İşlenmemiş tam tahıl unu ile evde yapılmış bu gıdalardan çocuğunuza sunabilirsiniz. Katı gıdalara alışması için sert olmayan kabuklu ekmek ya da bisküviyi çocuğunuzun eline veriniz. Çocuğunuz kendi kendine beslenme zevkini bunları ağzına götürürken tadacaktır. 2 yaşına kadar çocuğunuza kepekli ekmek ya da kepekli bisküvilerden vermeyiniz.

Afiyet Olsun!

     Çocuk beslenmesinde temel gıda değildir. Buna rağmen süt, şeker, salep, yumurta, vanilya, meyve püresi ve kakaodan yapılan dondurma çocukların en çok sevdiği yiyecekler arasındadır. Böyle bir dondurmayı evde kendiniz yapabilirsiniz.

Muz, Şeftali, Elma, Armut, Erik, Çilek, Limon, Karpuz, Kavun gibi meyvelerle tek tek ya da birlikte hazırlanabilir. Meyveleri soyup kabuklarını çıkartın. Kıvamlı bir karışım elde etmek için robottan geçirin ya da çatalla iyice ezin. 1 bardak süte 2 çorba kaşığı şeker ve 2 çorba kaşığı salep, 1 paket kakao , 1 paket vanilya , 1 yumurtanın beyazını ekleyin ve kısık ateşte 10 dakika kaynatın. Hazırladığınız meyve karışımını üzerine ekleyin ve iyice karıştırın. Daha sonra dondurma kaplarına yada buz kaplarına koyarak buzlukta 5-6 saat beklettikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz. Yerken ağızda 5–10 saniye çevrilirse ailelerin en çok korktuğu üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olma ihtimali azalır.

Afiyet Olsun!

Menemen olarak da bilinen bu geleneksel yemeğimiz domates ve yumurtanın tereyağında mükemmel bir karışımıdır. 1 adet domatesi küçük küpler halinde doğrayın. Tereyağı ile 5 dakika kısık ateşte pişirin. Önceden çırptığınız bir adet yumurtayı karışımın üzerine döküp karıştırarak 3 dakika daha pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

        1 adet domatesi soyup çekirdeklerini çıkardıktan sonra küçük parçalara bölün. Orta boy bir soğanı ince ince kıyın. Domates ve soğanlara 2 dilim kurutulmuş ve ince doğranmış ekmeği ekleyerek bir miktar zeytinyağında 15 dakika pişirin. Üzerine rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza yedirebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

       Etli ve sebzeli olarak hazırlanan bu geleneksel yemeklerimiz çocuğunuz için gerekli tüm besleyicileri içerir. Sebzelere kıyma, pirinç, bulgur eklenmesiyle hazırlanır. İçine yumurta da eklenerek yenen kabak- biber- domates- patates dolmaları ve lahana-pazı sarması bizim toplumumuza özgü en güzel örneklerimizdir. Dolmaları; içi ve sebzesi ile birlikte kendi suyunda iyice eziniz. 2- 3 çorba kaşığı kadar yoğurt ekledikten sonra haftada 3–4 kez çocuğunuza verebilirsiniz.

       Türk mutfağının en seçkin tatlarından olan dolmalar etli ve sebzeli olarak hazırlanır ve çocuğunuz için gerekli tüm besleyicileri içerir.Sebzelere kıyma,pirinç,bulgur,soğan,maydanoz ve yumurta eklenmesiyle yapılan

Kabak, biber,domates,patlıcan,patates dolmaları; yaprak ve lahana sarmaları bizim toplumumuza özgü en güzel örneklerimizdir. Kendi sularında ya da yoğurt içinde çatalla ezerek çocuğunuza rahatlıkla suna bilirsiniz.

Bir su bardağı kaynayan suya evde bulunan sebzelerden (havuç, patates, domates, kabak  ,marul, pazı, ıspanak, kereviz taze fasulye,  semiz otu  gibi) bir ya da bir kaçı ilave edildikten sonra  içine bir yemek kaşığı pirinç,buğday,mısır,yulaf unu ya da irmik ten biri ilave edilir. Hafif ateşte 20 dakika pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 6 ölçek devam maması ve 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra çatalla iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Kola, gazoz gibi gazlı içecekler, hazır meyve suları, hazır meyveli sütler, hazır meyveli yoğurtlar, her türlü ticari içecekler, her türlü cipsler, her türlü hazır kekler, her türlü renkli şekerli sakızlar, boyalı şekerler, gofretler, çocuklar için hazırlanmayan arası şekerlemeli bisküviler, çocuk beslenmesinde yeri olmayan gıdalardır. Çöp besinler olarak da adlandırılan bu besinlerden çocuğunuzu mümkün olduğunca uzak tutunuz.

Alımının kolay olması nedeniyle çocukların en sevdiği gıdalar arasındadır. Sevmediği birçok gıdayı çorbaların içerisine karıştırarak çocuğunuza verebilirsiniz. İşte size 3 Örnek;

       Etli Sebze Çorbası : 100 gr kuzu eti,1 orta boy havuç, 1 orta boy patates, 1 orta boy kereviz, 1 küçük soğan ve 2 diş sarımsağı 1 bardak su içinde karıştırın. Üzerine 1 çorba kaşığı un ilave edip kısık ateşte 20 dakika pişirin. Ateşten alınacağına yakın üzerine 1 tatlı kaşığı tereyağı ekledikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

       Bahar çorbası : 100 gram kabukları soyulmuş bezelye, 2 taze havuç, 2 yaprak marul, 1 soğan ve 1 tutam maydanozu 1 su bardağı kadar su içerisinde 20 dakika pişirin. Üzerine 1 tatlı kaşığı tereyağı ekledikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

       Domatesli ekmek çorbası : 1 adet domatesi soyup çekirdeklerini çıkardıktan sonra küçük parçalara bölün. Orta boy bir soğanı ince ince kıyın. Domates ve soğanlara 2 dilim kurutulmuş ve ince doğranmış ekmeği ekleyerek bir miktar zeytinyağında 15 dakika pişirin. Üzerine rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza yedirebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bir su bardağı kaynayan suya, bir orta boy havuç ve bir orta boy kabak yıkanıp, soyulup ince ince doğrandıktan sonra koyulur. İçine 2 çorba kaşığı bulgur koyulur. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Yufka içerisine peynir ve çeşitli sebzelerin karıştırılması ile hazırlanan bu geleneksel yiyeceğimiz çocuğunuz için gerekli bütün besleyici öğeleri içerir.

Sebzeli Börek

Fırın tepsinizi yağladıktan sonra üzerine 1 yufkayı serin. 2 çorba kaşağı sıvı yağ ve süt karışımını yufkanın üzerinde gezdirin. Üzerine 1 yufka daha serin. Evdeki sebzelerden (pırasa, ıspanak, pazı, maydanoz gibi) 1 tanesini ince ince kıyıp peynirle karıştırdıktan sonra bu 2. kat yufkanın üzerine yerleştirin. Üzerine yeni bir yufka serin. Bu yufkanın üzerinde yağ süt karışımını tekrar gezdirin. Tekrar 1 yufka daha serin bunun üzerine 1 çorba kaşığı sıvı yağda çırpılmış bir yumurtayı dökün. 200 C ısıtılmış fırında 30 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

İsteğe bağlı olarak böreğinizi kıymalı, tavuk etli, hindi etli ya da balıklı olarak ta hazırlayabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

       3–4 çorba kaşığı kadar tereyağını bir tencere içerisinde kısık ateşte ağır ağır eritin. Bu yağın üzerine 2-3 çorba kaşığı kadar un ekleyin. Topak olmayacak şekilde karıştırın. Bu karışımın üzerine 2 bardak sütü yavaş yavaş dökerek 10-15 dakika süre ile karıştırmaya devam edin. Koyu bir kıvama ulaştığında sosunuz hazır demektir. Yiyeceklerine karıştırarak çocuğunuza sunabilirsiniz.

Çocuğunuzun isteğine göre bu sosa peynir ekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun almadığı her türlü yiyeceği bu sosla karıştırarak ona sunabilirsiniz.

Kullanmadığınız miktarları buzdolabı poşetleri içinde derin dondurucu da bekletip gereksinim duyduğunuzda 1-2 ay süre ile yeniden kullanabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

İçerisinde omega 3 yağ asitleri (EPA ve Özellikle de DHA beyin gelişimi için çok önemli) olduğu için kalp sağlığını ve beyin gelişmesini olumlu etkiler. Özellikle çocuklarda gözdeki retina tabakasının gelişmesine yardımcı olur. Yüksek miktarda Kalsiyum, fosfor, demir, protein, A ve D vitamini içeriği ruhsal ve bedensel gelişimi olumlu etkileyerek bağışıklık sistemin güçlendirir. Bu nedenle çocuğunuza haftada en az 1 ya da 2 kez balık vermelisiniz.

Sindirimi kolay, kılçıksız olması ve daha az alerjik olması nedeniyle Tavuk balığı, Deniz levreği, Deniz çipurası, Lüfer, Mezgit, Dil balığı gibi beyaz etli balıklar ilk başlanacak balıklar arasında olabilir. Ton Balığı, Somon balığı, Uskumru ve Sardalye gibi yağlı balıklara daha sonraki dönemde başlayınız. Balığın taze ve kılçıklarının çok iyi temizlenmiş olmasına dikkat ediniz. Civa ve ağır metal birikimi riski nedeniyle kesinlikle konserve balık ve dip balıklarını çocuğunuza yedirmeyiniz. Çocuğunuza vereceğiniz balıkları Fırında, haşlama,buğulama ya da ızgara şeklinde pişirebilirsiniz. Balıktan sonra süt, yoğurt yenilmez şeklindeki halk inanışı doğru değildir.

Sütlü BALIK

1 bardak süte; yıkanmış, soyulmuş, çekirdekleri çıkartılmış 1 adet domates ve bir tutam maydanoz koyun. Kaynamaya başlayınca içerisine yukarıdaki balıklardan birinden 30 gram kadar koyun.5 dakika pişirdikten sonra kılçıklarını çıkartıp, çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

BALIK PÜRESİ

Bir adet orta boy patatesi 15 dakika süre ile sıcak suda pişirin, içine yukarıdaki balıklardan 30 gr kadar koyun ve 5 dakika daha pişirin. Bu karışımın içerisine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir, 1 tatlı kaşığı tereyağı ve 1 tatlı kaşığı limon suyu ekleyerek karıştırın. Bu karışımı 3–5 dakika fırına verdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

FIRINDA BALIK KÖFTESİ

Soyup ufak parçalara böldüğünüz 1 orta boy patates ve 1 orta boy domatesi 1 çay bardağı süt içerisinde 10 dakika pişirin. Yukarıdaki balıklardan 30 gr kadar alın ve 1 yumurta ile iyice karıştırın. 1 çorba kaşığı sıvı yağ ekleyerek önceden hazırladığınız patates ve domates karışımı ile birlikte fırında 20 dakika pişirdikten sonra köfte şekline getirip çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Bir adet orta boy patatesi 15 dakika süre ile sıcak suda pişirin, içine 3 çorba kaşığı (30 gram) fileto şeklindeki balığı ilave edin ve 5 dakika daha pişirin. Bu karışımın içerisine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir, 1 tatlı kaşığı tereyağı ve 1 tatlı kaşığı limon suyu ekleyerek karıştırın. Bu karışımı 3–5 dakika fırına verdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura, dil balığı gibi balıklarla yapılabilir.1 orta boy patates, 1 orta boy havuç, yarım soğan ve 200 gr balığı ufak ufak doğradıktan sonra bir kapta 15 dakika haşlayın. Ateşten aldıktan sonra onlardan ufak ufak köfteler yapın.1 yumurtayı bir kapta iyice çırptıktan sonra üzerine galeta unu ekleyin. Yaptığınız köfteleri bu karışıma batırdıktan sonra zeytinyağı koyulmuş yanmaz tavada 5-6 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura, dil balığı gibi balıklarla yapılabilir.1 orta boy patates, 1 orta boy havuç. 1 küçük kereviz ve 1 küçük soğanı ince ince doğradıktan sonra 1 su bardağı süt ve 1 su bardağı su ilave edin.200 gr balığı ufak ufak doğrayarak bunların üzerine ekleyin. 2 yemek kaşığı un ve 2 yemek kaşığı tereyağı ilave edin. Kısık ateşte 20 dakika pişirdikten sonra iyice karıştırıp çocuğunuza sunabilirsiniz.    

Afiyet Olsun!                                                                                                                                                          

Hamsi, sardalye, lüfer, mezgit, levrek, çipura gibi balıklarla yapılabilir.Zeytinyağı koyulmuş bir tencerenin dibine halka halka dilimlenmiş soğanları koyun.Üzerine balıkları koyun, üzerine halka şekline doğranmış patates, limon ve maydanoz koyun.Bir miktar su ekleyerek Kısık ateşte 20 dakika pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

       İçerisinde bulunan %82 oranındaki karbonhidrat nedeni ile çocuklar için bulunmaz bir hazır enerji kaynağıdır. Ayrıca içeriğindeki aminoasit, vitamin, mineral ve enzimler sayesinde çocukların gelişmesine çok büyük katkılar sağlamaktadır. Alerjik olması, içerisinde bazen bulunabilen bir bakterinin 1 yaşın altındaki çocuklarda bağırsak ve solunum kaslarında sinsice felce neden olması sebebi ile 1 yaşına kadar bal vermemiştik.

1 yaşında çocuğunuzun beslenmesine artık eklenme zamanı geldi. Alerji belirtileri görülmüyorsa ½ çay kaşığı şeklinde başlanarak giderek 1–2 tatlı kaşığına kadar arttırabilirsiniz. Kahvaltıya karıştırılarak verilebildiği gibi süte, yoğurda, meyve suyuna karıştırılarak verilebilir. Ekmek üzerine tereyağı ile birlikte sürerek de çocuğunuza sunabilirsiniz.

Bir su bardağı kaynayan suya; Akşamdan suya koyulmuş 2 yemek kaşığı kuru baklagiller (bakla, bezelye, fasulye, nohuttan biri) konur.1 orta boy havuç ve bir orta boy patates rendelenerek bu karışıma eklenir. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz. Baklagilleri haşladıktan sonra naylon süzgeçten süzmelisiniz. Böylelikle bebeğinizde gaza neden olan kabuklarını ayıklamış olursunuz.

Afiyet Olsun!

100 gram kabukları soyulmuş bezelye, 2 taze havuç, 2 yaprak marul, 1 soğan ve 1 tutam maydanozu 1 su bardağı kadar su içerisinde 20 dakika pişirin. Üzerine 1 tatlı kaşığı tereyağı ekledikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

Afiyet Olsun!

Yoğurt, buğday unu, domates, tatlı biber, soğan, nane ve maydanoz ile yapılan bu geleneksel yemeğimiz çocuğunuz için oldukça zengin bir besin kaynağıdır. 7-8 ay dolaylarında bebek beslenmesine eklenmelidir. İçerisinde domates olduğu için alerji yapabilir. Dikkatli olunuz. Azdan başlayarak giderek arttırmalısınız.

AFİYET OLSUN!

OYUNCAK SEÇİMİ

• El – göz uyumunu sağlamak ve yaratıcılığı arttırmak için sulu boyalar ve biçimlendirme hamurlarından yararlanabiliriz.
• Rol yapmaya alıştırmak ve dil gelişimi sağlamak için kuklalar ve oyuncak bebekler idealdir.
• Değişik renk ve biçimdeki yap-boz bulmacalar çocuklarda renk ve boyuttaki ayrıntı kavramını geliştirir.
• İnşaat blokları ve setleri yaratıcılığı ve ustalığı geliştirir.
• Oyuncak bir piyano, davul, zil ya da trampet gibi aletler çocukların müziğe karşı ilgisini arttırır, dinleme becerisi ve ritim duygusunu geliştirir.
• Bol resimli az sözcüklü öyküler, hayvan masalları içeren kitaplar çocuğun dil becerisini geliştirmesi yanında anne-baba ve çocuk etkileşimi için çok uygun bir ortam yaratır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Yeni oyunlar denemesi için onu cesaretlendirin, girişimciliğini destekleyin. Sık sık arkadaş ortamına sokun ancak onlarla oynaması için baskı yapmayın.
• Çeşitli CD ve kasetlerle müziğe ilgisini arttırın.
• Renkli kalem, kâğıt ve boyalarla resim yapması için destekleyin.
• Resimli kitaptaki resimleri birlikte inceleyin, eşya ve hayvanları tanımasını isteyin.
• Çeşitli oyuncaklarla yaratıcı oyunlar oynaması için ortam hazırlayın.
• Mutfakta,ev işlerinde size yardım etsin. Fasulyeyi ,bezelyeyi birlikte ayıklayın. Bulaşık makinesini birlikte boşaltın. Sehpaları birlikte silin. Gerçek hayata karışmaktan büyük zevk aldığını göreceksiniz.
• Kuklalar bu dönemde çocuğunuzun duygu dünyasını renklendirecektir.Kendi yapacağınız kuklalarla ona vermek istediğiniz tüm mesajları eğlenceli bir şekilde sunabilirsiniz.
• Bir kağıda daire,kare,üçgen gibi şekiller çizerek içini birlikte boyarken şekiller ve renkler konusunda onu bilinçlendirebilirsiniz.
• Kurdele,bağcık,iplik gibi nesneleri boncuk,makarna ve büyük düğmelerden geçirmesini isteyin.El kontrolü ve bilek hareketlerinin gelişmesine yardımcı olur.
• Keşfetme duygusunu geliştirmek için bir sepete evde elinize geçen ne varsa doldurun.Sonra birlikte sepetten çıkarırken eşyaların ismini ve ne işe yaradığını basitçe anlatın ve ondan da tekrar etmesini isteyin.
• Tencere,şişe,kavanoz gibi kapları açıp kapamak merak ve araştırma duygusunu geliştirir.
• Fermuar,cırtcırt,düğme gibi nesneleri açmak,kapamak ince motor ve kas gelişimini destekler.
• Birlikte kuracağınız oyun evleri keşif duygusunu ve hayal gücünü artırır.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Bu dönemde çocuklar; saçlı ve üzerinde elbiseleri olan oyuncak bebek ya da hayvanlardan hoşlanırlar. Onlara sarılıp öperler hatta onları arkadaşları gibi görürler.
• Küçük arabalar, büyük kasalı kamyonlar, kumda ve suda oynayabileceği kova, kürek, plastik su havuzları gibi oyuncaklar; evcilik takımı, marangoz takımı, doktor çantası onlara aynı zamanda hayat tecrübesi de kazandırır.
• Küçük askerler, oyuncak trenler, evler, çiftlikler onların hayal gücünü genişletir.
• Sökülüp takılan oyuncaklar, bozulup yeniden yapılan resim tahtaları onların el becerilerini artırır.

HANGİ OYUNLAR OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Sokağa çıkmak için can atıyordur. En az günde 2 kez 30–60 dakika sokağa çıkın. En iyisi arkadaşları ile olabileceği bir oyun bahçesine gidin.
• Giyinme, soyunma, yemek yeme diş fırçalama gibi faaliyetleri kendi başına yapması için özendirin.
• Her şeyin rengini söyleyerek renkleri öğrenmesine yardım edin.
• Büyük-küçük, sert-yumuşak, uzun-kısa gibi zıtlıkları açıklayın.
• Renkli desenli kâğıtlar ve kalemlerle yazı yazmasını,resim yapmasını destekleyin.
• Sayıları öğretin.
• Sevdiği kitapları tekrar tekrar okuyun. Kitaptaki isim ve şekilleri tanıtmaya çalışın. Hatta kitap yapraklarını kendi kendine çevirmesine izin verin.
• Bir hobi sepeti hazırlayın ya da ulaşabileceği bir çekmeceye evde işe yarayan,yaramayan tüm eşyaları doldurun . Onları çıkartıp inceleyip tekrar yerine koymaktan büyük zevk aldığını göreceksiniz.
• Balkonda, bahçede plastik bardaklarla bardaktan bardağa su boşaltma oyunu oynayabilirsiniz.
• Zorluk derecesi biraz daha ileri Legolardan çeşitli şekiller yapmasını sağlayabilirsiniz.
• Çocuğunuzun sık sık diğer çocuklarla bir arada olmalarını sağlayarak oyun oynamaları için ortam hazırlayın ve oyunlarını uzaktan izleyin.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Bu dönem çocuğunuzun en hareketli olduğu dönemdir.
• Üzerine binilebilir büyüklükte itilen veya çekilen ses çıkartan tahta veya plastikten hayvan türü oyuncaklar onu hareketli kılar.
• Üzerindeki deliklerden içerisine topların veya basit geometrik figürlerin itildiği setler el becerisini ve şekil duygusunu geliştirir.
• Küçük sandık, sepet, tabure, süpürge, faraş gibi oyuncaklar fiziksel gelişmesine yardımcı olur.
• 4–5 parçalı yap bozlar, Legolar zihinsel gelişilmesi için oldukça iyidir.
• Gece yatarken baş ucunda çalacağınız görüntüsüz basit öykü CD leri ve okuyacağınız yırtılmaz bol resimli kitaplar hem bilgisini artırır hem de ona okuma alışkanlığı kazandırır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Ağız, burun, göz, kulak gibi organları göstererek organ tanıma oyunu oynayabilirsiniz.
• Her türlü ev işlerinde yardımını isteyerek onu yaşamın her alanına katabilirsiniz.
• Her gün belirli saatlerde sokağa çıkarak ve çevre de gördüğünüz şeyleri ona anlatarak çevreyi tanımasını sağlayabilirsiniz.
• Çocuğu olan ailelerle bir araya gelerek daha sosyal olmasını sağlayabilirsiniz.
• Saklambaç, köşe kapmaca gibi oyunlarla hareket ve yürüme becerilerini arttırabilirsiniz.
• Birlikte söyleyeceğiniz çocuk şarkıları ve tekerlemelerle onun kelime dağarcığını geliştirebilirsiniz.
• Her dönemde olduğu gibi bu dönemde de birlikte bol resimli kitaplar okuyabilirsiniz.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ 

• Çocukların rahatlıkla tutup itebileceği ya da çekebileceği ses çıkartan, zıplayan, müzik çalan oyuncaklar onları oldukça hareketli kılar.
• Dümeni olan arabalar, bir iple çekebileceği kamyon, tren gibi oyuncaklar onları gerçek hayata hazırlar.
• Yürüyen bebekler,
• Sökülüp takılan oyuncaklar el becerilerini geliştirir.
• Üzerinde hayvan resmi ya da harfler olan bloklar,
• Renkli resimli kitaplar bu dönemde yararlanabileceğimiz oyuncaklardandır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Çocukluk çağı şarkıları,hareketlerle de desteklenirse onun ruhsal ve fiziksel gelişmesine çok olumlu katkıda bulunur.Güncel olan şarkılardan birini söylerken el-kol-bacak hareketleriyle çeşitli oyunlar yaparak ona örnek olun ve ondan da bunu yapmasını isteyin.Bir süre sonra size çok iyi eşlik ettiğini göreceksiniz.
• Hayvanlar bebeğinizin her zaman çok ilgisini çeker. “Köpek uçmak istermiiş,bir gün kargaya gitmiiiş” şarkısını söylerken köpek ve karga figürleriyle bunu destekleyin ve ondan da size eşlik etmesini isteyin.
• Yakındaki bir marketi ziyarete gidin.Raflardaki kavanozları ona gösterirken “Bak bu senin tatlı kavanozun,bak bu senin peynir paketin.” gibi sözlerle onu yaşama katın.
• Yuvarlak,üçgen,dörtgen gibi geometrik şekiller çizebilirsiniz.
• Resimleri boyayabilirsiniz.
• Yap-bozları yapabilirsiniz.
• Sökülüp takılan oyuncakları birlikte yapın.
• Topa tekme vururken ya da ağzı açık bir kabın içine eşyaları atarken belki de geleceğin futbolcusunu,basketbolcusunu yetiştiriyorsunuzdur.
• Vur devir oyunuyla basit bir bowling oynayabilirsiniz.
• Yaşıtı çocuklarla bir araya gelmelerine, oynamalarına ve boğuşmalarına izin verin.
• Birlikte şarkılar, şiirler söyleyin.
• Sabah akşam günde en az 2 kez ½ saat kitap okuyun.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Müzikli oyuncaklar; farklı sesleri algılaması, çeşitli müzik aletlerini dinleme,taklit etme becerisi ve belleğini kullanması için önemlidir.
• İç içe geçen oyuncaklar, büyük parçalı Legolar,
• Telefon,tabak,bardak,tef, davul, düdük, kapalı kutular,
• Kalın kalemler,
• Bahçe, kum ve banyo oyuncakları,
• İtmeli, çekmeli oyuncaklar,
• Bol düğmeli,sesli aktivite oyuncakları el becerileri ve fiziksel aktivite için çok önemlidir.
• Her dönemde olduğu gibi bu dönemde de Kitaplar; küçük yaşta kelime dağarcığını genişletmesi hayal gücünü artırması ve iletişimi kolaylaştırması için önerdiğimiz oyuncaklar arasındadır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Vücut ile beyin arasındaki sinir bağlantıları doğumdan 10-12 yaşına kadar olan sürede en hızlı gelişir.Elinizi kaldırın ve çocuğunuzdan da kaldırmasını isteyin.Kolunuzla daireler çizin ve ondan da bunu yapmasını isteyin.Çeşitli hareketler yapın ve ondan da sizi taklit etmesini isteyin.
• Çocuğunuzu bir köşeye oturtun.Elinize bir eşarp alın.Bir ucunu bebeğinize verdiğiniz eşarbı karşı yönde çekmesini isteyin.Çocuğunuzun bundan büyük bir zevk aldığını göreceksiniz.
• Bebeğinizle karşılıklı oturun.Ortaya ses çıkartan bir cisim koyun.Ellerinize aldığınız tahta kaşıkla belli bir ritimde şarkı söyleyerek ortaya koyduğunuz cisme vurun.Ondan da bunu yapmasını isteyin.Kahkahalarını videoya almalısınız.
• Hikaye kitaplarını; resimleri göstererek ve sesleri taklit ederek yüksek sesle ve tane tane okuyun. Sayfa bittiğinde çevirmesini isteyin.
• Büyük parçalı Legoları yerlerine yerleştirin.Parçaları bulduğunda onu alkışlayın,destekleyici sözler söyleyin.
• Topu size atmasını isteyin,sizde ona yönlendirin.
• Oyuncaklarını oyuncak kutusundan çıkarıp tekrar yerlerine yerleştirmesini isteyin.
• Birlikte su dolu bir kapta gemisini yüzdürüp, ara sıra da batırabilirsiniz.
• Yürüme egzersizleri yapabilirsiniz.Kollarınızı açıp size doğru gelmesini isteyebilirsiniz.
• ONA SIK SIK SARILIP,OKŞAYIN VE ONU SEVDİĞİNİZ SÖYLEYİN

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Oyuncak bebekler çocuğunuza duygularını dile getirme fırsatı verir ve onun için iyi bir arkadaştır.
• Ayıcık ya da tavşan gibi yumuşak oyuncaklar çocuğunuzun hayvan sevgisini ve onlarla konuşarak dil becerisini artırır.
• Toplar; tutma, yuvarlama, atma becerileri için kullanılabilir. El-Göz koordinasyonunun gelişmesine yardımcı olur.
• Çarpıp geri gelen, renkli görünümlü hoş ses çıkartan oyuncaklar çocuğunuz için ilginç olabilir.
• Kalem,defter,karalama ve boyama kitapları el becerisini artırır ve parmaklarını kullanmasını sağlar.
• İç içe geçen kaplar,üst üste binen oyuncaklar cisimlerin boyutlarını algılamasına yardımcı olur.
• Otomobil direksiyonu düşlerinin gelişmesine yardımcı olur.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Yaptığınız her tür tüyaran bebeğinizin hafızasını güçlendirir.Bebeğinizle karşılıklı oturun.Yüzünüze komik bir ifade verin.Dilinizi çıkartın,dudaklarınızı uzatın,Kaşınızı kaldırın,başınızı sağa sola eğin,değişik hayvan sesleri çıkartın.Bebeğinizle birlikte olmanın tadını çıkartın.
• Kas ve sinir sisteminin sağlıklı gelişmesi için onları tekrar tekrar kullanmak bebeğiniz için çok önemlidir.Bir sandalyenin kenarına geçin.Sandalyeden tutunup “Biiir,ikii,üçç tekmeee” deyin ve tekmenizi savurun.Bebeğinizden de aynı şeyi yapmasını isteyin.Bu hareketi çeşitli yönlerde tekrarlayın.
• Sık sık yürüme egzersizleri yapın.Karşısına geçin kollarınızı açın,size doğru gelmesini sağlayın.
• İlgisini çekecek bir oyuncağı ona gösterin. Almasını isteyin.
• Topları ona atın.Tuttuğunda alkışlayın.Topu tekrar size atmasını isteyin.
• Defterleri kitapları yazıp,çizmesine karalamasına izin verin.hatta teşvik edin.
• Yaşıtı olan çocuklarla birlikte olmasını sağlayın.İlişkilerini uzaktan izleyin.
• Sık sık parka çıkın.Oradaki oyuncakları kendisinin kullanmasına izin verin. Gerekmedikçe yardım etmeyin.
• Günde en az bir kez mümkünse iki kez açık havaya çıkın.

SOKAK ÇOCUĞU OLURSA DAHA MUTLU OLUR.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Bu dönemde yine kitaplar en yakın oyuncak aracımızdır. Renkli, desenli özelikle konuşan kitaplar çocuğunuzun en iyi arkadaşı olmalı.
• Sesli-hareketli oyuncaklar,
• Çeşitli boyutlardaki kaplar,
• Üst üste binen oyuncaklar,
• Çeşitli boyutta delikleri olan oyuncaklar,
• Karton kutular,
• Duş,kepçe,kova gibi banyo oyuncaklarından bu dönemde yararlanabilirsiniz.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• İçinde-dışında,üstünde-altında,arkasında gibi uzaysal kavramlar beyin gelişmesi için çok önemlidir.Büyük bir karton kutu alın.İçine çocuğunuzun sevdiği bir oyuncağı koyun.”Bak oyuncak kutunun içinde,şimdi onu dışarı çıkartalım” derken onun elini tutup oyuncağı birlikte dışarı çıkartın.Bu işlemi kutunun çeşitli yerleri için tekrarlayın.
• Bebeğinizle birlikte oturun.Bir fotoğraf albümü elinize alın.”Bak bu baba,bak bu annee.Göster bakayım anne neredee?” diye ona sorun.Ne kadar kolay öğrendiğini göreceksiniz.
• Suyu bütün çocuklar severler.Bir banyo küvetinde veya çocuk havuzunda oyuncaklarını yüzdürmesine,onları batırıp çıkarmasına izin verin.Mutlaka siz yanında olun.
• Karın üstünde bol zaman geçirsin. Emeklemesi kolaylaşır. Onunla birlikte emekleyin.
• Eline verdiğiniz eşyayı size atmasını isteyin ve o eşyayı yakalayıp tekrar eline verin.
• Kolu çevirirsem kapı açılır,düğmeye basarsam ışık yanar gibi sözleri söylerken olayı gerçekleştirin.Ayni hareketi yapmasını ondan da isteyin.
• Birlikte suları,kumları kovaya koyun sonrada yere dökün.
• Yeni ortamları keşfetmeye onu yönlendirin hatta cesaretlendirin.
• Ulaşabileceği yerlerde ağzına alabileceği, yutabileceği oyuncaklar olmamasına özen gösterin.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Kitaplar bu dönemde de yine en iyi oyuncak araçlarımız olmalıdır.
• Çevresindeki insanları, eşyaları tanıtacak uç boyutlu oyuncaklar,
• Arabalar,
• Oyuncak bebekler,
• Küpler,
• Legolar,
• Bloklar bu dönemin uygun oyuncaklarıdır.
• Aktivite masaları,
• Eşleştirme ve kıyaslama yapabileceği değişik şekilli oyuncaklardan da bu dönemde yararlanabilirsiniz.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Bebeğinizle karşılıklı oyun oynamanız onu ileriki yaşlardaki karmaşık ilişkilere hazırlar.Bebeğinizi bir köşeye oturtun.Kendinizi kapı arkasına veya kapı arkasına kısmen saklayın. “Ben neredeyiiiim,ben neredeyiiim.Bak işte ben buradayııım!” derken tam olarak görünür olun.Çeşitli açılardan bu işlemi tekrarlayın.
• Bebeğinizle ne kadar çok konuşursanız o da konuşmayı o kadar erken öğrenecektir.Bebeğinizi kucağınıza alın.Gözlerinin içerisine bakarken ona duygularınızı,yaptığınız ve yapacağınız şeyleri basit cümlelerle söyleyin.Sık sık “SENİ SEVİYORUM BEBEĞİİİM!” deyin.
• Küpleri eşyaları üst üste dizdikten sonra devirin. Bunu bebeğinizin de yapmasını isteyin.
• Bebeğinizle ayna karşısında yüzün bölümleri oyunu oynayın. Her organı gösterip ismini söyleyin ve onu işlevi ile anlatmaya çalışın.
• Bebeğinize suyla ve sabunla hazırlanan baloncuklar yapın. Bu baloncukları izlemekten, yakalamaya çalışmaktan ve ellediğinde patlamasından büyük zevk aldığını göreceksiniz.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Kitap bu dönemde de en önemli oyuncak aracınızdır.Ona resimli,renkli,desenli, hareketli kitaplar gösterin.Oradaki şekillerle ilgili hikayeler anlatın.Hareketli kitapları kullanmasına izin verin.
• Müzikli oyuncaklar sunun, Müziğe eşlik edin,şarkılar söyleyin.
• Hayvan figürleri ile tanıştırın. Kitaplardan hayvanları gösterebileceğiniz gibi hazır hayvan maketlerinden de yararlanabilirsiniz. Bu resim ve maketleri çocuğunuza gösterirken hayvanların isimlerini söyleyin ve çıkardığı sesleri taklit edin.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Bebeğinizin beyin ve vücut gelişimi için dokunma çok önemlidir.Çeşitli tekerlemeler söylerken bebeğinizin burnuna,yüzüne,alnına,vücudunun çeşitli yerlerine dokunun ve dokunduğunuz yerin adını söyleyin.(Otobüs geldi,durakta durdu bi biiip bii biiip derken burnuna dokunun.) Aynı hareketleri çocuğunuzun elini sizin yüzünüze,burnunuza,alnınıza götürerek de tekrarlayabilirsiniz.
• Top oynama; Bebeğinizi bir köşeye oturtun.Karşısına geçip topu ona doğru yuvarlayın ve size geri yuvarlamasını isteyin.Çeşitli şarkılarla ya da tekerlemelerle oyunu sürdürün.
• Bir sandalyeye oturun.Bebeğinizi ayaklarınızın üzerine alın.Ellerinden tuttuğunuz bebeğinizi ayaklarınızla yukarı-aşağı kaldırırken “Hoooooppa zıpla zıpla” gibi tekerlemelerle onu uyarın.
• Anne nerdeymiş ceee eeee, baş baş  oyunları hoşuna gider. Sık sık tekrarlayın.
• Yüzünüzü bir örtüyle kapatıp tekrar açarak bak anne buradaymış şeklinde oyunlar oynayabilirsiniz.
• Yabancılardan korkma gelişebilir, tanımadığı kişilerin kucağına verip yanından ayrılmayın.Yavaş yavaş alışması için zaman tanıyın.

Bu dönemde çocuğunuz evet ve “hayır” kelimesinin anlamını bilir. Hayır yerine “Dur” kelimesini kullanabilirsiniz. Mümkün olduğunca az hayır deyin. Hayır dediğinizde de asla taviz vermeyin. 

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Renkli, sesli ve hareketli kitaplardan; kumaş kitaplardan bu dönemde de yararlanabilirsiniz.
• Hareketli, sesli oyuncaklar
• Çift taraflı görüntü veren aynalar da bu dönemde bebeğinizin duyu ve görme organlarının gelişmesine yardımcı olur.
• Büyük küçük algısının gelişmesine yardımcı olan üst üste dizilen küpler, iç içe geçen kovalar,
• Emeklemeye ve yürümeye yardımcı olan itmeli-çekmeli oyuncaklar da çocuğunuzun ruhsal, bedensel ve motor gelişmesine büyük ölçüde yardımcı olacaktır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Çocuğunuza her gün en az bir kez olmak üzere belli saatlerde; özellikle akşam yatış saatlerine yakın kitap okumalısınız. Bu ritmi oturtmanız ona ileriki yaşlarda okuma alışkanlığı kazandıracak ve kitap zevkini tattıracaktır.
• Sırtını ve yanlarını destekleyerek on dakikayı geçirmemek koşuluyla oturtabilirsiniz.
• Çeşitli açılardan sesli uyaranlar vererek değişik pozisyonlara dönmesini sağlayın.
• Çocuğunuzun çıkardığı ba, da gibi sesleri izleyin, taklit edin ve geliştirin .
• Şarkı söyleyin, ninni söyleyin.
• Çocuklarda iletişimin ilk yolu gülmekten geçer. Komiklikler yaparak onu güldürün. Bu işlemler konuşmasını hızlandıracaktır.
• Küçük motor kaslarını kullanmak çocuğunuzun beyin gelişmesini uyarır.Çocuğunuzu bir köşeye oturtun.Eline bir tahta kaşık verin.Önüne bir tencere ya da kova koyun.Siz de bir kaşık alın,kovaya birlikte vururken “duum tekeee duum teek” şarkısını söyleyin.
• Metal bir kutunun içerisine birkaç adet düğme koyun.Kutuyu sallarken ki mutluluğunu ölümsüzleştirmek için fotoğraf makinenizi yanınızda bulundurun.
• Evdeki boş tuzlukların içerisine çeşitli maddeler koyun.Birlikte sallarken “Ali Baba’nın Bir Çiftliği Var” şarkısını söyleyin.

Zekâsı gelişmiştir; istediğini size yaptırmak için planlar yapmaya başlar. Onu iyi izleyin. Yapılması gereken her şeyi yapın. Yapılmaması gereken hiçbir şeyi de asla yapmayın. Çocukla ilgilenen diğer bireylerin de yapmasına izin vermeyin.

Çocuğunuzun esiri olmayın.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ 

• Kitaplar bu dönemde yine onun en iyi oyun arkadaşı olmaya devam ediyor.
• Dokunulduğunda değişik sesler ve renkli ışıklar veren  oyuncaklar
• Yansıtıcılı aynalar
• Zilli, saplı ya da dönerli çıngıraklar bu dönemde çocuğunuzun ruhsal gelişmesine yardımcı olacaktır.
• Çeşitli hayvan figürleri
• Çeşitli renk ve boyuttaki toplar
• Oyuncak bebekler, kuklalar
• Tencere, sahan, kaşık gibi ev aletleri

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

Sık sık sarılıp “SENİ SEVİYORUM” deyin

 Bebeğinizin ilk aylardaki deneyimlerinin onun gelecekteki beyin kapasitesinin gelişmesine çok büyük olumlu etkisi vardır.

• Oyuncak nerede oyunu oynayabilirsiniz.Bebeğinizi sırt üstü yatırın.Sevdiği bir oyuncağı gözünün önünde tutun.Sonra onu göremeyeceği bir yere götürüp “Oyuncak neredeeee…” Sonra tekrar gösterip “Bak oyuncak buradaaa” deyin. Oyuncağı çeşitli yerlere saklayarak bunu tekrarlayın
• Bir el fenerini renkli bir kağıtla kaplayın.Çeşitli açılardan çocuğunuzun gözüne yaklaştırın. “Işık,ışık,güzel ışık,ışığa bak” gibi sözlerle onu görsel ve işitsel olarak uyarın.
• Bebeğinizi kucağınıza alın.Yüzüne sevgi ile bakarken değişik seslerle onu uyarın.Arı gibi vızıldayın,siren sesi çıkartın,yanaklarınızı şişirip puflayın,öksürün,hapşurun.
• Müzikli bir oyuncağı çocuğunuzun göremeyeceği bir yere koyun.Yüzünü müziğe döndüğünde ona sarılarak “Seni Seviyorum” deyin.Oyuncağın yerini değiştirerek bu davranışını pekiştirin.
• Bebeğinizle birlikte sık sık ayna karşısına geçip çeşitli hareketler ve muzipliklerle onu güldürmeye çalışın.
• Aynada kendisini ve sizi incelemesini sağlayın
• Bebeğinizle sürekli konuşun.
• Ona ninniler, şarkılar söyleyin.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

Bu dönem bebeğinizin görsel yeteneklerinin gelişmesi açısından çok önemlidir.

• Her türlü parlak renkli cisimler,
• değişik renk ve boyutlarda toplar,
• Değişik renkte ışıklar veren oyuncaklar,
• Müzik kutuları,
• Çıngıraklar,
• Dönenceler,
• Değişik renk ve boyutlarda oyuncak bebekler,
• Kuklalar bebeğinizin bu dönemde ruhsal ve bedensel gelişimine olumlu katkı sağlayan oyuncaklardır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

Uyku ve beslenme zamanları dışında çeşitli oyunlar kurarak onunla oyun oynamalısınız.

• Onunla tıp, tıp, tıp oyunu oynayabilirsiniz. Yanağına parmağınızla dokunurken ” tıp, tıp, tıp parmağım bebeğimin yanağında, tıp, tıp,tıp parmağım bebeğimin göbeğinde ” gibi. Aynı oyunu bebeğinizin parmağını vücudunun çeşitli yerlerine götürerek sürdürebilirsiniz.
• Kim bu bebek oyunu : Bebeğinizi kucağınıza alıp bir aynanın karşısına geçin. “merhaba bebek ” diyerek ona el sallayın elini kaldırarak “bak bu bebeğimin eli şimdi onu öpüyorum, ayağını kaldırarak bak bu bebeğimin ayağı, merhaba ayak” gibi sözlerle vücudunun tüm bölümlerini onunla tanıştırın.
• Bebek için kırılmayan aynalar vardır. Böyle bir aynanın karşısına geçip çeşitli hareketler yaparak onun sizi taklit etmesini sağlayabilirsiniz.
• Uzaktaki oyuncağı almak için hamle yapar; oyuncağını ona uzatın.
• İki eli ile oyuncağını kucaklayabilir.Bunun için ona yardımcı olun.
• Çıngıraklı oyuncaklarla oyunlar oynayabilirsiniz.
• “Cee “ oyunu oynaya bilirsiniz. Yüzünüzü bir bezle saklayarak “anne nerde?” Açarak ta “aaa buradaymış!!!” şeklinde oyunlar oynayabilirsiniz.
• Dokunma, gıdıklama temas gibi oyunlar oynayabilirsiniz.

Eline aldığı her şeyi ağzına götürebilir.

Eline verdiğiniz eşyaların temiz,yutamayacağı ve ona zarar vermeyecek eşyalardan yapılmış olmasına dikkat ediniz.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Bu dönemde bebeğiniz için görsel ve işitsel duygulara yönelik oyuncaklar seçilmelisiniz.
• Yatağının üzerinde asılı duran,dönen sallanan değişik sesler çıkaran parlak renkli oyuncaklar ilgisini çekecektir.
• Çıngıraklar,
• Müzik kutuları,
• Plastik bebekler,
• Renkli halkalar,
• Kumaşlar,
• Renkli toplar,
• Sıkınca ses çıkartan oyuncaklar,
• Aynalar,
• Müzik aletleri,
• Kitaplar bu dönemde yaralanabileceğiniz oyuncalardır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ? 

Bebeğinizin beyni çevreden aldığı uyaranlarla gelişir.Zamanında yeterli miktarda verdiğiniz doğru uyaranlar onun için çok önemlidir.

• Basit şarkılarla bisiklet oyunu oynayabilirsiniz. Bacaklarını sıra ile çevirirken “fış fış kayıkçı, sür sür bisiklet” gibi şarkılar söyleye bilirsiniz.
• Görme ve yön duyularının gelişmesi için dönme oyunu oynayabilirsiniz. Bebeğinizi sırtı size dönük olarak kucağınıza alın. “Bak burası evimizin penceresi,pencereye bakıyoruz.”Başka bir yöne dönüp “Bak burası evimizin balkonu,balkona çıkıyoruz” gibi oyunlarla görme ve yön duygularını geliştirebilirsiniz.
• Çıngırağı başının arkasından ve yanından sallayarak ya da değişik noktalardan sesler ve ışıklar çıkartarak görme ve işitme duygusunu geliştirebilirsiniz.
• Evde ona bir oyun alanı hazırlayın yanına oyuncaklar ve sevdiği eşyaları koyun,onlara bakmasını, uzanmasını almasını sağlayın.
• En iyisi sizde onunla oyuna katılarak oyunu eğlenceli hale getirin.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Yatak üstü dönenceleri,
• Oyun halkaları,
• Büyük desenli, zıt ve parlak renkli,sesli,müzikli el oyuncakları,
• Aynalar,
• Ziller,
• Müzik kutuları,
• Değişik renkli,şekilli kitaplar bu dönemde çocuğunuzun ruhsal ve bedensel gelişimi için yararlanabileceğiniz oyuncaklardır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

                             Unutmayınız ki çocuğunuzun en iyi oyun arkadaşı sizsiniz.

• Bebeğinizi kucağınıza alın. Ona 20-30 cm uzaklıktan (bu aylarda çocuğunuzun en yakın net görüş uzaklığı 20-30 cm dir)”merhaba bebeğim seni çok seviyorum ” deyin. Elinizi burnuna götürün “bak bu senin burnun şimdi o küçük burnu öpeceğim” deyin ve yapın.Vücudunun diğer bölümleri için bu işlemi tekrarlayın.
• İşitme duygusunun gelişmesi için öncelikle onunla konuşun. Bebek gibi değil doğru düzgün konuşun.
• Bazı sözleri sık sık tekrarlayın (Canım, Tatlım, Bebeğim, Güzelim, Seni Çok Seviyorum gibi.)
• Yaptığınız her şeyi ona anlatın (Şimdi seni emzireceğim. Altını temizleyeceğim. Sokağa çıkacağız.) Bunu bir davranış biçimi haline getirin ve sürdürün.
• Her fırsatta ona kitap okuyun. Onu bir davranış biçimi haline getirin.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

OYUNCAK SEÇİMİ

• Yatağının üzerine parlak renkli,müzikli dönenceler koyabilirsiniz.
• Çocuklar için zararlı olmayan maddelerden yapılmış el oyuncakları,çıngıraklar, ışıklı,sesli, titreşimli oyuncaklar,müzik kutuları bu dönemde çocuğunuzun ruhsal ve bedensel gelişimi için yararlanabileceğiniz seçeneklerdir.
• Ona her fırsatta kitap okuyunuz.Kitap her dönemde olduğu gibi bu dönemde de onun en iyi oyun arkadaşıdır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Bebeğiniz için en iyi oyuncak sizsiniz.
• Bebeğinize dokunmanız, onu tutmamız, kucaklamanız onu yalnızca rahatlatmakla kalmaz beyin gelişmesine de çok büyük olumlu katkısı vardır.
• Bebeğinizi kucağınıza alın gözlerinin içerisine gülümseyerek bakın, burunlarınızı bir birine sürtün ve ” seni seviyorum” deyin.
• Bebeğinizi kucağınıza alın, ellerini avuçlarınızın içine koyun, hafifçe üflerken “bak bu bebeğimin avuçları” deyin. Bunu vücudunun çeşitli bölümleri için tekrarlayın. Bebekler el bilekleri, el parmakları, ayak parmakları, boyun ve yanaklarının nazikçe üflenmesinden hoşlanırlar.
• Sevginizi tüm içtenliğinizle ona sunmalısınız.
• Yüzünüzü,yumuşak ve sevecen sesinizi her fırsatta ona göstermelisiniz.
• Yaptığınız her hareketi ona anlatın “şimdi seni besleyeceğim, hadi bezimizi değiştirelim, şimdi dışarı çıkacağız gibi
• Onunla yüzünüzü saklayıp tekrar açarak ce-eee oyunu oynaya bilirsiniz.

Aylara Göre Oyun ve Oyuncak Seçimi: 

LABİAL YAPIŞIKLIK, LABİAL SİNEŞİ ,RAHİM AĞZININ KAPANMASI gibi isimlerle de adlandırılan vajinal yapışıklık; kız çocuklarında vajina girişindeki küçük dudakların birbirlerine yapışmasıdır. Bu yapışma bazen küçük dudakların bir kısmının yapışması şeklinde sınırlı olabildiği gibi, bazen vajina girişini tam olarak kapatacak şekilde, bazen de anüs bölgesinden başlayıp idrar deliğini kapatıp klitorise kadar giden tam yapışma şeklinde kendini gösterebilir. Kız çocuklarında %1-3 oranında görülür. Küçük dudaklar beyaz, jelatinimsi, bazen de mavimsi ince bir salgı ile birbirlerine yapışır. Genelde bebeğin bezli olduğu 1-2 ay dönemlerinde başlar, 5-6 ay dolaylarında en çok görülür. Bazen de bezden kurtulduğu oyun çağında bile görülebilir.

Daha fazlasını oku

İlkbaharın gelmesiyle birlikte alerjik hastalıklarda genelde bir artma eğilimi gözlenir. Bunlar içinde halk arasındaki deyimleriyle saman nezlesi, alerjik nezle, bahar nezlesi gibi isimlerle adlandırılan; tıptaki adıyla alerjik rinit denilen hastalık en sık gözlenenidir. Genelde bitkilerin üreme mevsimi olan ilkbaharda polen yapımı oldukça fazladır.Artan  bu polenler insanlarda alerjik nezleye neden olur. Hastalığa bahar nezlesi denmesinin nedeni de işte bundan dolayıdır.

Bahar Nezlesinin en önemli nedeni ağaç, çiçek, çayır,tahıl ve otların polen denilen erkek üreme tozlarıdır. Bu tozlar rüzgârlarla bazen 500 km uzağa kadar bile taşınabilirler. Çayır, çiçek, tahıl, ağaç ve yabani otlar en önemli polen kaynaklarıdır. Ağaç ve çiçek polenleri Şubat-Nisan; tahıl, çayır polenleri Mayıs-Temmuz; yabani ot polenleri ise en çok Ağustos-Ekim aylarında yayılma gösterir. Ayrıca bazı mantar cinsleri de sporları vasıtasıyla polen gibi tesir ederek alerjik nezleyeneden olabilirler.

Bahar nezlesi; çocuklarda 4-5 yaş dolaylarında başlar, 12-15 yaş dolaylarında görülme sıklığı en yüksek düzeye ulaşır. Polenle karşılaşan her çocukta alerjik nezle görülmez. Doğuştan genetik olarak alerjiye yatkınlığı olan çocuklarda(atopik bünye) alerjik nezle görülme olasılığı çok daha yüksektir. Toplumdaki her 5 çocuktan birinde alerjiye yatkınlık vardır.

Her çocuğun duyarlı olduğu bitki türü farklı olabilir. Polenle ilk karşılaşma genelde hastalığa neden olmayabilir. Tekrarlayan karşılaşmalar önemlidir. Hastalık genelde polen mevsiminin başlangıcından 1-2 hafta sonra başlar ve polen mevsiminin bitişinden 1-2 hafta sonra sonlanır. Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ayları alerjik nezlenin en sık görüldüğü aylardır.

Bahar aylarındaki bu bitki polenleri ayrıca halk arasında kurdeşen denilen; deriden kabarık, kenarları kızarık, ortası soluk kaşıntılı deri lezyonlarına da neden olabilir. Bunun tıp dilindeki adı ürtiker plaklarıdır. Yine böcek ısırması ve böcek sokmaları da buna benzer deri lezyonlarına neden olabilir.

Hava yolu ile taşınarak çocukların burun hücrelerine gelen polenlere karşı burun hücreleri kimyasal bir silah olan Histamin adı verilen maddeyi üretir. Bu madde burun hücrelerinin geçirgenliğini bozar ve burun damarlarını genişletir. Genişleyen ve geçirgenliği artan bu damarlardan dışarı sıvı sızar. Sızan bu sıvı, burun içinde kaşıntıya ve şişkinliğe neden olarak burundan nefes almayı zorlaştırır.

Alerjik nezle çoğunlukla şu belirtilerle seyreder:

• Hapşırık (günde birkaç kez yarım saatlik periyotlarla seyreder)
• Burunda,dudakta,damakta ve boğazda kaşıntı
• Burun tıkanıklığı
• Su gibi berrak bir burun akıntısı
• Bazen burun kanaması
• Boğaz temizleme isteği
• Öksürük (günde birkaç kez yarım saatlik periyotlarla seyreder,balgamsız kuru,gıcık şeklinde bir öksürük nöbeti vardır)
• Gözlerde kızarıklık,kaşıntı ve sulanma
• Göz altında morluk
• Baş ağrısı, yüz ağrısı
• Nezle hali
• Ağızdan soluma
• Tat ve koku alma duyularında bozukluk
• Sıkıntılı bir yüz görünümü
• Yorgunluk,algılama güçlüğü, uyku bozukluğu
• Uzun süreli tekrarlayan atakları olan çocuklarda üst damakta çukurlaşma
• Uzun süreli tekrarlayan atakları olan çocuklarda diş gelişiminde bozulma

Tedavide temel prensip alerjik nezleye neden olan maddenin ya da maddelerin  bulunmasıdır. Bunun için aile iyi bir gözlemci olmalı; hangi ortama girildiğinde ya da hangi madde ile karşılaşıldığında çocukta alerji geliştiğini saptamaya çalışmalıdır. Bu gözlemin sonunda aile herhangi bir ortamdan ya da maddeden şüphelendi ise çocuk o ortamdan uzaklaştırılmalı ya da çocuğun o madde ile teması engellenmelidir. Duyarlı maddenin aile tarafından saptanması her zaman kolay olmayabilir. Böyle durumlarda alerji ünitelerinde uygulanan  deri testleri ile bu madde ya da maddeler saptanabilir.

Sık alerjik nezle problemi olan çocuklara polen mevsiminde doktor kontrolünde ilaç tedavisi uygulanabilir. İlaç tedavisine alerji mevsiminden önce başlanmalı ve tüm alerji mevsimi boyunca (en az 3-6 ay) ilaç tedavisi sürdürülmelidir. Çocuklarda ilaç tedavisinde; doktor kontrolünde  ağızdan alınan uyku vermeyen yeni kuşak antihistaminikler, burundan uygulanan antihistaminikler ve kortizonlu burun spreyleri kullanılabilir.

Alerjiyle temas önlenemiyor ve ilaç tedavisi ile de sonuç alınamıyorsa; alerji ünitelerinde duyarlılığın azaltılması için halk arasında aşı tedavisi denilen (Alerjen İmmünoterapi) duyarsızlaştırma tedavisi gibi tedavi yöntemleri de uygulanabilir.

Alerji testleri ve aşılar her alerji durumunda ve her hastaya hemen uygulanabilecek yöntemler değildir. Özellikle 5 yaş altı çocuklarda bu testler çok doğru sonuçlar vermeyebilir. Test ve aşı ile hemen düzeleceğinizi zannetmeyiniz. Bunlar da bir tedavi şeklidir ve bu tedavi şekli de uzun bir zamana ihtiyaç gösterir. ALERJENLERDEN KORUNMA BİRİNCİ ÖNCELİĞİNİZ OLMALIDIR.

Bahar nezlesi çok ağır bir hastalık değildir ancak çocuğun yaşam kalitesini bozarak onu olumsuz etkiler. Uyku kalitesini bozar, iştahı olumsuz etkiler, ders başarısını düşürür. Aile, okul ve arkadaş ilişkilerini bozar. Çocuğu huysuz, huzursuz ve başarısız yapar.

Bahar nezlesi deyip geçilmemeli, olay hafife alınmamalıdır. Tedavi edilmediğinde alerjik nezle, sık üst solunum yolu enfeksiyonu, tekrarlayan orta kulak iltihabı, işitme kaybı, sinüzit, zatürre, bronşit ve astım gibi daha ileri hastalıklara  neden olabilir. Bu nedenle erken tanı konulup ivedilikle tedaviye geçilmelidir.

Sağlık ve Başarı Dileklerimle

Dr. Yılmaz  BAY

Yüksek ateş hemen hemen tüm annelerin korkulu rüyasıdır. Çocuğunuzun normal ateşi 37.3-37.8 C arasındadır.

Karma aşılarda hafif bir ateş yükselmesi olabilir. Genelde, çocuklarda ateş, mikrobik hastalıklarda yükselir ve hastalığın ilk harbecisidir. Bazen, oda aşırı sıcak ve çocuk çok fazla giydirilmişse herhangi bir hastalık olamadan da ateş yükselebilir. Çevre koşullarını düzenlemekle ateş düşer.

Sevgili Anneler ve Babalar, ATEŞTEN KORKMAYINIZ!  Daha fazlasını oku

TEKRARLAYAN ATEŞ TABLOSU (PFAPA HASTALIĞI)

PFAPA deyimi;

P : Periyodik (Tekrarlayan)

F : Fever (Ateş)

A : Aftöz stomatitis (Ağız içi yaralar)

P : Pharyngitis (Boğaz iltihabı)

A : Adenitis (Boyun lenf bezelerinde şişme)

Kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltılmış bir deyimdir. Daha fazlasını oku

Prematüre ne demek?

Normal gebelik süresi 40 haftadır. 38-42 hafta arasında doğan çocuklara zamanında doğum ya da MATÜR bebek diyoruz. 42. gebelik haftasının üzerinde doğan bebeklere de POSTMATÜR bebek, 37. Gebelik haftası ve altında doğan bebeklere PREMATÜRE bebek, 32.Gebelik haftasının altında doğan bebeklere de İLERİ PREMATÜRE bebek diyoruz.  Daha fazlasını oku

Burun kanaması; burunun içini döşeyen, mukoza denilen tabakanın herhangi bir yerinden olan kanamadır. Burun kanamaları ikiye ayrılır.

1. Ön burun kanamaları: Çocuklarda ve genç erişkinlerde olan burun kanamaları genellikle bu gruptadır. Burnun ön ve orta bölümündeki, özellikle burun ucunun 1 m kadar gerisindeki kılcal damarların çatlaması nedeniyle olur ve çoğunlukla da tek taraflıdır. Bu çeşit kanamalara basit burun kanamaları da denir.
2. Arka burun kanamaları: Daha büyüklerde ve yaşlılarda olan burun kanamaları genellikle bu guruptadır. Daha çok damar sertliği, tansiyon yüksekliği, pıhtılaşma sorunları,  aspirin ve aspirin benzeri ilaç alımı, K vitamini eksikliği, alkol alımı ve karaciğer hatalıkları gibi daha ciddi nedenlere bağlıdır. Bu kanamalar çoğunlukla çift taraflıdır ve kolayca durdurulamazlar. Bu kanamalara Segonder ya da kompleks burun kanamaları da denir. Çocuklarda pek görülmez.

Daha fazlasını oku

Sevgili anneciğim ve babacığım, elbette siz her şeyi benden daha iyi biliyorsunuz ve benim için en iyisini yapmaya çabalıyorsunuz. Bunun için her yere başvuruyorsunuz ve herkesten yardım istiyorsunuz. Aldığınız tüm bu bilgiler belki de kafanızı karıştırdı.

Şimdi birazcık da bana kulak verir misiniz?

Daha fazlasını oku

Reflü; mide içeriğinin, mide asidinin yemek borusuna, ağza, boğaza istem dışı geri gelmesi olarak tanımlanabilir. Normalde sindirim sisteminde; ağızdan alınan besinler aşağı doğru itilir. Bu itilme yukarıdaki kasın kasılıp aşağıdaki kasın gevşemesiyle sağlanır. Bebeklerde tüm kaslar gibi sindirim sistemin de ki kaslarda tam olarak gelişmemiştir. Bazı çocuklarda yemek borusuyla mide girişi arasında; gıda almıyorken normalde kasılı durması gereken kas biraz gevşek olabilir. Böyle durumlarda mide sindirim için kasıldığı zaman; mide içeriği kolayca mide ile yemek borusu arasındaki kapaktan geriye yani yemek borusuna oradan da ağza,boğaza geçebilir. Bazen de kusarak dışarıya çıkabilir. Kolay kusan bu bebekler; öksürürken,ağlarken,gülerken bile kusabilirler. Bunu fizyolojik reflü olarak adlandırıyoruz .4-5 aya kadar hatta bazı çocuklarda 1 yaşına kadar sürebilir ve normaldir. Tedavi gerektirmez. Bebek büyüdükçe tüm kasları gibi sindirin sistemindeki kaslar da gelişir, sinir sistemi olgunlaşır, mide kapağı görevini daha iyi yapar. Sonuçta reflü azalır giderek kaybolur. Daha fazlasını oku

Emzirme annenin ağız ve deri  yolu ile  aldığı her türlü yiyecek, içecek  ve ilaçların sonunda oluşan memedeki sıvının çocuğa verilmesidir. Sizin ağız yolu ile aldığınız her şey deriye sürdüğünüz her madde az ya da çok çocuğunuza geçer. Emzirme sürecinde yerken, içerken, ilaç kullanırken bunları asla unutmayınız.

Emzirme döneminde mümkün olduğunca ilaç almaktan kaçınınız. Mutlaka ilaç almak zorundaysanız; doktorunuzun önerileri doğrultusunda risk-yarar dengesini gözeterek mümkün olan en düşük dozu mümkün olan en kısa sürede kullanmalısınız. Bitkisel kökenli de olsa doktorunuzdan habersiz ilaç kullanmayınız.  Daha fazlasını oku

Yaz aylarının gelmesi ile anne ve çocuklar arasında yıllardır devam eden ve asla da bitmeyecek olan bir savaştır başladı.

Çocuklar günün üç öğünü dondurma yemek isterler. Anne ve babalar ise hasta olacak endişesi ile buna karşı çıkarlar.  Herkes kendi yönünden biraz haklı gibi; ancak çileklisi, kavunlusu, çikolatalısı, fıstıklısı, limonlusu, bademlisi… gibi albenili çeşitleri ile çocukları baştan çıkartan bu tattan onları mahrum bırakmak bana biraz insafsızlık gibi geliyor. Daha fazlasını oku

PROBİYOTİKLER (DOST BAKTERİLER)- PREBİYOTİKLER (KALIN BAĞIRSAKLARA KADAR SİNDİRİLMEDEN GELEN VE KALIN BAĞIRSAKLARDA DOST BAKTERİLER TARAFINDAN SİNDİRİLEN VE ONLARIN  BESİNİ OLAN GIDALAR)

Probiyotik kelimesi “yaşam için iyi” anlamına gelir. Probiyotikler, sindirim sistemimizde belirli sayıda bulunan ve başta sindirim sistemi olmak üzere bizi birçok hasatlıklardan koruyan canlı bakterilerdir.

Prebiyotikler, probiyotik bakterilerin besinleri olan,vücudumuz tarafından sindirilemeden kalın bağırsaklara kadar gelebilen ve kalın bağırsakta pobiyotik bakteriler tarafından sindirilerek kullanılan gıda bileşenleridir. Daha fazlasını oku

Damarlarımızda bulunan kan içerisindeki alyuvar denilen kırmızı kan hücreleri akciğerlerden dokulara oksijen, dokulardan da akciğerlere atık madde olan karbondioksiti taşırlar. Bu görevi alyuvar içindeki kana kırmızı rengini veren hemoglobin denilen madde yapar. Hemoglobinin de temel yapı taşı demirdir. Demir eksikliğinde kırmızı kan hücrelerinin sayısı düşer, yapıları küçülür, içerikleri zayıflar, kalitesi bozulur. Sonuç olarak tüm vücut organlarına bu arada beyin, kalp, böbrek gibi hayati organlara ve dokulara giden oksijen miktarı azalır, dokulardaki karbondioksit miktarı artar ve dokuların beslenmesi bozulur. Bu bozulma sonucu ortaya çıkan tabloya tıpta demir eksikliğine bağlı anemi yani KANSIZLIK diyoruz. Daha fazlasını oku

Daha fazlasını oku

Sevgili anneler ve babalar; çocuğunuzun kulağını temizlemek için kulak çöpü, kürdan, kibrit çöpü, kulak pamuğu kullanmayınız. Çocuğunuzun kulak temizliği için banyodan sonra kulaklarındaki nemi ince bir havlu ya da tülbentle almanız yeterlidir.

