisyonda yapacağı aktiviteler bebeğinizin görsel, bilişsel ve motor gelişimini daha yüksek düzeye çıkartacaktır.
Yüz Üstü Destekli Yöntem Aktiviteleri:
Bebeğiniz yüz üstü pozisyonda yatarken kollarının altına rulo şeklinde yapılmış bir havlu koyun. Bu yöntemle gövdesini, başını normal yüz üstü pozisyona göre biraz daha yükseğe kaldıracağı için çevresini daha geniş açıdan görüp inceleyecektir. Buda ona daha fazla gelişim olanağı sağlayacaktır.
Çocuğunuz oturmaya, özellikle sürünmeye, emeklemeye, sıralamaya başladığında; yavaş yavaş karın zamanı egzersizlerini azaltabilirsiniz. Çünkü sürünme, yuvarlanma, emekleme gibi hareketlere başladığında zaten doğal olarak kendisi karın zamanı aktivitelerini yapıyor olacaktır. Yürümeye başladığında ise karın zamanı egzersizlerinden tamamen vazgeçebilirsiniz.
SÖZÜN ÖZÜ; Karın zamanı aktiviteleri ile ilk günlerden itibaren yüz üstü yatırdığınız bebeğinizinbüyük kaslarının gelişimini hızlandırdığınız için; bebeğiniz başını daha erken tutacak, daha erken oturacak ve daha erken yürüyecektir. Bu desteklenmiş fiziksel gelişim onun zihinsel gelişimini de hızlandıracaktır. Çünkü oturan bir bebek yatan bir bebekten, yürüyen bir bebek oturan bir bebekten daha fazla şey öğrenir. Uyguladığınız bu karın üstü aktivite yöntemi ile bebeğiniz yaşam boyu akranlarından hep bir adım önde olacaktır. Bu da onun hayattaki başarısını arttıracaktır.
UNUTMAYIN: UYUTURKEN SIRTÜSTÜ
OYNATIRKEN KARINÜSTÜ
KARIN ZAMANI AKTİVİTELERİNDE ASLA BEBEĞİNİZİ YALNIZ BIRAKMAYINIZ.
Dr. Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı