BABY LED WEANİNG (BLW) = KENDİ KENDİNE BESLENME (KKB)

İngilizce Baby Led Weaning kelimelerinin baş harflerinden oluşan BLW; Bebek liderliğinde beslenme (Bebeğin kendi kendine beslenmesi) anlamına gelir.

BLW’nin Türkçe’deki karşılığı olan Kendi Kendine Beslenme (KKB); bebeğin kendi içgüdülerini ve yeteneklerini kullanarak yönettiği bir süreçtir. Bu yöntem bebeğin doğasına en uygun beslenme yöntemidir ve Anadolu’da yüzyıllardır uygulanan geleneksel bir yöntemdir.

Beslenme; yaşamın doğal ve temel bir iç güdüsüdür. Bu içgüdü yeni doğan bebeğin kendi haline bırakılırsa annenin göğsüne yatırıldığında refleks olarak annesinin memesini arayıp bulmasıyla başlar. 

BEBEĞİNİZ 4-6 AYLIK OLUNCAYA KADAR TEK BESİNİ; ANNE SÜTÜDÜR. ANNE SÜTÜ YOKLUĞUNDA İSE BEBEKLER İÇİN ÖZEL OLARAK HAZIRLANMIŞ FORMÜL MAMALARDIR. 

6 AY-1 YAŞ ARASI ANA BESİNİ; YİNE ANNE SÜTÜ, ANNE SÜTÜ YOKLUĞUNDA İSE FORMÜL MAMALARDIR. 4-6. AYDAN SONRA BAŞLAYACAĞINIZ EK BESİNLER; ADI GİBİ “EK BESİN”dir. Bunu asla unutmayınız.

Bebeğiniz 4-6 ay dolaylarına geldiğinde; kucağınızda canlı destekli, oturma yastıklarında ya da desteksiz oturmaya başladığında; bilinçli olarak eşyaları sıkıca tutma, kavrama ve ağzına götürme yetenekleri de gelişmiştir. DİŞLERİ OLMASA DA artık kendi kendine beslenme (KKB) yöntemi ile onu beslemeye başlayabilirsiniz. Nasıl ki bebeğiniz zamanı geldiğinde emekleme, yürüme, konuşma davranışlarını geliştirirken bu yeteneklerinin gelişmesi için ona yardımcı oluyorsanız; kendi kendine beslenmesi için de zamanı geldiğinde gerekli ortamı hazırlayıp, yiyebileceği yiyecekleri uygun kıvamda ve şekilde önüne koyarak yanında olup beslenmesine yardımcı olmalısınız. BLW yönteminde başlangıçta amaç; yemek yiyerek karnını doyurması değildir. Burada esas olan bebeğinizin dokunma, tatma, koklama, görme, ellerini, kollarını uyum içinde kullanma ve tüm bunların sonunda duyu bütünlemesi aktivasyonu ile beslenme egzersizleri yapmasıdır. Bebeğiniz besinleri eline alacak, ağzına götürecek, şeklini, kıvamını, sıcaklığını, rengini, kokusunu, tadını keşfedecek, oynayacak, başına, yüzüne, gözüne sürecek, belki de sizin yüzünüze, gözünüze fırlatacak, etrafa dağıtacaktır. Tüm bunlar  kendi kendine beslenme yönteminin doğal bir akışıdır. Bebekler için bu dönemde ek gıda hayatta kalmak için gerekli besin kaynağı değildir. Bu dönemde bebekler için önemli olan öğrenmek, eğlenmek ve keşfetmektir. Bırakın bebeğiniz bu dönemin keyfini çıkartsın ve beslenmenin ne zaman başlayıp ne zaman biteceğine kendisi karar versin.

BEBEK LİDERLİĞİNDE BESLENME (BLW) YÖNTEMİ GÜVENİLİR Mİ? YA YİYECEKLER BOĞAZINA KAÇARSA?