               Tüm canlılarda olduğu gibi çocuğunuzun kulakları da kendi kendini temizler. Siz dışarıdan temizlemeye kalkarsanız vücudun kendi temizleme işlevini engeller ve buşon adı verilen kulak tıkaçlarına neden olursunuz.  Daha fazlasını oku

İshal; çocuğunuzun her zamankinden daha sık ve daha sulu dışkı çıkarmasıdır. Kusma ise mide içeriğinin ağızdan geri gelmesidir. İshal; 5 yaş altı çocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarından sonra en çok görülen çocukluk çağı hastalığıdır.

Çocuğunuzun ishali ve kusması varsa korkmayınız. KUSMA MİDENİN; İSHAL BAĞIRSAKLARIN YIKANDIĞININ, TEMİZLENDİĞİNİN GÖSTERGESİDİR. SİNDİRİM KANALINA GİREN ZARARLI MADDELER, MİKROPLAR KUSMA VE İSHAL YOLUYLA VÜCUTTAN UZAKLAŞTIRILIYOR DEMEKTİR.

Çocukluk çağı ishallerinin %80-90 gibi çok büyük kısmı virüs denilen mikroplarla olur. Bu çeşit ishaller çoğu kez yiyeceklerin ayarlanması ile tedavi edilebilir. Genelde herhangi bir ilaç kullanılması gerekmez.

ÇOCUĞUNUZUN KUSMASI ve İSHALİ VARSA PANİĞE KAPILMADAN AŞAĞIDAKİ ÖNERİLERİ UYGULAYABİLİRSİNİZ:

• İshalde kaybedilen ana madde su ve tuzdur. O nedenle tedavideki temel amaç bu kaybedilen su ve tuzun yerine koyulmasıdır. Yapılacak ilk şey su ve sulu besinlerin bol miktarda verilmesidir. ”İshalde Su Verilmez“ şeklindeki halk inanışı doğru değildir.
• Çocuğunuz anne sütü alıyorsa, sütünüzü kesinlikle kesmeyiniz. Sütünüzü daha sık aralıklarla veriniz. Çocuğunuz mama alıyorsa; mamasını değiştirmeyin, sık aralıklarla beslemeye devam edin.İshal mamasına geçmenize gerek yoktur. Eğer çocuğunuz inek sütü alıyorsa; inek sütünü 24 saat yarı su, yarı süt şeklinde sulandırınız. Sonraki 24 saat 2 ölçü süt, 1 ölçü su koyunuz.Daha sonra 3. gün inek sütünü sulandırmadan verebilirsiniz.
• Her yaştaki çocukta ishal ve kusmada kaybedilen ana madde su ve tuz olduğu için;kaybedilen bu maddeleri içeren özel olarak hazırlanmış şeker tuz karışımı ishal paketlerini 1 lt. kaynamış, ılıtılmış su ile sulandırıp çocuğunuza verebilirsiniz.
• Bu ishal paketlerini tüm sağlık kuruluşlarından ücretsiz olarak temin edebileceğiniz gibi eczanelerden de alabilirsiniz. Eğer her ikisine de ulaşamıyorsanız evde kendiniz bu İshal sıvısını hazırlayabilirsiniz.

İshal Sıvısı: 1 lt kaynatılmış ılıtılmış su içerisine 2 yemek kaşığı toz şeker, 1 çay kaşığı tuz,1 çay kaşığı karbonat ekleyip iyice karıştırıp çocuğunuza sunabilirsiniz. İshal başlangıcında bu karışımdan her kaka yaptıktan sonra 1/2-1 çay bardağı kadar çocuğunuza sunabilirsiniz. Eğer su kaybı fazla ise tüm gıdaları reddeden ve her şeyi kusan çocuk bu karışımı çok iyi alır. Bu karışım bebek için hiç bir gıda almasa da başlangıçta ishal ve kusma ile vücutta kaybedilen yaşamsal önemi olan maddelerin yerine koyulması için yeterlidir. Eğer bu karışımı çocuğunuz almıyorsa çocuğunuzu içmesi için zorlamayın, demek ki su kaybı fazla değildir bu karışıma ihtiyacı yoktur. Hazırladıktan sonra bu karışımı 24 saat içinde bitirmelisiniz. Eğer bitmez ise kalanını döküp yenisini hazırlayınız.

İshalle birlikte genellikle kusma da vardır. Bu nedenle su ve sulu besinleri kusmadan 10-15 dakika sonra sık sık ve azar azar çocuğunuza sunmalısınız. Çocuğunuz bu yiyecekleri almıyor ise zorlamayınız.

İSHALDE HANGİ GIDALAR VERİLMELİDİR?

İSHALDE VERİLECEK SULU BESİNLER: Temizliğinden emin olduğunuz ya da kaynatılmış ılıtılmış su, az şekerli açık çay, nane-limon, ıhlamur, limonata, az tuzlu ayran.

MEYVELER: Şeftali suyu, elma suyu, elma püresi, muz.

SEBZELER: Haşlanmış pirinç, az yağlı pirinç pilavı, haşlanmış patates, patates püresi, tahıl yemekleri, havuç püresi, kabukları çıkartılmış baklagilleri iyice pişirdikten sonra çocuğunuza sunabilirsiniz.

PROTEİN KAYNAĞI OLAN BESİNLER: Az tuzlu yoğurt, peynir, yağsız et, köfte, tavuk eti, ekmek ishalde rahatlıkla kullanabileceğiniz besinlerdir.

İSHALDE ŞU YİYECEKLER VERİLMEMELİDİR:

• Gazozlar ve kolalı içecekler
• Hazır meyve sular ve tüm asitli içecekler
• Yağlı gıdalar, kızartmalar
• Acılı, ekşili, baharatlı yiyecekler
• Çikolatalar, gofretler, boyalı şekerler
• Üzüm, kavun, karpuz, erik, kayısı, incir, kiraz gibi yiyecekler ishali artırırlar.

İSHALDEN KORUNMAK İÇİN:

• Yemeğe oturmadan önce ve yemekten sonra mutlaka ellerinizi sabunla yıkamalısınız ve çocuğunuzun da ellerini yıkamasını sağlamalısınız.
• Tuvaletten çıktıktan sonra ellerinizi iyice yıkamalısınız ve çocuğunuza da bu alışkanlığı kazandırmalısınız.
• Açıkta satılan gıdaları tüketmemelisiniz.
• Bebeğinizi beslemeden önce mutlaka ellerinizi yıkamalısınız.
• Çocuğunuzun altını temizledikten sonra mutlaka ellerinizi yıkamalısınız.
• Bebeğinize çeşme suyu içiriyorsanız mutlaka 10 dakika kaynatmalısınız. Temizliğinden emin olduğunuz kapalı su kullanıyorsanız 6. aydan sonra kaynatmadan çocuğunuza sunabilirsiniz.
• Çocuğunuza kullandığınız emzik, biberon, bardak, kaşık, çatal, tabak gibi eşyaların her gün bir tencere içerisinde en az 10 dakika kaynatmalısınız.
• Bebeğinize yedirdiğiniz sebze ve meyveleri temiz bir suyla iyice yıkamalısınız.
• Çocuğunuza sunduğunuz et, tavuk, balık gibi ürünleri iyice pişirerek ona sunmalısınız. Asla çiğ et, tavuk, balık gibi yiyecekleri vermeyiniz.
• Bebeğiniz için hazırladığınız gıdaları oda sıcaklığında 2-3 saatten fazla bekletmeyiniz. En iyisi hazırladıktan sonra en kısa sürede çocuğunuza veriniz.
• Yiyecekleri uzun zaman saklamak istiyorsanız ağzı kapalı olarak buzdolabına koymalısınız
• Çöplerinizi kapalı kutularda toplamalısınız.
• Aldığınız paketli ürünlerin üretim ve son kullanma tarihlerine dikkat etmelisiniz.

İSHAL VE KUSMADA NE ZAMAN DOKTARA BAŞVURMALISINIZ?

• Çocuğunuz 6 ayın altında ise
• Çocuğunuzu ilk defa ishal oluyorsa
• Günlük dışkı sayısı 10’u aştı ise
• Kusma aralıksız sürüyorsa
• Bebeğiniz ağızdan hiç bir şey almıyor, bitkin yatıyorsa
• Gözleri içeri çökmüş karın derisi buruşmuş, kafasındaki bıngıldak denilen çukurluk içeri çökmüşse
• Ağır ishali olmasına rağmen ağızdan şeker, tuz karışımı solüsyonu almıyor ise
• Ateş 24-48 saatten sonra hala devam ediyorsa
• Dışkısı kanlı ve sümüklü ise en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.

İSHALDE TEDAVİ

Çocuk ishallerinin %80-90 gibi çok büyük bir kısmını oluşturan viral ishaller de Probiyotik denilen içinde vücut için faydalı bakterilerin bulunduğu ilaçlar kullanılabilir. Bazı bakteriler ve parazitler de ishale neden olabilir bu gibi durumlarda doktorunuzun önerileri doğrultusunda antibiyotik ve anti parazit ilaçlar da kullanılabilir. Hangi durumda ne gibi ilaçlar kullanılacağına doktorunuz karar verecektir.

SÖZÜN ÖZÜ: Çocuğunuza doktorunuzun önerisi dışında; gelişi güzel ishal kesici ilaçlar, bağırsak hareketlerini durdurucu ilaçlar ve antibiyotikler kullanmayınız. Çünkü bu ilaçlar gereksiz yere kullanıldıklarında çocuğunuzun hastalığının uzamasına bazen de ağırlaşmasına neden olabilirler.

Dr. YILMAZ BAY

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

İlkbaharın gelmesiyle, alerjik hastalıklarda ciddi bir artış ortaya çıktı. Bunların başında bahar nezlesi kendini gösterdi.

Alerji, vücudumuzun kendisine zararı olmayan hatta faydası bile dokunabilecek bir maddeye karşı abartılı bir tepkisidir. Bağışıklık sistemimiz bazı maddeleri kendine zararlı, hastalık yapıcı gibi görerek onu zararsız hale getirmeye, vücuttan atmaya çalışır ve onunla savaşır. Bu savaş, bazen deride kızarma, kabarma şeklinde geçici bir tepki olarak ortaya çıktığı gibi bazen de astım, saman nezlesi, egzama gibi ömür boyu süren bir hastalık şeklinde karşımıza çıkabilir. Daha fazlasını oku

Eğer yenidoğan bir bebeğin bezini birkaç kereden fazla değiştirme teşebbüsünde bulunduysanız çişinin elinize isabet etmiş olması ihtimali yüzde yetmiş beştir. Eğer bu bebek erkek bebekse çişinin yüzünüze isabet etmiş olması ihtimali yüzde yirmi beştir. Fakat, aç değil ama açıkta olan, yani bezsiz olan bir bebeğin tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra size gülmesi ihtimali yüzde yüz, yani kesindir.Evet, doğadaki tüm memeli hayvanların yavruları gibi, insan bebekleri de kendilerini kirletmek istemezler ve diğer temel ihtiyaçlarını haber verdikleri gibi tuvalet ihtiyaçlarını da haber verirler. Bebeğinizin ihtiyaçlarını anlamak, onlara cevap vermek çok önemlidir. Nasıl karnı acıktığında emziriyor, uykusu geldiğinde uyutuyorsanız, tuvaleti geldiğinde de tuvalete tutarak bu ihtiyacını karşılamasına yardımcı olabilirsiniz.Bunun için bebeğinizle tuvalet iletişimi kurabilirsiniz. Daha fazlasını oku

ÇOCUĞUNUZA YEMEK YEMESİ İÇİN ISRAR ETMEYİNİZ
UNUTMAYINIZ Kİ AÇLIK EN İYİ İŞTAH İLACIDIR

ÇOCUĞUNUZA SEBZELERİ VE MEYVELERİ NASIL SEVDİREBİLİRSİNİZ?
Çocukları kendi haline bırakırsanız genellikle patates kızartması, köfte, makarna ve pilav dışında başka bir şey yemek istemezler. Reddettikleri gıdaların başında öncelikle sebzeler ve daha sonra da meyveler gelir. Meyve ve sebzeler zengin protein ve enerji kaynakları değildirler. Ancak vücut için çok gerekli olan mineral ve vitaminler açısından son derece zengindirler. O nedenle çocuğunuzun mutlaka alması gereken besin öğeleridir. Yine bağırsak hareketlerini düzenleyen, kabızlığa engel olan lif içermektedirler.

Eğer çocuğunuz meyve ve sebzeleri yeterince almıyorsa aşağıdaki önerileri dikkatlice okuyunuz.
• Öncelikle ona örnek olmalısınız, yemek seçmemelisiniz, yeterli miktarda sebze ve meyve tüketmelisiniz.
• Meyve yerine taze sıkılmış meyve suyu sunabilirsiniz.
• Meyveleri ufak parçalara bölerek sunabilirsiniz.
• Meyveyi muhallebi, süt, yoğurt, sütlaç gibi yiyecekler içinde sunabilirsiniz.
• Haşlanmış kabak yerine, kabak kızartması mücver verebilirsiniz.
• Sebze ve meyveleri değişik şekillerde süsleyebilirsiniz. Örneğin elmadan, havuçtan, turptan değişik hayvan figürleri yaparak çocuğunuz için daha çekici hale getirebilirsiniz.
• Sebze ve meyveleri renkli tabaklarda süslü bardaklarda albenisini arttırarak ve daha çekici hale getirerek çocuğunuza sunabilirsiniz.
• Eğer çocuğunuz bir sebzeyi sevmiyorsa en sevdiği arkadaşı onu iştahla yiyorsa hemen onu yemeğe davet edin. Arkadaşına özenerek o sebzeyi yediğini göreceksiniz.
• Sebze ve meyveleri hazırlarken yardımını isteyin. Katkıda bulunduğu yemeği reddetmeyecektir.
• “Meyve yer misin“ yerine “Meyveyi ne şekilde yemek istersin“ diye sorun.
• Yemek sırasında onunla sohbet edin. Ortam ne kadar sıcak ve yumuşak olursa çocuğunuzun inadı da o kadar gevşeyecektir.

1-2 YAŞ ÇOCUKLAR İÇİN ÖRNEK BESLENME PROGRAMI

PAZARTESİ
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı çiçek balı

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Kıymalı sebze yemeği (domates, patates, havuç, kabak, ıspanak, lahana, pırasa, brokoli, karnabahar, enginar, kereviz, taze fasulye, bamya, börülce, semizotu…) +Bulgur pilavı + Üzüm-Erik hoşafı

İkindi: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + 1 dilim meyveli pasta + 1 portakal/elma/şeftali ya da 1 muz

Akşam: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + tarhana çorbası + kıymalı makarna

Gece: Anne sütü ya da 150-180 cc sütlü pirinçli muhallebi.

SALI
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 tatlı kaşığı fındık, ceviz, badem ezmesi + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı +2 tatlı kaşığı reçel.

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Fırında tavuk-karışık sebzeli (domates, patates, havuç tatlı biber, kabak…) Pirinç pilavı +Yoğurt- Cacık

İkindi: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü+ 6-8 adet bebe bisküvisi + 1 elma – portakal ya da 2-3 adet kayısı

Akşam: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Tavuk sulu şehriye çorbası + Patatesli tavuk + Elma kompostosu

Gece: Anne sütü ya da 150-180 cc sütlü bisküvili yulaflı muhallebi

ÇARŞAMBA
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı fındık ezmesi + 1 orta boy domates + 1 küçük boy salatalık + 1 adet tatlı biber

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Fırında balık sebzeli (patates, domates, havuç, soğan, maydanoz…) + Peynirli makarna + Elma – kayısı kompostosu

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ Peynirli poğaça + Taze sıkılmış portakal/elma/armut/şeftali suyu ya da 8-10 adet üzüm

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ balık ızgara + bulgur pilavı + mevsim salatası

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü armutlu muhallebi

PERŞEMBE
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir +1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı kayısı marmeladı + 4-5 adet tuzu alınmış zeytin

Öğlen: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ Dana etli kuru baklagil (kuru fasulye, nohut, mercimek…) + pirinç pilavı + yoğurt

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Üzümlü -cevizli kek + 1 armut ya da 2-3 erik ya da 8-10 adet kiraz

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Mercimek çorbası + Sebzeli köfte + Erik/kayısı kompostosu.

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü, ballı-irmikli muhallebi

CUMA
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 2 tatlı kaşığı üzüm pekmezi + 2 tatlı kaşığı fındık, ceviz, badem ezmesi

Öğlen: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ yayla çorbası + fırında patatesli tavuk + domates soslu makarna-Hoşaf-Komposto

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + kaşarlı tost + Meyve salatası

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Sebzeli tavuk sote + Ayva-Elma – Kabak tatlısı

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü meyveli- pirinçli muhallebi

CUMARTESİ
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 adet tam yumurta + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 2 tatlı kaşığı fındık ezmesi + 1 orta boy domates + 1 küçük boy salatalık + 1-2 adet tatlı biber

Öğlen: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Haşlanmış kuzu eti + Dolma (domates – biber – patates – kabak) + Ayran

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü+ Sebzeli börek + 1 dilim karpuz – kavun ya da 1 elma – armut – portakal

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Ezogelin çorbası + Kuzu kapama + Mevsim salatası

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü yulaflı – buğdaylı muhallebi

PAZAR
Kahvaltı: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği + 1 yumurtadan tereyağlı omlet + 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 orta boy domates + 1 küçük boy salatalık + 1-2 adet tatlı biber + 2 tatlı kaşığı tahin- pekmez

Öğlen: Anne sütü ya da 90- 120 cc devam sütü + Tarhana çorbası + Izgara mevsim balığı + Bulgur pilavı + Mevsim salatası

İkindi: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + 2 adet kurabiye + Meyveli dondurma

Akşam: Anne Sütü ya da 90-120 cc devam sütü + Balık buğulama + Soslu makarna + Sütlaç

Gece: Anne Sütü ya da 150-180 cc sütlü 7 tahıllı kaşık maması.

Not: Bu liste çocuğunuza neler verebileceğinizi gösteren örnek bir listedir. Bu yiyeceklerin hepsini çocuğunuz almasa da üzülmeyiniz. Daha az öğün ve daha az miktarlarla da çocuğunuz sağlıklı olarak normal büyüme ve gelişmesini sürdürebilir.

Dr. Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Gözünüz aydın!

Bebeğinizi ve sizi kutluyorum. Bebeğiniz çok önemli ama ona bakabilmek için sizin de ruhsal ve bedensel olarak sağlıklı olmanız gerekir. Şimdi doğumdan sonra 6 hafta sürecek olan özel bir döneme girdiniz. Lohusalık dönemi olarak adlandırdığımız bu dönemde ruhsal ve bedensel olarak sizinde bebeğiniz gibi özel bir ilgi ve bakıma gereksiniminiz var.

     Emzirme süresince aşağıdaki noktalara dikkat etmelisiniz Daha fazlasını oku

Sevgili Anneler;
Çocuğunuzu 1 yaşına kadar mutlaka emziriniz. Hatta çocuğunuz emmeye devam ediyor, ek gıdaları alıyor ve iyi gelişiyorsa 2-3 yaşına kadar çocuğunuzu emzirmeyi sürdürebilirsiniz. Bu dönemde çocuğunuzun temel besini anne sütüdür. Eğer anne sütü yeterli değilse ya da yoksa çocuğunuz için uygun hale getirilmiş devam sütü çocuğunuzun esas besinidir. Başladığımız ek gıdalar adı üzerinde ek besinidir. Eğer çocuğunuz anne sütünü yeterince alıyorsa 1 yaşına kadar hiçbir ek gıda almasa dahi sütünüz çocuğunuzu beslemeye yeterlidir. Ancak katı gıdalara alışması için 4-6 ayda başladığınız ek gıdaları giderek artırarak ve çeşitlendirerek bu dönemde kaşıkla çocuğunuza vermelisiniz.

Çocuğunuzu kendi başına yemek yemesi için özendiriniz. Serdiğiniz bir örtünün ortasına çocuğunuzu oturtunuz. Önüne elle, kaşıkla yiyebileceği yiyeceklerden koyunuz. Bunlar yoğurt, köfte, makarna, pilav, haşlama patates, havuç ya da püresi, şeftali, elma, armut, portakal, mandalina, muz, üzüm, çekirdeği alınmış kiraz veya kayısı olabilir.

Çocuğunuza et suyu ve yemek suyu yerine etin ve yemeğin kendisini veriniz. Şekerli su, su muhallebisi, nişasta karışımı mamalar, çay, lokum, her türlü şekerlemeler, şarküteri işi her türlü hazır gıdalar,kolalar, gazozlar, hazır meyve suları, hazır meyveli sütler, hazır meyveli yoğurtlar, her türlü ticari içecek ve yiyecekler çocuğunuz için sakıncalıdır. Asla vermeyiniz.

Katı gıdaları kaşıkla ezerek veriniz. Rondo, blender, mikser gibi öğütücüleri kullanmayınız.

ÇOCUĞUNUZ YEMEĞİNİ YEMİYORSA
• Başını yana çevirip uzaklaştırıyorsa
• Bardağı, tabağı itiyor, yere fırlatıyorsa
• Yemeği görünce ağlıyor, bağırıyorsa
• Yemekleri tükürüyor veya uzun süreli çiğniyorsa
• Ağzında yemekleri tutuyor veya yemekleri alınca kusuyorsa

Asla zorlamayın!

• Yemeği yorumsuz olarak önünden alın ve yanından uzaklaştırın.
• Bir dahaki öğüne kadar istese de ona hiçbir şey vermeyin.
• Yemek yememesinden dolayı üzüldüğünüzü ona belli etmeyin. Bunu yapmak zor olabilir. Ancak başarabilirseniz çok etkin bir çözüm olduğunu göreceksiniz.
• Yemek sadece bir besin aracıdır. Ne bir ödül, ne de bir cezadır. Yaşamak için beslenmesi gerektiğini bilmelidir.
• Sizin göreviniz yalnızca çocuğunuza yemeği sunmaktır. Zorla yemek yedirmek değildir.
• Yemek saatlerini çocuğunuzla savaş saatlerine çevirmeyiniz. Bu savaşı kesinlikle kaybedeceğinizi bilin.
• Yemek saatleri çocuğunuzla paylaştığınız, ona yakınlaştığınız birlikte bir sevgi yumağı oluşturduğunuz, yaşamınızın en güzel anlarıdır.
• Lütfen yemek yemesi için ısrar ederek bu güzel anı bozmayınız.

9-12 AYLIK ÇOCUKLAR İÇİN ÖRNEK BESLENME
KAHVALTI: Anne Sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği ya da 4-5 adet bisküvi + 1 adet katı pişirilmiş yumurta sarısı+ 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 1 tatlı kaşığı pekmez- reçel ya da marmelat.

ÖĞLEN: Anne sütü ya da 120-150 cc devam sütü + Etli, kıymalı, tavuklu ya da balıklı sebze yemeği (domates, patates, havuç, kabak, ıspanak, lahana, pazı, pırasa, brokoli, karnabahar, enginar, kereviz, taze fasulye, bamya, börülce, semizotu…) + Pilav (pirinç, bulgur, makarna, erişte) + Yoğurt

İKİNDİ: Anne sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim börek, kek, poğaça, bisküvi ya da kurabiye +Meyve ( 1 elma, 1 armut, 1 şeftali, 1 portakal, 2 mandalina, 2-3 kayısı, 8-10 kiraz, 8-10 üzüm, 1 dilim karpuz, 1 dilim kavun ya da 1 muz)

AKŞAM: Anne sütü ya da 120 -150cc devam sütü + Sebzeli çorba (sebze, mercimek, şehriye, tarhana, pirinç, ezogelin ya da yayla çorbası ) +Fırında sebzeli et (dana-kuzu eti, kıyma, köfte, tavuk ya da balık ) +Peynirli makarna +Komposto – hoşaf (elma, armut, kayısı, üzüm, erik)

GECE: Anne sütü ya da 150-180 cc Sütlü muhallebi (pirinçli, irmikli, buğdaylı, mısırlı, çavdarlı, yulaflı, bisküvili ya da meyveli muhallebi)

Not: Bu liste çocuğunuza neler verebileceğinizi gösteren örnek bir listedir. Bu yiyeceklerin hepsini çocuğunuz almazsa da üzülmeyiniz. Daha az öğün ve daha az miktarlarla da çocuğunuz sağlıklı olarak normal büyüme ve gelişmesini sürdürebilir.

Dr.Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

“Anne Sütü ile beslenmek bebeğinizin en doğal ve en yaşamsal hakkıdır.”

KAHVALTI: 1-2 dilim tam tahıl ekmeği + 1 su bardağı süt + 1 yumurta + 1-2 dilim beyaz peynir + 2 tatlı kaşığı tere yağı ya da 4-6 adet zeytin + 1 yemek kaşığı bal, reçel, marmelat ya da pekmez.

ARA ÖĞÜN: 1 bardak süt (meyve suyu, ayran, limonata veya komposto da olabilir) + 10 adet fındık

ÖĞLEN: 1-2 dilim tam tahıl ekmeği + 1 Kase(200-250cc) Çorba (sebze, mercimek, tarhana, yayla,ezogelin ya da yoğurtlu çorbalar olabilir) + 100-150 gr et ya da etli bir yemek (3-5 adet köfte, etli dolma,sebzeli köfte,balık,hindi veya tavuk olabilir) + 1 porsiyon kuru baklagiller(kuru fasulye, mercimek,nohut,bulgur) + 1 porsiyon pilav ya da makarna ya da erişte + 1 tabak yoğurt ya da ayran + 1 tabak taze mevsim salatası.

ARA ÖĞÜN:1 dilim börek, pasta, kek ya da poğaça + 1 tabak taze meyve salatası ya da kurutulmuş meyve (kayısı, erik üzüm gibi) + 3-4 adet ceviz

AKŞAM: 1-2 dilim tam tahıl ekmeği +1 Kase(200-250cc) Çorba (sebze, mercimek, tarhana, yayla, ezogelin ya da yoğurtlu çorbalar olabilir) + 100-150 gr et ya da etli yemek (kıymalı sebze yemeği, etli dolmalar, hindi, tavuk, balık gibi) + 1 Porsiyon pilav, makarna ya da erişte + 1 porsiyon yoğurt ya da sütlü tatlılar + 1 porsiyon meyve

YATARKEN: 1 su bardağı süt, yoğurt, ayran, meyve suyu ya da sütlü tatlılar.

Notlar:

1-Bebeğini emziren anne asla alkol almamalı ve sigara içmemelidir.

2-Bu beslenme programı ile beslenen ve bebeğini emziren anne kesinlikle kilo almaz.

3-Bu liste neler yiyebileceğinizi gösteren örnek bir listedir. Bu yiyeceklerin hepsini almazsanız da üzülmeyiniz. Daha az öğün ve daha az miktarlarla da sağlıklı beslenebilir ve çocuğunuzu emzirebilirsiniz. Çocuğunuz da sağlıklı olarak normal gelişmesini sürdürebilir.

Başarı dileklerimle
Dr.Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

KEKEMELİK:Normal akıcı konuşmanın tekrarlamalar, uzatmalar, duraklamalar ve çeşitli ünlemlerle kesilmesidir. Dil gelişiminin hızlandığı 3-4 yaşlarında en çok görülür.Kekemeliğin ortaya çıkmasında aşağıdaki faktörler etken olabilir. Daha fazlasını oku

Hayatın ilk aylarında çocuğu en çok huzursuz eden ve Anne -Babaları paniklendiren özellikle akşam üzerleri çocuğun sebepsiz ağlamalarıdır.Bebeğiniz günün her hangi bir saatinde genelde akşam üzeri birden çok şiddetli ağlamaya başlayabilir.  Sıkıntılı bir görünümü vardır. Yüzü kızarık, ağız çevresi soluktur.Karnı şiş, gergin ve serttir.Bacaklarını karnına doğru çekmiş, ellerini içe kıvırmış, kol ve bacaklar serttir.Avaz avaz bağırmaktadır. Acıkmış gibi aranır, emme hareketleri yapar, el ve ayaklar soğuktur. Telaş etmeyin bu gaz sancısıdır. Bu durum 3-5 dakikadan 2-3 saate kadar uzayabilir. Daha fazlasını oku

Çocuğunuz emeklemeye başladığında her zamankinden daha dikkatli olmalısınız. İlk kural riski en aza indirmektir. Çocuğunuzu kaza tehlikesi olabilecek yerlerden uzak tutunuz. İlgisini çekebilecek tehlikeli eşyaları çocuğun ulaşamayacağı yerlere koyunuz. Mümkünse kapalı hatta kilitli bir yerde tutunuz. Bebeğinize güvenli bir ortam hazırlamak için tıklayınız.

Her hangi bir kaza anında, birinci kural, sakin olmak ve sakin kalmaktır. PANİK YOK. İlk yardım konusunda bilgi sahibi olursanız ve bu gibi durumlarda ne yapacağınızı bilirseniz çocuğunuza en büyük yardımı yapmış olursunuz. Daha fazlasını oku

EV KAZALARI VE İLK YARDIM

Çocuğunuz emeklemeye başladığında her zamankinden daha dikkatli olmalısınız. İlk kural riski en aza indirmektir. Çocuğunuzu kaza tehlikesi olabilecek yerlerden uzak tutunuz. İlgisini çekebilecek tehlikeli eşyaları çocuğun ulaşamayacağı yerlere koyunuz. Mümkünse kapalı hatta kilitli bir yerde tutunuz.

Her hangi bir kaza anında; birinci kural, sakin olmak ve sakin kalmaktır. PANİK YOK. İlk yardım konusunda  bilgi sahibi olursanız ve bu gibi durumlarda ne yapacağınızı bilirseniz çocuğunuza en büyük yardımı yapmış olursunuz. Daha fazlasını oku

• Çocuğunuzun yiyeceklerini ağzı kapalı kaplarda saklayınız.
• Pencerelere tel takınız. Yattığı yatağa tül takınız.
• Ortamda böcek-sinek çoksa uzun kollu giysiler giydiriniz.
• Çocuğun bulunduğu odada sinek öldürücü spreyler, kimyasal sinek öldürücüler kullanmayınız. Bunlar deri döküntüsüne, baş ağrısına ve derinin hissizleşmesine neden olabilir.
• Arı ya da böcek çocuğunuzu soktu ise iğnenin ucu gözüküyorsa ince bir cımbız ya da bıçakla ucunu dışarı çıkartacak şekilde iğneyi oradan alınız ve şişmemesi için o bölgeye 15-20 dakika buz koyunuz.
• Alerjik bir reaksiyon oluşmuşsa doktorunuzun önereceği bir alerji kremi ya da losyonu kullanabilirsiniz.

Dr. Yılmaz Bay
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Öksürük solunum yollarını zararlı etkilerden koruyan vücudun en önemli savunma refleksidir. Öksürük bazen çocuğunuzun kendi ağız salgısının solunum yollarına kaçması gibi basit bir nedenden olabileceği gibi çoğunlukla da solunum yollarının bakteri ya da virüs denilen mikroplar tarafından tutulması gibi daha önemli bir nedenle olur. Mikroplar solunum yollarına girdiğinde vücudun savunma hücreleri onlara karşı koymakta ve onların solunum yollarında ilerlemelerine engel olmaktadır. Öksürük, solunum yollarında ilerleyen bu mikropları ve mikroplara vücut hücrelerinin savaşı sonucu ortaya çıkan artıkları dışarıya atan vücudun en önemli savunma mekanizmasıdır. Öksürük solunum yollarının bir çeşit süpürgesidir. Daha fazlasını oku

“Analı Kuzu Kınalı Kuzu”

            Şimdi daha iyisiniz. Doğum şokunu üzerinizden attınız. Bebeğiniz size siz bebeğinize alışmaya başladınız. Yavrunuzu büyütürken kendi içgüdünüze güveniniz. Etrafınızdaki herkes kendi deneyimlerinden bir şeyler söyleyecektir. Sonuçta neye ve kime inanacağınızı şaşıracaksınız. Siz en doğrusu kendinize güvenin. İşlerin ne kadar kolay çözümlendiğini göreceksiniz. Aklınıza takılan sorularda her istediğiniz an doktorunuza danışabilirsiniz. Kuşkusuz size en doğrusunu o söyleyecektir. 0-1 ay arasında en çok görülen problemlere kısaca bir göz atalım:  Daha fazlasını oku

“Geleceğe bıraktığımız en büyük miras iyi yetişmiş çocuklarımızdır”

Şimdi daha iyisiniz. Bebeğiniz size, siz bebeğinize alışmaya başladınız. Sizi tanımaya, size gülmeye, yalnızca sizin anladığınız özel bir dille sizinle konuşmaya başladı. Çocuğunuzun size ve sevginize çok gereksinmesi var. Onunla konuşun, sizi duyar, sizi anlar. Yalnızca karnının doyması önemli değildir, ruhsal doyuma da gereksinmesi vardır. Sevginiz en az sütünüz kadar değerli ve gereklidir. Gündüzleri emzirirken onunla konuşun. Şarkı söyleyin, ninni söyleyin, Müzik dinletin, klasik müzik ya da Türk sanat müziği dinletebilirsiniz. Bunun için; çocuklar için özel olarak hazırlanmış ninni CD ve kasetleri, Müzik CD ve kasetlerinden yararlanabilirsiniz. Gecenin sakin ve sessiz olmasına dikkat edin ki geceyi ve gündüzü ayırt etsin. Daha fazlasını oku

“Bir şeyi elde etmek için çok emek verdiyseniz tadını çıkarmak için de zaman ayırmalısınız!!!”

            Artık bebeğinizle daha iyi iletişim kurabiliyorsunuz. Sizi anlıyor, kendine göre cevaplar verebiliyor. İsteklerini kendine özgü yöntemlerle belirtiyor. Yavaş yavaş görmeye, duymaya ve gülmeye başladı. En büyük eğlencesi sizin yüzünüz. Yüzünüzü ona yakın tutun ve yüzünüzden gülümsemeyi eksik etmeyin. Dokunma duygusunu geliştirmek için ona dokunun. Sevin,okşayın. Temiz ve yutamayacağı eşyaları eline verin. Bunları ağzına götürmekten büyük mutluluk duyduğunu göreceksiniz. Başını kaldırıp,etrafındaki insanları ve eşyaları da araştırmaya başladı. Sık sık gülüyor, size agucuklar yapıyor. Emzirme saatleriniz onunla paylaştığınız en güzel ve en mutlu saatler. Mutluluğunuzu ona anlatın; sizi çok iyi anlayacaktır. Daha fazlasını oku

“Çocuğunuza verdiğiniz en büyük hediye sizsiniz.”

Artık bebeğinizi iyice tanıdınız. O da sizi tanıdı. Bu ağlaması açlıktan mı, altını mı kirletti, hasta mı, yoksa yalnızca sizi yanında mı görmek istiyor bunu anlayabiliyorsunuz.O nedenle daha rahatsınız.Sırtüstü ve yüzükoyun pozisyonlarda başını kaldırıp daha uzun süre etrafı izleyebiliyor.Başını daha uzun süre dik tutabiliyor.Çocuğunuz size ve kendisiyle ilgilenen herkese gülümsüyor.Onlara kendince bir şeyler anlatıyor.Sosyalleşme başladı. Çevredeki her şeyi; odadaki eşyaları,yüzleri inceliyor, başını tanıdık seslere çeviriyor. Daha fazlasını oku

“Hiç bir besin anne sütünün yerini tutamaz!”

Bebeğinizin ve sizin en mutlu günleriniz; tadını çıkarmaya çalışın. Uyanık olduğu tüm zamanlarda sizi yanında görmek istiyor. Üstelikle sizi başkalarından kıskanıyor. Artık her iki gözünü de kullanabiliyor ve sizi daha iyi izliyor. Eşyaları 180 dereceye kadar izleyebiliyor. Düğme gibi küçük cisimleri görebilir ancak yakalayamaz. Canlı renkleri soluk renklere tercih ediyor. İki elini birleştirebiliyor. Elleriyle örtüsüyle yada elbisesiyle oynayabiliyor. Yüzükoyun yatırıldığında; ağırlığını kollarına vererek başını iyice kaldırabiliyor. Hatta sırt üstü bile dönebiliyor. Ayakta tutulunca basmaya çalışıyor.  Kucakta iken önündeki asaya vuruyor. Ve bundan da büyük zevk alıyor. Yastıklarla desteklenirse kısa süreli oturabilir.             

DİKKAT !!! düşebilir.4.aydan itibaren yüksek bir yerde yalnız bırakmayınız.. Daha fazlasını oku

“Dünyada tek bir güzel çocuk vardır. Bütün annelerde ona sahiptir.”

           Bu dönemde bebeğinizin etrafa ilgisinin daha da arttığını, kendine özel bir kişilik geliştirdiğini göreceksiniz. Artık tüm ev halkını tanıyıp ayırt edebiliyor. Etrafındakileri daha iyi görebiliyor. Gözünü dikip etrafına dikkatlice bakabiliyor. Hoşuna giden durumlarda kahkaha ile gülüyor. Zil sesine başını çeviriyor. Dik durumda tutulmaktan hoşlanıyor. Yerden ya da elinizden destek alarak zıplıyor. Hafif bir destekle oturabilir. Önüne konulan eşyalar ona daha çekici geliyor. Yüzükoyun pozisyondan sırt üstü pozisyona rahatlıkla dönebiliyor. Ağırlığını elleri üzerine vererek başını ve göğsünü kuvvetle kaldırabiliyor. Tek elle eşyalara uzanabiliyor. İnsan sesine tepki verebiliyor. Konuşan iki ayrı kişiye dönebiliyor. İlgilendiğinizde gülümsüyor ve sizinle konuşuyor. Adını söylediğinizde dönüp size bakabiliyor. Farklı sesler çıkartabiliyor. Konuşmalarınızı ve hareketlerinizi taklit edebiliyor. Agu agu gibi kendine özgü sesler çıkartabilir. Elinden oyuncağını aldığınızda size tepki veriyor. Dikkat !!! Ev halkı dışındakilerden korkabilir. Bebeğinizin çıkardığı sesleri taklit ederek onu konuşmaya teşvik edin. Kısa ve anlaşılır kelimelerle konuşun. Bebeğinizin başka bebeklerle karşılaşmasını sağlayın ve bir birlerini tanıyıp incelemesine izin verin.  Daha fazlasını oku

“Başarı istediğini elde etmek,  mutluluk ise elde ettiğini sevmektir.”

6.ay çocuk hayatında önemli bir dönüm noktasıdır. O artık bebeklikten çocukluğa geçmiştir. Kendi kendine yüz üstünden sırt üstüne dönebilir. Başparmağını kullanmadan verilen eşyayı yakalayabilir, yeni eşya verilirse elindekini bırakabilir. Bir elindeki eşyayı öbür eline geçirebilir. Sırt üstü yatarken başındaki örtüyü çekip atabilir. Sevilince veya kızılınca reaksiyon gösterebilir. Önüne 2 küp konulduğunda birini aldıktan sonra öbürünü de almaya çalışır ve de alır. Gövdesini dik tutabilir. Desteksiz oturabilir. Ayakta tutulunca basmaya çalışır. Ayağını ağzına götürebilir. Karnını yerden tam kaldırmadan emekleyebilir. Kucak istediğini; kollarını açıp size uzanarak belli eder. Ses çıkaran nesneleri sallamaktan hoşlanır. Oyun oynarken çok neşeli olur ve bunu size göstermekten hoşlanır. Görme iyice gelişmiştir ve her şeyi izler. Yakaladığı eşyayı inceler. Sizi göremeyince ağlar. Artık gözünün rengi belirginleşmiştir. Üç gün üst üste ayni saatte yer, uyur ve uyanırsa müjde !!! artık çocuğunuz bir düzene girmiş demektir. Zorunlu kalmadıkça gece beslemeyiniz.

  Daha fazlasını oku

“Mutluluk sorunsuz bir yaşam değil, sorunlarla başaçıkabilme yeteneğidir.”

Artık evde konuşup anlaşabileceğiniz, sevinçlerinizi paylaşabileceğiniz(asla üzüntülerinizi değil)  bir arkadaşınız var. Çocuğunuz sizi anlıyor, sevginize kahkahalarla yanıt verebiliyor,mama,baba,dada diyebiliyor.Hoşuna giden ilişki kesilince bağırıp yaygara koparabiliyor.Sizin ve yakın ilişki içinde olduğu kişilerin mimiklerindeki değişikliklere göre yanıt verebiliyor.hareketlerinizi, seslerinizi taklit etmeye çalışıyor.  Her iki eliyle bir cismi kavrayabiliyor. Her iki elinde ikişer küp tutabiliyor. Eline geçirdiği her şeyi ağzına götürür.  Kaşıkla yemek kemeye çalışır. Bu davranışını destekleyin. Cisimleri bir elinden diğerine geçirebiliyor. Önündeki eşyaya bakar uzanır ve onu alır.Aynada görüntüsünü tutmak ister. 1 yaşına kadar çocuklar her iki elini de kullanabilirler.Sol elini kullanıyorsa; sağ elini kullanması için çocuğunuzu zorlamayın. Bırakın hangi elini kullanacağına kendisi karar versin. Yüzükoyun yatmış durumda bir eşyayı takip ederken kendi etrafında dönebiliyor. Desteksiz oturabilir. Yine bu dönemde kısa süreli emekleme de başlayabilir. Mutlaka iki el ve iki ayağını kullanarak emeklemesi gerekmez. Yer değiştirmesi de bir çeşit emeklemedir. Popo üstünde, karın üstünde sürünebilir ya da kendine özgün başka bir emekleme stili geliştirebilir. Bazen de popsunun üzerinde geri geri giderek te emekleyebilir.  Dişleriyle ellerinizi ısırarak size sürpriz yapabilir. Alt ön dişleri genellikle ilk çıkanlardır. Bunu sırasıyla üst önler,üst yanlar,alt yanlar,1.azı dişleri,canin dişleri ve 2.azı dişleri izler. Daha fazlasını oku

“Sevgi gelince tüm eksikler biter.”