BLW yöntemi ile bebeğinizi beslemeye 4-6. ay dolaylarında, bebeğiniz destekle ya da desteksiz oturmaya başladığı zaman başlayabilirsiniz. Başladığınız aya uygun gıdaları uygun şekilde hazırlayıp çocuğunuza sunmalısınız. BLW yöntemi sizin yiyecekleri ağzına zorla sokuşturduğunuz klasik beslenme yönteminden daha güvenilirdir. Bu yöntemde bebeğiniz ağzına aldığı gıdayı istediği kadar ağzında tutabilir, yumuşatır, küçük parçalara ayırır ve hazır olduğunda yutar. 1 Yaşına kadar bebeklerde öğürme refleksi noktası dilin orta bölümündedir. Bebeklerdeki bu özellik bebeklerin istemedikleri, kendileri için uygun olmayan ya da yutamayacakları boyuttaki gıdaları daha yemek borusuna, soluk borusuna yaklaşmadan öğürerek dışarı çıkarmalarını sağlar. Bu da BLW yöntemi ile beslenmede bebeğinize ve size çok büyük bir güvenlik sağlar. Klasik beslenme yönteminde ise bebeğinize gıdaları siz sunuyorsunuz. Genelde bir an önce beslenmeyi bitirmesi için ağzındakileri yutmadan kaşıkları peş peşe sunuyorsunuz. Ayrıca bebeğiniz yiyecekleri geri çıkarmasın diye yiyecekleri dilin arka kısmına bırakıyorsunuz. Doğal olarak tüm bu olumsuz davranışlar; sunduğunuz yiyeceklerin bebeğinizin solunum yollarına kaçma olasılığını arttırır.

Bebeğiniz ilk denemelerinde ağzına yiyeceği sokar sokmaz öğürebilir, öksürebilir hatta kusabilir. Bu hareketler bebeğinizin solunum yolunun açık, korunma reflekslerinin yeterli olduğunu gösterir. HEMEN MÜDAHALE ETMEYİNİZ. BIRAKIN BEBEĞİNİZ DOĞAL KORUNMA REFLEXİ İLE ÖĞÜREREK, KUSARAK KENDİNİ KORUSUN.

BEBEK LİDERLİĞİNDE BESLENME (BLW) YÖNTEMİNİN YARARLARI

• Tutma, yakalama, ağza götürme gibi el, kol, parmak becerileri daha hızlı gelişir. 
• Gereksinimi olan, sevdiği gıdaları keşfedip alır. Bebekler iç güdüleri ile gereksinimi olan gıdaları seçip alırlar. Gereksinimi olmayan, kendisine zarar verecek, alerjik gıdalardan uzak dururlar.
• Yiyeceklerin tadını, kokusunu, dokusunu öğrenir. Duygusal gelişimi hızlanır.
• Beş duyusu aktif olarak çalışır. Dokunma, koklama, tat alma duyuları gelişir. Görsel modellemelerle görme netleşir. Dil gelişimi daha da hızlanır.
• Erkenden kendi kendine beslenme alışkanlığı kazandığı için çocukluk, ergenlik, yetişkinlik dönemlerinde de daha çabuk bağımsızlık kazanır.
• Kendi kendine beslenme yöntemi ile beslenen çocuklarda iştahsızlık görülmez.
• Yiyeceği miktarı kendi belirlediği için obezite riski yoktur.
• Özgüveni yüksektir. Problem çözme yeteneği artmıştır. Kendi sorununu kendi çözer.
• Sofrada huzursuzluk olmaz, bebek ile aile arasında gerginlik olmaz, daha iyi bir iletişim vardır. Sofra kültürü kazanır. Tüm ailenin sofra mutluluğu artar.
• Katı gıdalara daha çabuk geçer. Kendi kendine beslenme yönteminde çocuğunuz önce çiğnemeyi öğrenir. Bu da katı gıdaların sindirimi için ona avantaj sağlar. Geleneksel beslenme yönteminde ise bebek önce püreleri ağız içinde döndürmeyi ve öğütmeden yutmayı öğrenir. Bu da çocuğunuzun katı gıdalara alışmasını zorlaştırır. 
• Bebeğinizin besinleri çiğnemesi için dişe ihtiyacı yoktur. Damak sertliği bu dönemde hazırladığınız gıdaları çiğnemesi için yeterlidir. Bu yöntemde erkenden çiğneme, kemirme, ağızda dolaştırma, yutma gibi beceriler daha hızlı gelişir. 
• Daha fazla enerji verici ve besleyici gıda alır.
• Hangi yiyecekten ne kadar yiyeceğine kendisi karar verir.
• Bebeğiniz için ayrı yemek hazırlamanız gerekmez. Sizinle aynı zamanda aynı yiyecekleri yiyebilir.
• Evdeki tüm yemeklere alışır. Bu yöntemde yiyecekler püre, çorba ya da bulamaç yerine tek tek sunulduğu için her yiyeceği gerçek haliyle ve tadıyla  tanır. Zengin bir damak tadı gelişir ve yemek seçmez. 
• Beden farkındalığı, el-göz koordinasyonları, ince motor becerileri daha hızlı gelişir.
• Bebek; yemek konusunda zorlanmadığı için gıdalara karşı olumsuz tutum geliştirmez.
• Anne – Babalar tüm gün tabak, kaşık elde çocukların peşinden koşturmaz, ayaklı kaşık olmazlar.