Gözünüz aydın çocuğunuz artık yer değiştirebiliyor. Emeklemeye başlayabilir. Emekleme dönemi denilen bu dönemde çocuğunuzu her an evin değişik bir yerinde görmeniz mümkün. O en tatlı tebessümü ile karşınızda. Unutmayınız! Bazı çocuklar hiç emeklemeden doğrudan yürümeye geçebilir. Mutlaka elleri ve ayakları üzerinde emeklemesi gerekmez. Kendine özgü çeşitli emekleme yöntemleri geliştirebilir. Ayaklarını karnına doğru çekip kollarını ileriye atarak emekleyebileceği gibi popo üzerinde arkaya doğru da emekleyebilir. Biraz yardımla ayağa kalkabilir. Tırmanmayı sever. DİKKAT!!!! Ulaşabileceği yerlerde tehlikeli eşyalar bırakmayın. Tüm elektrik prizlerini bir bantla kapatın. Tüm tehlikeli madde,temizlik maddeleri,deterjan olan dolapları kapalı tutun ve kilitleyin. Yardım almadan yatarken oturur pozisyona geçebilir. Mama şişesini kendi kendine tutabilir. Eline aldığı ekmeği ya da bisküviyi çok rahat yiyebilir. Oyuncaklarını bir elinden diğer eline geçirebilir. Oyuncaklarını açık bir kutunun içine koyabilir. Baş ve işaret parmağı ile küçük cisimleri kaldırır. Zili çalar. Daha sosyaldir. Parlak ve canlı renkli oyuncaklardan zevk alır. Top Favori oyuncakları arasındadır. Sevmediklerini iter. Etrafındaki kişilerin yaptıklarını taklit eder. Anne, baba, mama, dada gibi 5-6 kelimelik bir kelime haznesi vardır. Hayır’ın anlamını çok iyi bilir. Gerekmedikçe kullanmayın. Ona surular sorarak cevap verin. Örneğin “Su mu istiyorsun? Hadi şimdi sana su verelim” gibi.

     OYUNCAK SEÇİMİ

• Kitaplar bu dönemde de yine en iyi oyuncak araçlarımız olmalıdır.
• Çevresindeki insanları, eşyaları tanıtacak uç boyutlu oyuncaklar,
• Arabalar,
• Oyuncak bebekler,
• Küpler,
• Legolar,
• Bloklar bu dönemin uygun oyuncaklarıdır.
• Aktivite masaları,
• Eşleştirme ve kıyaslama yapabileceği değişik şekilli oyuncaklardan da bu dönemde yararlanabilirsiniz.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Bebeğinizle karşılıklı oyun oynamanız onu ileriki yaşlardaki karmaşık ilişkilere hazırlar.Bebeğinizi bir köşeye oturtun.Kendinizi kapı arkasına veya kapı arkasına kısmen saklayın. “Ben neredeyiiiim,ben neredeyiiim.Bak işte ben buradayııım!” derken tam olarak görünür olun.Çeşitli açılardan bu işlemi tekrarlayın.
• Bebeğinizle ne kadar çok konuşursanız o da konuşmayı o kadar erken öğrenecektir.Bebeğinizi kucağınıza alın.Gözlerinin içerisine bakarken ona duygularınızı,yaptığınız ve yapacağınız şeyleri basit cümlelerle söyleyin.Sık sık “SENİ SEVİYORUM BEBEĞİİİM!” deyin.
• Küpleri eşyaları üst üste dizdikten sonra devirin. Bunu bebeğinizin de yapmasını isteyin.
• Bebeğinizle ayna karşısında yüzün bölümleri oyunu oynayın. Her organı gösterip ismini söyleyin ve onu işlevi ile anlatmaya çalışın.
• Bebeğinize suyla ve sabunla hazırlanan baloncuklar yapın. Bu baloncukları izlemekten, yakalamaya çalışmaktan ve ellediğinde patlamasından büyük zevk aldığını göreceksiniz.

Bu dönemde de doktorunuzun önerdiği Multi vitamin ve Demir içeren preparatlara devam etmelisiniz.

DEĞİŞİK TATLAR:

Bu dönemde bebeğinizde iştahsızlık görülebilir.Kilosuna göre gereksinimi olan besin miktarı ilk aylara göre azalmıştır.Dolayısıyla aldığı besin miktarı da doğal olarak azalacaktır.Bunu “iştahsızlık” olarak algılamayın.Ayrıca diş çıkartmak,bazı viral enfeksiyonlarda geçici iştahsızlık yapabilir unutmayın. 

Bu dönemde beslenmeye aşırı yağlı,tuzlu ve şekerli olmayan ev yemeklerini ve  etli besinleri ekleyeceğiz.

MERCİMEK ÇORBASI: Yüksek protein, demir, folik asit, vitamin ve mineral içeriği ile bebek beslenmesine erkenden eklenmesi gereken çok değerli bir besindir. Kırmızı ve sarı mercimeğin gaz yapma oranı daha düşüktür.Yeşil mercimeği 1 gece önceden suya koyup 1-2 kez suyunu değiştirirseniz bebeğinizde gaz yapma ihtimalini azaltabilirsiniz.

         Bir kap  içine 2 yemek kaşığı kırmızı ya da sarı mercimek koyun. Üzerine mercimeği geçecek kadar kaynar su koyun. Yaklaşık yarım saat sonra mercimeği süzün  ve 2-3  kez yıkayın.  Bir su bardağı kaynayan suya, bu mercimeği koyun. Üzerine bir orta boy havucu rendeleyerek koyun . Hafif ateşte 20-25 dakika pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyip karıştırın. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

MERCİMEKLİ SEBZE ÇORBASI: Bir su bardağı kaynayan suya, iki yemek kaşığı kırmızı ya da sarı mercimek, bir orta boy havuç, bir orta boy patates,bir orta boy kabak küp şeklinde dilimleyerek koyun.2-3 dal brokoli,ıspanak, pazı, bezelye, taze fasulye  ya da kerevizden birini koyun. Hafif ateşte 20-25 dakika pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyip karıştırın. İndikten sonra çatalla iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

BULGURLU SEBZE ÇORBASI; Bir su bardağı kaynayan suya, bir orta boy havuç ve bir orta boy kabak yıkanıp, soyulup ince ince doğrandıktan sonra koyulur. İçine 2 çorba kaşığı bulgur koyulur. Hafif ateşte yarım saat pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı eklenip karıştırılır. İndikten sonra iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz.

EZOGELİN ÇORBASI: Bir kap içine 2 yemek kaşığı kırmızı ya da sarı mercimek koyun. Üzerine mercimeği geçecek kadar kaynar su koyun. Yaklaşık yarım saat sonra mercimeği süzün  ve 2 kez yıkayın  Bir su bardağı kaynayan suya, bu mercimeği koyun.Üzerine 2 yemek kaşığı bulgur,3-4 arpacık soğan,1 yemek kaşığı pirinç,1 yemek kaşığı buğday unu,1 orta boy taze domates rendesi ya da 1 yemek kaşığı domates salçası ekleyin.Hafif ateşte 20-25 dakika pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ekleyip karıştırın. İndikten sonra çatalla iyice ezerek çocuğunuza verebilirsiniz

KÖFTE: Görünen yağları alınmış kuzu etinden sulu köfte,ızgara köfte ya da fırında köfte şeklinde hazırlayabilirsiniz Yağsız çift kıyılmış kuzu eti yumurta, maydanoz,  ince kıyılmış soğan ve ekmek içiyle karıştırılır.İçine baharat olarak kimyon koyabilirsiniz. 1 köfte (30 gr)ile başlanır. Giderek miktarı artırılarak 3-4 köfteye kadar çıkarılabilir. Çatalla ya da elinizi iyice yıkadıktan sonra elinizle ezerek çocuğunuza verebilirsiniz. Ekmek yerine pirinç koyarak ve suda pişirerek sulu köfte  ya da fırında pişirerek fırın da köfte şeklinde de çocuğunuza verebilirsiniz.

TAVUK ETİ: Genç ve mümkünse gezinen tavuk ya da organik tavuk haşlanır. Tavuğun ön kısmındaki beyaz etlerini çatalla ya da elinizi iyice yıkadıktan sonra elinizle ezerek çocuğunuza verilebilirsiniz. Tavuğu ufak parçalara bölerek sebze çorbasına, tarhana çorbasına, mercimek çorbasına karıştırarak verebileceğiniz gibi tek başına da verebilirsiniz. AFİYET OLSUN. 

İŞTAHSIZLIK

“ Yemek yemek istemeyen çocuğa yemek yedirmeye çalışmak dünyanın en zor işidir.”

İştahsızlık hemen tüm annelerin ortak problemidir. Bütün annelerin söz birliği etmişçesine doktora söyledikleri ilk yakınma, çocuklarının iştahsız olduğudur.

Öncelikle şunu biliniz ki; Çocuğunuz ilk 6 ayda çok hızlı bir büyüme ve gelişme dönemi içindedir. O nedenle kilosuna göre günlük aldığı besin miktarı sizin kilonuza göre aldığınız miktarın çok üzerindedir. 6.aydan sonra büyüme ve gelişme hızı yavaşlayacağı için aldığı besin miktarı da doğal olarak azalacaktır.

İlk 6 ayda aldığı gıdayı ve sonucunda aldığı kiloyu artık yaşam boyu olmayacaktır.

Anne ve babalar beslenme konusunda bilinçli olmalı, şişman olmanın sağlıklı olma anlamına gelmediğini bilmelidirler. Çocuklar, besinlerini anne ve babalarını mutlu etmek için değil karınlarını doyurmak için alırlar. Çocuğunuz yemeğini yemiyorsa bırakın yemesin. Kesinlikle üzülmeyin. Ancak bir daha ki öğüne kadar ona hiç bir şey vermeyiniz. Bir sonraki öğünde yemediği yemeği tekrar onun önüne koyun.“ Yemeğini yemiyor, aman aç kalacak “ endişesi ile;süt içirmek, şeker, çikolata, cips,bisküvi, kraker, kola,gazoz, hazır meyve suları,hazır meyveli sütler,hazır meyveli yoğurtlar gibi abur cubur şeyler vermek yanlış bir tutumdur.

Açlık insana çok şey öğreten önemli bir deneyimdir.

En iyi iştah ilacı onu aç bırakmaktır. Göreceksiniz sonunda kesinlikle yiyecektir. Yemeğe zorlanan çocuklar ileride ya çok şişman ya da çok zayıf çocuklar olmaktadırlar.

ÇOCUĞUNUZU KESİNLİKLE YEMEĞE ZORLAMAYINIZ. Israrla yemek yedirmeye çalışmayınız. Çocuğunuzun burnunu tıkayarak zorla verdiğiniz gıdanın onun için hiçbir besleyici değeri olmadığını bilin. Onu kusturur, hırçınlaştırır; problemini daha da büyütürsünüz. Geçici olan bu problemi sevgi, sabır ve anlayışla çözebilirsiniz.

Eğer çocuğunuzun yeterli miktarda besin almadığını düşünüyorsanız!

Aşağıdaki önerilere uyunuz.

1-Çocuğunuzu belirli aralıklarla besleyiniz. Öğün saatlerini mümkün olduğunca tüm aile bireylerinin birlikte olduğu saatlere denk getirmeye çalışınız.

2-Öğün aralarında çocuğunuza kesinlikle bir şey vermeyiniz. Özellikle çiklet, çikolata, gofret, bisküvi, kraker, çitos, kola, gazoz gibi abur cubur gıdalar çocuğunuzun iştahını olumsuz etkiler. Tokluk hissi verir ve gerçekten gereksinimi olan gıdaları almasını engeller.

3-Kendi kendine yemek yemesine ve parmaklarını kullanmasına izin verin. Orta yere bir örtü serin çocuğunuzu üzerine oturtun. Önüne eliyle, kaşıkla yiyebileceği yiyeceklerden koyun. Bırakın biraz eline yüzüne sürsün, biraz etrafa saçsın. Kendi kendine yiyebileceği 2 kaşık yemek sizin zorla yedirdiğiniz 1 tabak yemekten daha yararlıdır.

4-Yaşı uygunsa yemeği çocuğunuzla birlikte hazırlayın. Size yardım etmesine izin verin. Hazırlanmasına katkıda bulunduğu yemeği yemekten büyük zevk alacaktır.

5-Çocukların kalori gereksinimleri erişkinlere göre daha az olduğu için çabuk doyarlar ve doyduktan sonra da bir şey yemezler. Erişkinler doysalar bile yemek yemeğe devam edebilirler. O nedenle, sofrada uzun süre kalıp tüm yemekleri bitirmesi için ona baskı uygulamayınız. Sofrada en fazla 20-30 dakika zaman geçiriniz.

6-Onu anlamaya çalışın. Çok mu yorgun? Canı mı sıkkın? Hasta mı? Araştırın. Çocuklar hastalıklarında normal yediğinin üçte birini, dörtte birini yerler. Hastalıkları geçtikten sonra bu yemediği miktarı kısa sürede fazladan yiyerek telafi ederler. Endişelenmeyin. Ona hastalığı süresince sindirimi kolay sulu gıdalar sununuz.

7- Çocuğunuza neyi, ne zaman sunacağınıza(ASLA YEDİRECEĞİNİZE DEĞİL)siz karar verin. Ne kadar yiyeceğine bırakın ocuğunuz kendisi karar versin. Sizin göreviniz çocuğunuza belirli bir gıdayı zorla yedirmek değil, yalnızca sunmaktır. Eğer çocuğunuz gıdayı reddediyor, ağzını kapatıyor, gıdaları püskürtüyorsa, o gıdaya gereksinimi yok demektir. Elinizde tabak, kaşık çocuğunuzun peşinden koşturan anne baba olmayınız. ASLA AYAKLI KAŞIK OLMAYINIZ.

8- Aldığı süt miktarını azaltın, böylelikle diğer yiyeceklere yönelmesini sağlarsınız.8-12 ay arası çocuğunuzun alması gereken süt miktarı 500-700 cc, 1 yaşın üzerindeki bir çocuğun günlük alması gereken süt miktarı 300-500 cc arasındadır. Daha fazla süt alması çocuğunuzda kansızlığa neden olabilir.

9- Öğün sayısını azaltın. İlk aylarda 6-8 olan öğün sayısı giderek azalarak 8-12 ay arası 4-6 öğüne ve 1 yaşından sonra da 3-4 öğüne inebilir. Bazı çocuklar 2-3 öğünle de normal gelişimini sürdürebilirler.

10- Çocuğunuza sofra kurallarını öğretin. Yemekten önce mutlaka el yıkanmalı, yemekte başka şeylerle ilgilenilmemeli, televizyon karşısında asla yemek yedirilmemeli, yüksek sesle konuşulmamalı, bağırıp, çağırılmamalı, kavga ve tartışmalardan uzak durulmalı. Mümkün olduğunca sıcak samimi içten bir sohbet ortamı hazırlanmalı. Günlük olumsuzlukların bu havayı bozmasına izin verilmemeli.

Unutmayınız; çocuğunuz söylediklerinizden çok yaptıklarınızdan etkilenir. Davranışlarınızla ona örnek olmalısınız.Siz yemek seçmezseniz oda önüne konulan her türlü yemeği yiyecektir.Tabağınızdaki yemeği bitirdiğinizde göreceksiniz oda aynısını yapacaktır. Yemek sonrası ellerinizi yıkayarak ve dişlerinizi fırçalayarak ona örnek olunuz.

SÖZÜN ÖZÜ: SİZİN GÖREVİNİZ ÇOCUĞUNUZA BELİRLİ ARALIKLARLA BELİRLİ GIDALARI SUNMAKTIR. ASLA YEDİRMEK DEĞİLDİR. HANGİ GIDAYI NEZAMAN SUNACAĞINIZA SİZ KARAR VERECEKSİNİZ. HANGİ GIDADAN NE KADAR YİYECEĞİNE ÇOCUĞUNUZ KARAR VERECEKTİR. 

                                                                                                                                                   Dr. Yılmaz Bay

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

“Çocuğunuza kazandıracağınız en güzel alışkanlık okuma alışkanlığıdır”

      Bebeğiniz artık çocuk oldu. Evde dolaşmaya, her yeri karıştırmaya başladı. Emekleme tam olarak oluşmuştur. Emeklemiyorsa da üzülmeyin.Bazı çocuklar hiç emeklemeden yürüyebilirler.Her bebeğin kendine özgü bir gelişme şekli vardır.Bir eliyle destek alarak veya hiç destek almadan ayakta durabiliyor.Kollarından tutulunca adım atmaya çalışıyor. Baş ve işaret parmakları arasında küçük bir eşyayı tutabiliyor. Küçük eşyaları yerden alabiliyor. Oyuncaklarını bir elinden diğer eline geçirebiliyor. Oyuncaklarını açık bir kutunun içine koyabiliyor. Parmağını deliklere sokabiliyor. Oyuncaklarından zevk alıyor, sevmediklerini itiyor.Etrafı karıştırmaya başlamıştır.Her an her yerde karşınıza çıkabilir.Bebeğiniz ana dili özelliklerini tanımaya başladı. İki heceli sesler çıkartabiliyor. Arada kendini ifade etmek için anlamsız seslerde çıkartabilir. Parmaklarıyla yemek yemeyi sever ve kendi kendine yemek yemeye başlayabilir. Bırakın yesin.Etrafı dağıtmasını,döküp saçmasını anlayışla karşılayın. 9. ay zeka belirtilerinin ortaya çıkmaya başladığı aydır. Ona yaptığınız her şeyi anlatın ve onunla mümkün olduğunca çok oyun oynayın.Oyun,en iyi öğrenme şeklidir.

OYUNCAK SEÇİMİ

• Bu dönemde yine kitaplar en yakın oyuncak aracımızdır.Renkli, desenli özelikle konuşan kitaplar çocuğunuzun en iyi arkadaşı olmalı.
• Sesli-hareketli oyuncaklar,
• Çeşitli boyutlardaki kaplar,
• Üst üste binen oyuncaklar,
• Çeşitli boyutta delikleri olan oyuncaklar,
• Karton kutular,
• Duş,kepçe,kova gibi banyo oyuncaklarından bu dönemde yararlanabilirsiniz.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• İçinde-dışında,üstünde-altında,arkasında gibi uzaysal kavramlar beyin gelişmesi için çok önemlidir.Büyük bir karton kutu alın.İçine çocuğunuzun sevdiği bir oyuncağı koyun.”Bak oyuncak kutunun içinde,şimdi onu dışarı çıkartalım” derken onun elini tutup oyuncağı birlikte dışarı çıkartın.Bu işlemi kutunun çeşitli yerleri için tekrarlayın.
• Bebeğinizle birlikte oturun.Bir fotoğraf albümü elinize alın.”Bak bu baba,bak bu annee.Göster bakayım anne neredee?” diye ona sorun.Ne kadar kolay öğrendiğini göreceksiniz.
• Suyu bütün çocuklar severler.Bir banyo küvetinde veya çocuk havuzunda oyuncaklarını yüzdürmesine,onları batırıp çıkarmasına izin verin.Mutlaka siz yanında olun.
• Karın üstünde bol zaman geçirsin. Emeklemesi kolaylaşır. Onunla birlikte emekleyin.
• Eline verdiğiniz eşyayı size atmasını isteyin ve o eşyayı yakalayıp tekrar eline verin.
• Kolu çevirirsem kapı açılır,düğmeye basarsam ışık yanar gibi sözleri söylerken olayı gerçekleştirin.Ayni hareketi yapmasını ondan da isteyin.
• Birlikte suları,kumları kovaya koyun sonrada yere dökün.
• Yeni ortamları keşfetmeye onu yönlendirin hatta cesaretlendirin.
• Ulaşabileceği yerlerde ağzına alabileceği, yutabileceği oyuncaklar olmamasına özen gösterin.

BEBEĞİNİZİN BESLENMESİ

9. ay bebek beslenmesinde dönüm noktasıdır. Artık sizin sofranıza oturabilir. Aşırı yağlı, aşırı tuzlu ve kızartma hariç tüm yediklerinizden bebeğinize tattırabilirsiniz.Az miktarda kaya tuzu eklediğiniz yemeklerinizden de bebeğinize tattırabilirsiniz.  Bu ay bebeğinizin beslenmesine Balık , Kuru baklagiller ve  Gazlı sebzeleri ekleyeceğiz. 

DEĞIŞİK TATLAR

  BALIK: İçerisinde omega-3 yağ asitleri (EPA ve Özellikle de DHA beyin gelişimi için çok önemli) olduğu için kalp sağlığını ve beyin gelişmesini olumlu etkiler. Özellikle çocuklarda gözdeki retina tabakasının gelişmesine yardımcı olur. Yüksek miktarda Kalsiyum, fosfor, demir, protein, A ve D vitamini içerir.Bu özellikleriyle bebeğinizin ruhsal ve bedensel gelişimi olumlu etkileyerek bağışıklık sistemin güçlendirir. Bu nedenle bebeğinize haftada en az 1,olanak varsa 2-3 kez balık vermelisiniz.

       Bebeğinize ilk başlayacağınız balıkların;sindiriminin kolay olması, kılçıksız olması,yoğun bir balık tadı-kokusu olmaması ve alerji yapma oranının düşük olması gerekir.Bu özelliklere sahip olan;Tavuk balığı,Mezgit,Dil balığı,Çinekop,Lüfer,Barbun,Kefal gibi beyaz etli balıklarla başlayabilirsiniz. 1 Yaşından sonra güvenilir yerlerden alacağınız ve çiftlik balığı olmadığından emin olduğunuz Deniz Levreği,Deniz Çipurası,Uskumru,Sardalye,Hamsi,İstavrit,Palamut,Tekir Gopez, ,lidaki, mercan,kolyoz, mırmır balığı gibi yağlı ve kokusu daha belirgin balıkları da verebilirsiniz. Balığın taze ve kılçıklarının çok iyi temizlenmiş olmasına dikkat ediniz.Taze balığın; eti sıkı ve derisi parlaktır,solungaçları parlak ve kırmızıdır,balığa parmağımızı bastırıp çektiğimizde eti fazla içeri çökmez ve hemen eski haline döner,hafif bir doğal deniz ve yosun  kokusu vardır,ağır kokmaz,suya bırakılınca dibe çöker,bayat balık su yüzünde kalır.Civa ve ağır metal birikimi riski nedeniyle (Ton balığı,Somon balığı,Morina balığı,Kılıç balığı gibi…) konserve balıklar,ağır dip balıkları ve avcı balıkları bebeğinize kesinlikle yedirmeyiniz.Alerjik etkisi çok yüksek olduğu için Midye, Karides,Istakoz,Yengeç,Kerevit gibi kabuklu deniz ürünlerini 3 yaşından sonra verebilirsiniz.Bebeğinize balığı 1-2 çay kaşığı miktarında başlayınız ve alerji belirtileri göstermiyorsa giderek arttırarak 100 gr miktarına kadar ulaşabilirsiniz.Bebeğinize vereceğiniz balıkları Fırında, haşlama,buğulama ya da ızgara şeklinde pişirebilirsiniz. Balıktan sonra anne sütü,süt, yoğurt verilmez şeklindeki halk inanışı doğru değildir. Balıkla birlikte süt ve süt ürünleri rahatlıkla tüketilebilir.

       Sütlü balık: 1 bardak süte; yıkanmış, soyulmuş, çekirdekleri çıkartılmış 1 adet domates,bir orta boy kabukları soyulmuş ve ince doğranmış patates,bir tutam maydanoz ve yarım orta boy soğan koyunuz. Kaynamaya başlayınca içerisine yukarıdaki balıklardan birinden 40-50 gram kadar koyun.5-10 dakika pişirdikten sonra kılçıklarını çıkartıp, çatalla iyice ezip bebeğinize sunabilirsiniz.

       Balık püresi: Bir adet orta boy patatesi soyup küçük parçalara böldükten sonra 15-20 dakika süre ile sıcak suda haşlayın, içine yukarıdaki balıklardan 40-50 gr kadar koyun ve 5-10 dakika daha kısık ateşte pişirin. Bu karışımın içerisine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir, 1 tatlı kaşığı tereyağı ve 1 tatlı kaşığı limon suyu ekleyerek karıştırın. Bu karışımı 3–5 dakika da fırına verdikten sonra bebeğinize sunabilirsiniz.

       Fırında balık köftesi: Soyup ufak parçalara böldüğünüz 1 orta boy patates ve 1 orta boy domatesi 1 çay bardağı süt içerisinde 10 dakika pişirin. Yukarıdaki balıklardan 40-50 gr kadar alın ve 1 yumurta ile iyice karıştırın. 1 çorba kaşığı sıvı yağ ekleyerek önceden hazırladığınız patates ve domates karışımı ile birlikte fırında 20 dakika pişirdikten sonra köfte şekline getirip bebeğinize sunabilirsiniz. 

        KURU FASULYE-NOHUT-MERCİMEKLİ SEBZE ÇORBASI: Bir gün suda beklettiğiniz kuru fasulye, nohut ya da mercimeğin  kabuklarını iyice soyunuz. Bir ince pırasa,bir orta boy havuç,bir ufak soğan,bir adet yeşil biber ve bir tutam maydanozu iyice yıkayın.Kuru fasulye ya da nohudun dış kabuklarını çıkartın.1 su bardağı su ile ( Ortalama 180 cc ) karıştırarak  20-30 dakika kadar kısık ateşte pişiriniz. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ (örneğin;zeytinyağı) ekleyiniz. 2-3  dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınız. Oda sıcaklığında ılımaya bırakınız.Daha sonra çatalla iyice ezip bebeğinize sunabilirsiniz.

        BROKOLİ-KARNABAHAR-LAHANA-PIRASA YEMEĞİ: 100 gr kadar brokoli-karnabahar,lahana ya da pırasayı güzelce yıkayınız. 1 orta boy patates ve  1 orta boy havucu soyup yıkadıktan sonra ufak parçalar halinde doğrayınız. Tüm bu sebzeleri 1 su bardağı su ile ( Ortalama 180 cc ) karıştırarak  20-30 dakika kadar kısık ateşte  pişiriniz. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ (örneğin;zeytinyağı) ekleyiniz. 2-3  dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınız. Oda sıcaklığında ılımaya bırakınız.Daha sonra çatalla iyice ezip bebeğinize sunabilirsiniz.

        KIYMALI SEBZE YEMEĞİ:Mevsim sebzelerinden (domates, patates, havuç, kabak, ıspanak, lahana, pazı, pırasa, brokoli, karnabahar, enginar, kereviz, taze fasulye, bamya, börülce, semizotu…)  2 ya da daha fazlasını güzelce yıkadıktan sonra ufak parçalar haline getiriniz.Bu karışımın üzerine 100 gr çift kıyılmış ve görünen yağları alınmış kuzu kıyması,bir orta boy soğan ve bir tutam maydanoz ekledikten sonra 1 su bardağı su ile ( Ortalama 180 cc ) karıştırarak  20-30 dakika kadar kısık ateşte pişiriniz. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ (örneğin;zeytinyağı) ekleyiniz. 2-3  dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınız. Oda sıcaklığında ılımaya bırakınız.Daha sonra çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        DOLMALAR: Etli ve sebzeli olarak hazırlanan bu geleneksel yemeklerimiz çocuğunuz için gerekli tüm besleyicileri içerir. Sebzelere kıyma, pirinç, bulgur eklenmesiyle hazırlanır. İçine yumurta da eklenerek yenen kabak- biber- domates- patates dolmaları ve lahana-pazı sarması bizim toplumumuza özgü en güzel örneklerimizdir. Dolmaları; içi ve sebzesi ile birlikte kendi suyunda iyice eziniz. 2- 3 çorba kaşığı kadar yoğurt ekledikten sonra haftada 3–4 kez çocuğunuza verebilirsiniz. 

        PATATESLİ TAVUK:   Bebeğinize vereceğiniz tavuk etinin; gezinen tavuk ya da organik tavuk olmasına dikkat ediniz.Bir orta boy patates ve 1 orta boy soğanı güzelce yıkadıktan sonra soyup küp şeklinde  ufak parçalara bölünüz. Tavuğun göğüs ya da but kısmındaki etlerinden 100 gr kadar ince ince doğrayınız ya da kıyma makinesinden geçiriniz.Hazırladığınız bu malzemeleri 1 su bardağı su ile ( Ortalama 180 cc ) karıştırarak  20-30 dakika kadar kısık ateşte pişiriniz. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ (örneğin;zeytinyağı) ekleyiniz. 2-3  dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınız. Oda sıcaklığında ılımaya bırakınız.Daha sonra çatalla iyice ezip bebeğinize sunabilirsiniz.

         HAVUÇLU PIRASA: İki adet ince taze pırasa, iki adet orta boy havuç, bir adet orta boy patatesi ince ince doğradıktan sonra bir kaba koyunuz. Üzerine 2 çorba kaşığı pirinç ya da irmik ekleyiniz. 1 su bardağı su ile ( Ortalama 180 cc ) karıştırarak  20-30 dakika kadar kısık ateşte pişiriniz. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı bitkisel sıvı yağ (örneğin;zeytinyağı) ekleyiniz. 2-3  dakika daha pişirildikten sonra ateşten alınız. Oda sıcaklığında ılımaya bırakınız.Daha sonra çatalla iyice ezip bebeğinize sunabilirsiniz.

9-12 AYLIK ÇOCUKLAR İÇİN ÖRNEK BESLENME  

KAHVALTI:  Anne Sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim tam tahıl ekmeği ya da 4-5 adet bisküvi  + 1 adet katı pişirilmiş yumurta sarısı+ 1 çorba kaşığı miktarında önceden suya koyulmuş tuzu alınmış beyaz peynir + 1 fındık büyüklüğünde tereyağı + 1 tatlı kaşığı ev yapımı pekmez- reçel ya da marmelat.

ÖĞLEN: Anne sütü ya da 120-150 cc devam sütü +Etli, kıymalı, tavuklu ya da balıklı sebze yemeği (domates, patates, havuç, kabak, ıspanak, lahana, pazı, pırasa, brokoli, karnabahar, enginar, kereviz, taze fasulye, bamya, börülce, semizotu…) + Pilav (pirinç, bulgur, makarna, erişte)+Yoğurt

İKİNDİ: Anne sütü ya da 120-150 cc devam sütü + 1 dilim ev yapımı pasta,börek, kek, poğaça, bisküvi ya da kurabiye +Meyve ( 1 elma, 1 armut, 1 şeftali, 1 portakal, 2 mandalina, 2-3 kayısı, 8-10 kiraz,  8-10 üzüm, 1 dilim karpuz, 1 dilim kavun ya da 1 muz)

AKŞAM: Anne sütü ya da 120 -150cc devam sütü + Sebzeli çorba (sebze, mercimek, şehriye, tarhana, pirinç, ezogelin ya da yayla çorbası ) +Fırında sebzeli et (dana-kuzu eti, kıyma, köfte, tavuk,hindi ya da balık ) +Peynirli makarna +Komposto – hoşaf (elma, armut, kayısı, üzüm, erik)

GECE:  Anne sütü ya da 150-180 cc Mama firmaları tarafından üretilen içine su koyularak hazırlanan sütlü muhallebi (pirinçli, irmikli, buğdaylı, mısırlı, çavdarlı, yulaflı, bisküvili ya da meyveli muhallebi olabilir.)     

Not:Bu liste çocuğunuza neler verebileceğinizi gösteren örnek bir listedir. Bu yiyeceklerin hepsini çocuğunuz almazsa da üzülmeyiniz. Daha az öğün ve daha az miktarlarla da çocuğunuz sağlıklı olarak normal büyüme ve  gelişmesini  sürdürebilir.

                                                                                                                                                                      Afiyet olsun.

Başarı dileklerimle   

                                                                                                                                                              Dr. Yılmaz BAY   

                                                                                                                                                        Çocuk Sağlığı Uzmanı

BAŞARI; ALDIKLARINLA HAYATINI DEVAM ETTİRMEK DEĞİL, VERDİKLERİNLE YENİ HAYATLAR BAŞLATABİLMEKTİR.

        Çocuğunuz her an 1–2 adım atarak sizi şaşırtabilir. Çok hareketlidir. Tutunarak değişik pozisyonları dener. Parmak ucuna basma, tek ayak üzerinde durma, yere eğilerek oyuncağını alıp tekrar doğrulma, ayakta iken düşmeden yumuşakça oturma en çok sevdiği oyunlar arasındadır. Evin her tarafı onun keşif alanıdır. “HAYIR, “ sözcüğünün anlamını bilir ama yine de yasakları çiğnemekten kendini alıkoyamaz. Asla pes etmeyin sözünüzün arkasında durun. Kesin bir tavırla ve tok bir sesle bunun neden “hayır” olduğunu ona anlatın. Siz en iyisi ona zarar verecek her şeyi ortadan kaldırın. İlaçları, deterjanları, kimyasal maddeleri, kapalı dolaplarda kilitleyerek saklayın.

        Şekiller ve boyutlarla ilgilenir. Renkleri ayırt etmeye başlar. Kutular en sevdiği oyuncaklar arasındadır. “Bana kırmızı kutuyu ver, mavi kutudaki küçük topu getir.“ gibi komutlarla onun bu özelliklerinin gelişmesine yardımcı olabilirsiniz. 

         Artık daha çok kelimeyi anlamaya başladı. Hatta bilinçli olarak birkaç kelimeyi söyleyebiliyor. Al, getir, götür gibi basit emirlere uygun davranışlar gösteriyor. Topu getir dediğinizde alıp getiriyor,Dışarı çıkalım dediğinizde kapıya yöneliyor. Çocuğunuza iyi bir konuşma modeli olabilmeniz için;tok bir sesle, tane tane, yavaş ve anlaşılır bir şekilde konuşun. Konuşmalarınızı beden dili ile destekleyebilirsiniz. Çocuğunuzun konuştuklarını tekrar edin ancak onun sözcüklerinin doğrusunu ve normalini söyleyin. Hiç bir zaman gezme yerine ADDA, banyo için BICI BICI demeyin. Çocuğunuz; sözcükler bir anlam taşıdığı takdirde konuşabilir. O nedenle sözcüklerin anlamlarını resim, jest ve hareketlerle geliştirip destekleyin.       

         Evde çıplak ayaklarla yere basması ayak kaslarının gelişmesi için oldukça iyidir. Dışarı çıkarken yumuşak tabanlı, topuk kısmı sert,ayağın çukurluğuna gelen kısmı hafif yükseltili,ayak bileğini saran,ayağı terletmeyen mevsimine göre deri veya bez bir ayakkabı giydirebilirsiniz. Ayakkabı çocuğun ayağından en fazla 1 cm. büyük olmalıdır. Asla başkasının ayakkabısı kullanılmamalıdır. Yürümeyi öğrenirken bazen de düşecektir. Kendisinin kalkmasına izin verin. Olayı abartmayın.Gerekiyorsa yardım edin. Sonra yeniden yürümesi için cesaretlendirin hatta teşvik edin.

OYUNCAK SEÇİMİ

• Müzikli oyuncaklar; farklı sesleri algılaması, çeşitli müzik aletlerini dinleme,taklit etme becerisi ve belleğini kullanması için önemlidir.
• İç içe geçen oyuncaklar, büyük parçalı Legolar,
• Telefon,tabak,bardak,tef, davul, düdük, kapalı kutular,
• Kalın kalemler,
• Bahçe, kum ve banyo oyuncakları,
• İtmeli, çekmeli oyuncaklar,
• Bol düğmeli,sesli aktivite oyuncakları el becerileri ve fiziksel aktivite için çok önemlidir.
• Her dönemde olduğu gibi bu dönemde de Kitaplar; küçük yaşta kelime dağarcığını genişletmesi hayal gücünü artırması ve iletişimi kolaylaştırması için önerdiğimiz oyuncaklar arasındadır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Vücut ile beyin arasındaki sinir bağlantıları doğumdan 10-12 yaşına kadar olan sürede en hızlı gelişir.Elinizi kaldırın ve çocuğunuzdan da kaldırmasını isteyin.Kolunuzla daireler çizin ve ondan da bunu yapmasını isteyin.Çeşitli hareketler yapın ve ondan da sizi taklit etmesini isteyin.
• Çocuğunuzu bir köşeye oturtun.Elinize bir eşarp alın.Bir ucunu bebeğinize verdiğiniz eşarbı karşı yönde çekmesini isteyin.Çocuğunuzun bundan büyük bir zevk aldığını göreceksiniz.
• Bebeğinizle karşılıklı oturun.Ortaya ses çıkartan bir cisim koyun.Ellerinize aldığınız tahta kaşıkla belli bir ritimde şarkı söyleyerek ortaya koyduğunuz cisme vurun.Ondan da bunu yapmasını isteyin.Kahkahalarını videoya almalısınız.
• Hikaye kitaplarını; resimleri göstererek ve sesleri taklit ederek yüksek sesle ve tane tane okuyun. Sayfa bittiğinde çevirmesini isteyin.
• Büyük parçalı Legoları yerlerine yerleştirin.Parçaları bulduğunda onu alkışlayın,destekleyici sözler söyleyin.
• Topu size atmasını isteyin,sizde ona yönlendirin.
• Oyuncaklarını oyuncak kutusundan çıkarıp tekrar yerlerine yerleştirmesini isteyin.
• Birlikte su dolu bir kapta gemisini yüzdürüp, ara sıra da batırabilirsiniz.
• Yürüme egzersizleri yapabilirsiniz.Kollarınızı açıp size doğru gelmesini isteyebilirsiniz.
• ONA SIK SIK SARILIP,OKŞAYIN VE ONU SEVDİĞİNİZ SÖYLEYİN

DEĞİŞİK TATLAR

        BAHARAT; 10-11.Aydan sonra bebeğinizi baharatla tanıştırabilirsiniz.Bebeğiniz sütünüzü alıyorsa ve sizde baharat kullanıyorsanız;sizin kullandığınız baharatlar sütünüze geçtiği için bebeğiniz o baharatları zaten daha önce tatmıştır.Baharatların sindirimi daha zordur ve alerjen etkileri daha fazladır.O nedenle baharatları bebeğinize sunarken 4-5 gün tek bir baharatı sunmalısınız.Sindirim ya da alerji problemi görmezseniz diğer baharatlara geçebilirsiniz.

İşte 10.aydan sonra bebeğinize sunabileceğiniz baharatlar;

Nane,Zencefil,Kimyon,Zerdeçal,Tarçın,Fesleğen,Biberiye,Dereotu,Tatlı kırmızı biber,Tatlı karabiber,Dolmalık biber,Kekik

        BEZELYE ÇORBASI : 1 çay bardağı bezelyeyi; ufak parçalara ayrılmış 1 orta boy patates,1 orta boy havuç,1 orta boy soğan,2 diş sarımsak ile karıştırarak 1 çay bardağı et ya da tavuk suyu olan bir kap içerisine boşaltın. 20-30 dakika kadar  kısık ateşte pişirdikten sonra ineceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        ISIRGAN OTU YEMEĞİ:  Isırgan otu A,C,E vitamini,mineraller ve posa yönünden oldukça zengin bir gıdadır.Deri üzerinde rahatsızlığa neden olan dalama özelliği ısıtılınca kaybolur. Genç ve taze ısırganların yeşil yapraklı dallarından 50-60 gr kadar iyice yıkandıktan sonra bir kaba koyunuz.İçerisine 2 çorba kaşığı buğday unu,1 çorba kaşığı pirinç ya da bulgur,bir orta boy patates,bir orta boy soğan,2 diş sarımsak küçük parçalara ayırarak ekleyin.Tüm bu karışımı 1 çay bardağı su içinde20-30 dakika kadar pişiriniz. . İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        ENGİNAR ÇORBASI: 2 adet enginarın kök kısmı ve iç yapraklarını iyice temizledikten sonra bir orta boy havuç ve  bir orta boy patatesle birlikte ufak parçalara bölün.Yarım çay bardağı pirinç ekleyerek 1 çay bardağı su içinde20-30 dakika kadar kısık ateşte pişirin. İneceğine yakın içine 1 çay bardağı yoğurt,1 çorba kaşığı tam buğday unu,1 yumurta sarısı ve 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        BAMYA ÇORBASI: 100 gr taze bamyayı yıkayıp iyice temizledikten sonra; bir orta boy soğan,bir orta boy kabukları soyulmuş domates,2 diş sarımsakla birlikte 1 çay bardağı su içinde  10-15 dakika kaynatın. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        TATLI BİBERLİ BROKOLİ: 2-3 dal brokoli,2-3 adet kırmızı biber,1 orta boy soğan,1 orta boy patates,1 orta boy havuç,2-3 diş sarımsağı iyice yıkayıp temizledikten sonra 1 çay bardağı su içinde 2 çorba kaşığı irmik ilave ederek 20-30 dakika kadar kısık ateşte kaynatın.İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        KURU YEMİŞ (CEVİZ,FINDIK,BADEM): Kuru yemişler iyi bir bitkisel protein,Omega-3 ,vitamin ve mineral kaynağıdır.Kuru yemişler alerjik gıdalardır.Aile üyelerinde alerji yoksa 9-10 ay dolaylarında bu gıdalara başlanabilir.Alerji etkisi daha az olduğu için önce cevizle başlayın. Sırayla 7-10 gün ara ile fındık ve badem şeklinde yeni kuru yemişleri bebeğinizin beslenmesine ekleyebilirsiniz.  Alerji etkileri daha çok olduğu için Yer fıstığı ve Antep fıstığı gibi kuru yemişleri 2 yaşından sonra deneyin. Kuru yemişleri solunum yollarına kaçma olasılığına karşı havanda iyice ezerek  ya da rondodan geçirerek un haline getirip bebeğinize öyle sununuz.5 yaşına kadar  çocuğunuzun yanında kuruyemiş yemeyiniz.Farkında olmadan etrafa dökülen kuruyemişleri çocuğunuz bulup ağzına götürebilir bu da çocuğunuzun solunum yollarına kaçarak ağır solunum yolu problemlerine neden olabilir.Kuruyemişleri  ilk gün 1 çay kaşığı şeklinde başlayıp 2-3 gün arayla arttırarak 10-15 gün içerisinde 1-2 tatlı kaşığına kadar çıkabilirsiniz.

        Aile bireylerinden bir  ya da bir kaçında asthma, alerjik nezle, besin alerjisi ve egzama gibi alerjik hastalık varsa kuruyemişlere 1 yaşından sonra başlayınız.Un haline getirdiğiniz bu kuru yemişleri önce bebeğinizin  dudağına değdiriniz. Yarım saat içerisinde;  dudak kenarlarında, vücutta ,göz kapaklarında şişme,döküntü, kaşıntı,kızarıklık, nezle, öksürük, kusma, ishal görülmüyorsa bu kez kuru yemişleri ağızdan  yerım çay kaşığı miktarında başlayıp yavaş yavaş 2-3 gün arayla arttırarak 10-15 gün içerisinde 1-2 tatlı kaşığına kadar çıkabilirsiniz.