BLW yöntemi ile çocuğunuza katı gıda-ek gıda başlamaya karar verdiğinizde; evde çocukla ilgilenen herkesle bu konuyu detaylı bir şekilde konuşun. Bu yöntemi ve faydalarını onlara tüm ayrıntıları ile anlatın. Bu yöntemi tek başınıza uygulayamayacağınızı, birlikte başarabileceğinizi onlara anlatın. BLW yöntemine onların da inanmalarını sağlayın; tüm bunların sonunda BLW yöntemini uygulamaya ailece karar verdiyseniz; aşağıdaki önerileri dikkatlice uygulayınız.

BLW YÖNTEMİ İLE BESLENMEDE NASIL DAVRANILMALI?

• Çocuğunuzun yanında olun ama beslenmesine asla müdahale etmeyin.
• Sofrada ne varsa önüne koyun ve çocuğunuzu gözleyin.
• Eliyle tutamadığı gıdayı siz onun eline vermeyin. Ağzına götürmediği gıdayı siz ağzına vermeyin. Gerektiğinde yardımcı olun. Örneğin; önünden uzaklaştırdığı gıdayı tekrar önüne koyun, bebek çatalını patatese, havuca, kabağa batırıp önüne koyun. Yere düşürdüğü besinleri alıp, tekrar tabağına koyun ama siz onun ağzına yiyecek vermeyin, çatal, kaşık sokmayın.
• Sabırlı olun, çocuğunuzun yemeğini hemen bitirmesini beklemeyin. Beslenme saati onun için bir çeşit oyun, eğlence, tanıma, anlama, keşfetme saatidir. Bunu asla unutmayınız. 
• Bebeğiniz; doyma belirtileri gösterip ağzını kapattığında “Hadi biraz daha” diye onu zorlamayın. 30-45 dakika geçti ve artık bir şey yemiyor ve beslenmeyi oyun saatine çevirdi ise besinleri toplayıp önünden uzaklaştırın.
• Bebeğinizin üzerindeki giyeceklerin, beslediğiniz ortamın hatta tüm evin kirlenmesine hazır olun.
• Yemeği püre yapıp önüne koymayın. Bırakın yiyecekleri doğal haliyle tanısın.
• Birkaç gıdayı karıştırıp, önüne koymayın. Her sebze ve meyveyi tek tek bebeğinize sunun. Yiyecekleri doğal tatlarıyla tanısın.
• Her gıdayı doğal haliyle; tutup ağzına götürebileceği sertlikte ve büyüklükte yine ağzında çiğneyebileceği kıvamda hazırlayarak bebeğinizin önüne koyun. Bebeğinize sunduğunuz yiyecekler serçe parmağınız kadar ince, işaret parmağınız kadar uzun olmalı. 
• Bu yöntemde püre yok, blender yok, cam rende yok, patates ezici yok, kase yok, özel yemek yok, sizin zevkinize göre yemek yok, miktar yok.
• Gereksiniminiz olan gereçler; kulplu bir alıştırma bardağı, bir bebek tabağı, BLW  için tasarlanmış bebek kaşığı, bebek çatalı, yemek masasına sabitlenebilir ve kolay temizlenebilir bir mama sandalyesi, silinebilir-yıkanabilir geniş bir örtü ve kolay temizlenebilir bir mama önlüğüdür.
• Çocuğunuzu kucağınızda, oturma yastıklarında ve mama sandalyesine oturtabildiğiniz gibi altına bir örtü sererek yere de oturtabilirsiniz.
• Eğer bebeğinizi bir masa yanında mama sandalyesine oturtuyorsanız; masanın üstüne örtü sermeyin. Örtüyü masanın altına serin çünkü masa üstüne serdiğiniz örtüyü; bebeğiniz çekip, her şeyi bir anda yere indirebilir.
• Pişmesi gereken gıdaları; fırında, buharda, ızgarada ya da tost makinasında pişirerek bebeğinize sunabilirsiniz.
• Bebeğiniz 8-9. ay dolaylarına geldiğinde artık kaşık kullanabildiği için sulu yemeklere, çorbalara da başlayabilirsiniz. Sulu yemekler için özel BLW kaşıklarından yararlanabileceğiniz gibi bu yemeklere ekmek, bisküvi batırarak da yemesini sağlayabilirsiniz.
• Omlet, poğaça, pasta, börek, kek ve kurabiye gibi gıdaları doğrudan eline verebilirsiniz. 
• Sebzelerin, meyvelerin, balıkların mevsiminde ve taze olmasına dikkat etmelisiniz. Çünkü her şey mevsiminde güzel.
• İlk kez verdiğiniz gıdayı üç gün üst üste vererek çocuğunuzda alerji gelişip gelişmediğini gözleyiniz. Bazen alerjinin ortaya çıkması 72 saati bulabilir. 3 gün sonra yeni bir gıdayı deneyebilirsiniz.

Bebeğinizde Besin Alerjisi olduğunu nasıl anlarsınız?

• Deride; yüzde kızarıklık, kaşıntı, şişlik, kurdeşen plakları. 
• Gözde; kaşıntı, kızarıklık, sulanma, göz çevresinde şişlik,
• Ağızda; boğaz ağrısı, ağızda kaşıntı, dil ve dudaklarda şişlik,
• Üst solunum yollarında; burun akıntısı, burunda kaşıntı, burun tıkanıklığı, hapşırma, ses kısıklığı, kuru öksürük,
• Alt solunum yollarında; nefes darlığı, solunum zorluğu, hışıltılı solunum, göğüste çekilme,
• Mide barsak kanalında; bulantı, kusma, ishal, kanlı gaita, reflü, kolik şeklinde karın ağrısı,
• Kalp damar sisteminde; tansiyon düşüklüğü, kalp hızının artması, baş dönmesi, bayılma gibi belirtiler görülebilir.

        Katı besin-Ek besinlere başladığınızda; beslenme sonrası bebeğinizin ağız çevresinde, yanaklarında, besinlerin temas ettiği bölgelerde kızarıklık, kaşıntı olabilir. Özellikle asitli gıdalardan (yoğurttan) sonra görülen bu durum besin alerjisi değildir. Besinlerin asit değerinin yüzdeki derinin asit değerinden farklı olması, besinlerin hazırlanışındaki bazı maddelere duyarlılık bazen de çocuğunuzun salyası bu çeşit kızarıklık ve kaşıntılara neden olabilir. Vücudun diğer yerlerinde kızarıklık, kaşıntı, şişlik görülmüyor ise bunu besin alerjisi olarak değerlendirmeyiniz. Beslenme öncesi ağız kenarına vazelin ya da nemlendirici bir krem sürülmesi bu döküntüleri önleyebilir.

      BLW YÖNTEMİYLE BESLENMEDE HANGİ GIDALARA NE ZAMAN BAŞLANABİLİR?

        ANNE SÜTÜ İLE BESLENME İLK 4-6 AY TEK BAŞINA, SONRA DA DİĞER GIDALARLA BİRLİKTE 2 YAŞINA KADAR SÜRDÜRÜLMELİDİR. HATTA ÇOCUK EMİYOR, DİĞER GIDALARI DA YETERİNCE YİYOR VE YETERİNCE KİLO ALIYORSA, ANNE DE BU EMMEDEN MUTLU İSE 3 YAŞINA KADAR ANNE SÜTÜ VERİLMESİ SÜRDÜRÜLEBİLİR.  

Ek gıdalara başlama zamanı çocuktan çocuğa değişir. 3-4 ay dolaylarında çocuklar tükürüklenmeye, ağızdan salya akıtmaya başlarlar. Anneler genelde bu tükürüklenmeyi diş çıkartma belirtisi olarak algılarlar. Oysa ki bu tükürüklenme çocuklarda artık anne sütünün dışında başka gıdaları da sindirebilirimin ilk habercisidir. Çünkü sindirim tükürükle ağızdan başlar. Çocuk salya akıtmaya daha önce başlasa da 4. aydan (17.Hafta) önce katı gıda-ek gıdalara başlamıyoruz. Bebeğiniz 4-6 ay dolaylarına geldiğinde; kucağınızda canlı destekli, bir köşede cansız destekli ya da desteksiz oturmaya başladığında; bilinçli olarak eşyaları sıkıca tutma, kavrama ve ağzına götürme yetenekleri  geliştiğinde tadım günleri şeklinde artık  ek gıdalara başlayabiliriz.

4-6. AY

6-7. AY

7-8. AY

8-9. AY

9-12. AY

1-2 YAŞ

2 YAŞ ÜSTÜ

Başlangıçta hiçbir şey yemeyebilir. Elleriyle oynar, mıncıklar, başına, yüzüne, gözüne sürer. Sizin yüzünüze atar. Yerlere fırlatır. Endişelenmeyin. Zamanla alıştığını ve kendi kendine beslenme konusunda her geçen gün daha başarılı olduğunu göreceksiniz.

SÖZÜN ÖZÜ; ASLA BEBEĞİNİZİ YEMEK YEMESİ İÇİN ZORLAMAYIN, YEMEK YEDİĞİ İÇİN DE ONU ÖDÜLLENDİRMEYİN.

BESLENME DOĞAL BİR İŞTİR. YİYECEKLERE BEBEĞİNİZİN GEREKSİNİMİ VARDIR, SİZİN DEĞİL.

YEMEK; TELEVİZYON, CEP TELEFONU, TABLET VE BİLGİSAYAR GİBİ İLETİŞİM ARAÇLARINDAN UZAKTA, YEMEK ODASINDA YA DA MUTFAKTA YENİLMELİDİR.

1 YAŞINA KADAR ANA ÖĞÜN ANNE SÜTÜ YA DA SÜT BAZLI FORMÜL MAMALARDIR.

KENDİ KENDİNE BESLENME YÖNTEMİNDE SUNDUĞUNUZ BESİNLER ADI ÜZERİNDE EK BESİNDİR.

DOYUMLUK DEĞİL, TADIMLIKTIR. 

YERSE GÜZEL,

YEMEZSE; DEMEK Kİ GEREKSİNİMİ YOK….

Başarı Dileklerimle

DR.YILMAZ BAY

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Not: Kızım Evren Bay’ın torunum Bahar ile uyguladığı BLW ile ilgili yazı dizisi için bakınız: Katı Gıdanın Montessorisi BLW