        KARACİĞER: Demir, protein, A ve D vitamini yönünden oldukça zengindir. 9.aydan sonra haftada 1-2 öğün bebeğinizin beslenmesine ekleyebilirsiniz.(Beyin dahil diğer sakatatları önermiyorum.) Taze kuzu,oğlak,organik tavuk,hindi ve kaz ciğeri verebilirsiniz.Çocuğunuza dana ciğeri vermeyiniz çünkü kasaplarda,marketlerde satılan dana ciğerlerinde çok fazla toksik madde,antibiyotik ve hormon kalıntısı bulunmaktadır.Ciğeri üzerindeki zarı çıkarttıktan sonra iyice haşlayın.Haşlanınca ciğer sertleşir.Sertleşen bu ciğeri rendeden geçirin. 1-2 tatlı kaşığı şeklinde başlayıp giderek arttırarak 2–3 çorba kaşığına kadar çocuğunuza verebilirsiniz.Karaciğeri çorbalara ya da sebze pürelerine karıştırarak da bebeğinize verebilirsiniz.                  

MEMEDEN KESME

        Anne olmak her dönem sonsuz sevgi ve sabır gerektirir ancak memeden kesme dönemi  ise bu sevgi ve de sabrın doruklara ulaşma dönemidir.Acaba meme vermeyi ne zamana kadar sürdürmeliyim düşüncesi artık beyninizi kurcalıyor. Bunun belli bir süresi yoktur. Buna çocuğunuzla birlikte siz karar vereceksiniz.1 yaş dolayları memeden kesme için uygun olabilir. Ama çocuğunuz tüm ek gıdaları alıyor üstüne de sizi emiyorsa ve gelişmesi de iyi ise emzirmeyi 3-4 öğünü geçmeme koşuluyla 2 yaşına hatta emmeye devam ediyor ve iyi gelişiyorsa 3 yaşına kadar da sürdürebilirsiniz. 1 Yaşından sonra çocuğunuz ek gıdaları yeterince almıyor, özellikle de katı gıdaları yeterince almıyorsa ,anne sütüne güveniyor, anne sütünün tadını diğer yiyeceklerde bulamadığı için ek gıdaları almıyor olabilir. Bütün gün ve özellikle de geceleri sizin memenizden ayrılmıyor, sürekli olarak sizi emmek istiyor ve geceleri emmek için sizi ve kendini uyutmuyor ise ;anne sütünü mutlaka kesmelisiniz. 4-6. aydan beri yavaş yavaş tüm gıdaları beslenmesine ekledik. Doğal olarak anne sütü azaldığı gibi çocuğunuzun da anne sütüne ihtiyacı azaldı.1 yaş dolaylarında anne sütünün potasyum, çinko ve protein düzeyleri bebek için tek başına yeterli olmayabilir. Yine çok uzun süre meme emen çocuklarda diş çürümelerine, yatarak meme emme kulak enfeksiyonlarına neden olabilir. Onun için anne sütü yeterli olsa bile 1 yaş dolaylarında anne sütüne ek olarak mutlaka kaşıkla ek besinleri çocuğunuz almalıdır.

       Öncelikle hislerinizi kontrol edin. Hala bebeğinizi emzirmekten zevk alıyor musunuz? Yoksa sık sık bu işi yapmak, hayatınızı buna göre düzenlemek size yük olarak mı gelmeye başladı?  Bunları iyice düşündükten sonra çocuğunuzu memeden kesmek için eşiniz ve çocukla ilgilenen yakınlarınızla birlikte bir gün belirleyin ve o gün geldiğinde kararınızı ödünsüz bir şekilde uygulayın. Kesinlikle bir daha geri dönmeyiniz. Bu geri dönüşler  memeden kesme dönemini daha da zorlaştırır. Memeden kesmeyi sakin bir zamana denk getirin. Hastalık, seyahat, diş çıkarma gibi durumlar da memeden kesmeyi ertelemelisiniz.Çocuğunuzu 3 yaşına kadar emzirdiyseniz;  3 yaşından sonra anne sütünü mutlaka kesmelisiniz.

       Emzirmeyi sonlandırmanın çeşitli yöntemleri vardır.1 yaş altı çocuklarda en iyi memeden kesme yöntemi yavaş yavaş yapılandır. Her 5–6 günde bir öğün azaltılarak günde 1-2 öğüne inilir. Bir 15–20 gün böyle sürdürülür. Daha sonra o 1–2 öğün de kaldırılır. Daha büyük çocuklarda bu yöntemi uygulamak zor olabilir. 1 Yaş dolaylarında memeden kesmeyi düşünüyorsanız önceden hafta sonuna denk gelecek bir gün belirleyin.Çocuğunuzla da bunu konuşun ve o gün geldiğinde çocuğunuzu birden memeden kesmelisiniz. Çocuğunuzla yalnız kalmamaya çalışmalısınız.Babasıyla,dedesiyle anneannesiyle, babaannesiyle daha çok zaman geçirmesini hatta onlarla yatmasını sağlayabilirsiniz.Parklarda,bahçelerde,kalabalık ortamlarda,başka çocuklarla oynarken memeyi daha az hatırlayacaktır.Dış ortamlarda bulunmasını sağlamalısınız

       Memeden kesme döneminde göğüslerinizde ağrı ve dolgunluk hissedebilirsiniz. Yalnızca dolgunluk hissini azaltacak kadar bir miktar sütü sağıp boşaltabilirsiniz. Boşalttığınız bu sütü çocuğunuza vermeyiniz. Memenize; vücut sıcaklığının biraz altında bir suya batırılmış havlu koyarak memenizdeki dolgunluk  hissini azaltı Eğer ağrınız çoksa paracetemol ya da ibuprofen cinsi bir ağrı kesici kullanabilirsiniz. Memeden kesme döneminde kendinizi biraz üzgün hissedebilirsiniz. Bu normaldir. Şunu da unutmayın; bebeğiniz artık size bağımlı olmaktan kurtuldu. O artık özgürce her şeyi tadan bir birey oldu.                                                                

BEBEĞİNİZ YEMEĞİNİ PÜSKÜRTÜYOR, GIDALARI FIRLATIYORSA;

Zaman zaman bütün bebekler önündekini sağa sola atmaktan,ağzındakileri dışarı püskürtmekten büyük zevk alırlar. Özellikle bunu doyduktan sonra yaparlar. Ancak bu davranışlar aşırı boyutlara ulaşırsa;

• Önüne fazla bir şey koymayınız. Tek bir çeşit koyun.
• Mama kabını masaya sabitleyin.
• Elbisesini korumak için önlük takın.
• Mama sandalyesinin altına bir örtü serin.
• Davranışlarını onaylamadığınızı kesin bir dil ve kararlılıkla bebeğinize belirtin.
• Sakinliğini koruyun.
• Belki de küçük oyuncu gösteri yapıyordur. Kapıyı kapatıp odadan çıktığınızda seyircisiz kalan küçük oyuncu gösteriyi sonlandıracaktır.
• Bel ki de bebeğiniz yeterince aç değil.Önündekileri kaldırıp bir sonraki öğüne kadar ona hiç bir besin vermeyin.

YERE DÜŞÜRDÜĞÜNÜ YİYEBİLİR Mİ?

       Annelerin kafasını kemiren en önemli sorunlardan biri de budur. Evet, çocuğunuz kendi evinizde yere düştüğünü yiyebilir. Yerler tam steril değildir. Biraz mikrop barındırabilir. Bu mikroplar çocuğunuzda önemli bir rahatsızlığa yol açmaz. Bir süre sonra yaşadığı ortamdaki mikroplara alışacaktır. Bu teması doğal bir aşılama olarak düşünün. Ara sıra dış ortamda da  tozla, toprakla, temasına izin verin.KİRLENMEK GÜZEL ŞEYDİR.                                                              

BEBEĞİNİZLE YOLCULUK

       Ev dışına çıkmanız bebeğinizle yolculuk demektir. Ekstra bir hazırlık gerektirir. Bu yolculuk komşu ziyareti, yakındaki bir park olabildiği gibi şehirlerarası ya da ülkeler arası bir yolculuk ta olabilir. Elbette yolculuğun durumuna göre hazırlıklarda farklıdır. Yolculuğa çıkarken genelde aşağıdakileri yanınızda bulundurun;

Yedek giysiler, bebek bezleri, kullanılıp atılan poşetler, bebek önlükleri, peçete, krem, sterilize emzikler, biberonlar, içilmek üzere hazırlanmış su, bebeğinizi oyalayacak oyuncaklar, askılar, bebek hasırı ya da battaniyesi.

ARABA YOLCULUĞU:

• Bebeğinizi çok küçük olmadığı sürece (3,5 kg altında değilse) kucağınıza alarak yolculuk etmeyiniz. SEYAHATLERİNİZDE;BEBEĞİNİZ DOĞUMDAN İTİBAREN MUTLAKA OTO KOLTUĞUNDA OLMALIDIR.
• Arabaya monte edilen bir bebek koltuğu en güvenlisidir. 9. aya kadar ön koltuğa bağlanan ve arkaya bakan bebek koltuğu, 9. aydan sonra arka koltuğa iyice tutturulmuş öne bakan bir bebek koltuğu kullanabilirsiniz. 
• Bebeğinizi bebek koltuğuna iyice bağladığınızda emin olmadan yola çıkmayınız.
• Bebeğinize kullanacağınız oto koltuğu Avrupa standartları çarpışma testlerinden geçmiş olmalı ve bunun logosu koltuğun herhangi bir yerinde görünmelidir.Bu logo ECE R44/04 şeklindedir. 
• Bebeğinizin yaşına ve ağırlığına uygun bir oto koltuğu seçmelisiniz.
• Grup 0+ : Doğumdan hemen sonra 13 kiloya kadar kullanılabilen oto koltuk modeli ana kucağı olarak da adlandırılır.İlk seçeceğiniz bir koltuk olabilir
• Grup 0+/1: Doğumdan sonra 18 kiloya kadar,Grup 1:  9 kilo ile 18 kilo arası,Grup 1/2:9 kilo ile 25 kilo arası,Grup 1/2/3:9 kilo ile 36  kilo arası,Grup 2/3:15 kilo ile 36 kilo arasındaki çocuklar için uygundur.
• Yolculuğa çıkış saatinizi bebeğinizin uyku saatine denk getirmeye çalışın. Yolculuğun başında arabada bir süre uyursa iyi olur. 
• Yolculuğa çıkmadan önce bebeğinizi besleyin. 
• Mola saatini çocuğunuzun acıkma saatine göre ayarlayın.
• Yolculuk esnasında onu oyalayacak oyuncakları yanınıza almayı unutmayın.
• Ona dinletebilineceğiniz ninni ya da müzik parçalarını yanınıza alınız. Arabada çok işe yarayacaktır.
• Arabanızın camlarını açarak bebeğinizi hava akımında bırakmayın.
• Uzun yolculuklarda araba camlarından geçen ışınları bebeğinizin cildini etkileyebilir. Güneşli havalarda başında şapka, araba camlarında perde ya da güneşlikle bebeğinizi aşırı güneşten koruyunuz.
• Mümkünse klima çalıştırmayınız. Eğer çalıştırmak zorunda kalırsanız hava akımının direkt çocuğun üzerine gelmemesine dikkat edin ve klimayı en az güçte çalıştırın.
• Eğer bebeğiniz biberonla besleniyorsa her öğün için ayrı bir biberon temiz ve steril bir şekilde arabada hazır bulundurun. Bu biberonları arabada güneş olmayan bir yerde saklayınız.
• Önceden ısıtılmış, soğutulmuş bir suyu olanak varsa termosla muhafaza ederek yanınıza alın. Yolculuk boyunca sık sık bu sudan çocuğunuza sunun.                                                          

                                                                                                                                                                                                                                                              Dr. Yılmaz BAY                                                                                                

                                                                                                                                                                                                                                             Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı                                                    

“Herkesin içinde öv; eleştirilerini bir kenara çekerek söyle.”

DOĞUM GÜNÜ KUTLU OLSUN, TÜM YAŞAMI SAĞLIKLI VE MUTLU OLSUN.

       Gözünüz aydın. Bebeğiniz artık 1 yaşında. Anlama, kavrama ve iletişim becerilerinde büyük ilerlemeler gözlüyorsunuz. Birden koşarak size gelirse sakın şaşırmayın. İlk anlamlı sözcükler dilinden dökülmeye başladı. Gözünü, burnunu, kulağını gösterebiliyor. Başparmağını ve ‘şaret parmağını kullanarak cisimleri tutabiliyor. Yakalama alanına giren her şeyi uzanıp almak istiyor. Giyindirilirken, soyundurulurken size yardımcı oluyor. Kendi adını biliyor ve seslenildiği zaman dönüp bakıyor. Kaşığı ve bardağı iyice tutup kendini besleyebilir.  Daha fazlasını oku

“İnsanları yargılarsan onları sevmeye zamanın kalmaz”

   Evde artık duygularınızı, düşüncelerinizi sevinçlerinizi, üzüntülerinizi(Siz yine de üzüntülerinizi paylaşmayın) gerçek anlamda paylaşabileceğiniz bir dostunuz var. Evin her köşesinde karşınıza çıkabiliyor. Kendine özgü şarkılar söylüyor. 7 ile 20 kelime arasında biliyor. Kendi adını biliyor ve seslendiğiniz zaman dönüp bakabiliyor. Bildiği bir eşyanın ismini söyleyebiliyor. İstediklerini işaretle belli ediyor, altını ıslattığında gelip size gösterebiliyor ya da tuvaletini yapmak için  koltuk,kapı,perde arkası gibi bir yere saklanıyor.

    Elinden tutarsanız merdivenleri çıkabilir. Geri geri sürünerek inebilir, düşen oyuncağı almak için çömelebilir. Tahta küplerden ikili, üçlü-,dörtlü kuleler yapabilir. Resimli kitaplara bakmaktan hoşlanır. Birkaç sayfayı birden çevirebilir. Kalemle çizgiler çizip karalamalar yapabilir. İlk karalama girişimleriyle kendini yazılı olarak anlatmaya başlar. Oyuncak bebeğine yemek yedirmek gibi basit günlük etkinlikleri taklit eder. Benim, senin, onun gibi zamirleri; hayır, olmaz gibi olumsuzlukları kullanır.  

    Mümkün olduğunca ona sık kitap okuyunuz. Sevdiği kitapları tekrar tekrar okuyun. Renkli, resimli kitapları kendisinin tutmasına ve karıştırmasına izin verin.    

OYUNCAK SEÇİMİ

• Bu dönem çocuğunuzun en hareketli olduğu dönemdir.
• Üzerine binilebilir büyüklükte itilen veya çekilen ses çıkartan tahta veya plastikten hayvan türü oyuncaklar onu hareketli kılar.
• Üzerindeki deliklerden içerisine topların veya basit geometrik figürlerin itildiği setler el becerisini ve şekil duygusunu geliştirir.
• Küçük sandık, sepet, tabure, süpürge, faraş gibi oyuncaklar fiziksel gelişmesine yardımcı olur.
• 4–5 parçalı yap bozlar, Legolar zihinsel gelişilmesi için oldukça iyidir.
• Gece yatarken baş ucunda çalacağınız görüntüsüz basit öykü CD leri ve okuyacağınız yırtılmaz bol resimli kitaplar hem bilgisini artırır hem de ona okuma alışkanlığı kazandırır.

HANGİ OYUNLARI OYNAYABİLİRSİNİZ?

• Ağız, burun, göz, kulak gibi organları göstererek organ tanıma oyunu oynayabilirsiniz.
• Her türlü ev işlerinde yardımını isteyerek onu yaşamın her alanına katabilirsiniz.
• Her gün belirli saatlerde sokağa çıkarak ve çevre de gördüğünüz şeyleri ona anlatarak çevreyi tanımasını sağlayabilirsiniz.
• Çocuğu olan ailelerle bir araya gelerek daha sosyal olmasını sağlayabilirsiniz.
• Saklambaç, köşe kapmaca gibi oyunlarla hareket ve yürüme becerilerini arttırabilirsiniz.
• Birlikte söyleyeceğiniz çocuk şarkıları ve tekerlemelerle onun kelime dağarcığını geliştirebilirsiniz.
• Her dönemde olduğu gibi bu dönemde de birlikte bol resimli kitaplar okuyabilirsiniz.

DEĞİŞİK TATLAR

          ÇORBALAR: Alımının kolay olması nedeniyle çocukların en sevdiği gıdalar arasındadır. Sevmediği birçok gıdayı çorbaların içerisine karıştırarak çocuğunuza verebilirsiniz. 

İşte size 3 Örnek;

        Etli Sebze Çorbası:100 gr kuzu eti,1 orta boy havuç,1 orta boy patates,1 orta boy kereviz,1 küçük soğan ve 2 diş sarımsağı 1 bardak su içinde karıştırın.Üzerine 1 çorba kaşığı un ilave edip kısık ateşte 20-30 dakika pişirin. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

         Bahar çorbası: 100 gram kabukları soyulmuş bezelye, 2 taze havuç, 2 yaprak marul, 1 orta boy soğan ve 2-3 dal maydanozu 1 su bardağı kadar su içerisinde 20-30 dakika pişirin. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz. 

       Domatesli ekmek çorbası: 1 adet domatesi soyup çekirdeklerini çıkardıktan sonra küçük parçalara bölün. Orta boy bir soğanı ince ince kıyın. Domates ve soğanlara 2 dilim kurutulmuş ve ince doğranmış ekmeği ekleyin. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra üzerine 2 çorba kaşığı rendelenmiş peynir ekleyerek oda sıcaklığında çocuğunuza sunabilirsiniz.

       BALIK KÖFTESİ: Sardalye, hamsi, lüfer, mezgit, barbun, tavuk balığı, dil balığı gibi balıklarla yapılabilir. 1 orta boy patates, 1 orta boy havuç, 1 orta boy soğan ve 200 gr balığı ufak ufak doğradıktan sonra bir kapta 15 dakika haşlayın. Ateşten aldıktan sonra onlardan ufak ufak köfteler yapın. 1 yumurtayı bir kapta iyice çırptıktan sonra üzerine galeta unu ekleyin. Yaptığınız köfteleri bu karışıma batırın. Daha sonra zeytinyağı koyulmuş yanmaz tavada 5-6 dakika pişirip oda sıcaklığında çocuğunuza sunabilirsiniz.

        ETLİ KABAK DOLMASI:100 gr kıymayı ince ince kıydığınız soğan, sarımsak, dereotu, domates ve pirinçle karıştırın.Bu karışımı içini boşalttığız kabakların içine doldurun.Kabakların ağzını domatesle kapatın. Kabakların üzerini geçmeyecek kadar su ilave edin. Kısık ateşte 20-30 dakika pişirin. İneceğine yakın içine 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyin. 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

        MAKARNA: Bütün bebeklerin en sevdiği yemeklerin başında makarna gelmektedir. Parmaklarıyla kolayca yakalayabileceği kelebek, midye, bukle veya deniz kabuğu  şeklindeki makarnaları tercih edebilirsiniz. Makarnayı mutlaka pilav gibi kendi suyunda pişirin Kolayca almadığı birçok gıdayı soslu makarnayla karıştırarak çocuğunuza sunabilirsiniz. 

İşte size iki örnek;

Yeşil soslu makarna: 1 adet kabak,6 adet yeşil fasulye, 1 adet domates,1 küçük soğanı küçük parçalar halinde doğrandıktan sonra 20-30 dakika pişirin. Püre haline getirilerek pişmiş makarnanın üzerine dökün. Bu karışımın üzerine 1 çorba kaşığı rendelenmiş peynir ilave ederek çocuğunuza sunabilirsiniz.

Etli makarna: 50-100 gr kadar kuzu kıyma ya da organik tavuk eti gibi etlerden birisi  20-30 dakika kadar haşlanır. Daha sonra ufak parçalara bölünen bu etler haşlanmış makarnanın üzerine dökülür. 1 çorba kaşığı zeytinyağı ya da tereyağı ekleyerek bu karışımı 2-3   dakika daha kaynattıktan  sonra oda sıcaklığında çatalla iyice ezip çocuğunuza sunabilirsiniz.

   BAL KABAKLI KEK : 100 gr balkabağını 20 dakika haşladıktan sonra iyice ezin.1 yumurta,yarım çay bardağı zeytinyağı,2-3 adet ceviz ya da badem,1 çorba kaşığı kuru üzüm,1 çay kaşığı tarçın,yarım paket kabartma tozu ve yarım çay bardağı  buğday ununu balkabağı ile karıştırın.Hazırladığınız bu karışımı önceden 200 dereceye kadar ısıttığınız fırında 20 dakika pişirdikten sonra oda sıcaklığında çocuğunuza sunabilirsiniz.

   MUZLU MUHALLEBİ : 1 çay bardağı süt,1 çay bardağı buğday unu,2 tatlı kaşığı toz şeker ve 1 paket vanilyayı karıştırarak kısık ateşte 10 dakika pişirin.Ateşten aldığınız bu karışımın içine yarım çay bardağı kakao,ince dilimlenmiş 2 adet muz,1 çorba kaşığı kuru üzüm,1-2 adet ceviz-badem ya da fındık ekleyin.Tüm bunları iyice karıştırdıktan sonra kısık ateşte 10 dakika daha pişirdikten sonra oda sıcaklığında çocuğunuza sunabilirsiniz.

   SALATALAR: Bebeğinize artık salata şeklinde çiğ sebzeleri de verebilirsiniz.Başlangıçta (Mevsiminde ve tarladan olma koşuluyla)Domates ve salatalık dilimlerini eline verebilirsiniz. Sonra bu yiyeceklere havuç, patates, kabak, marul,maydanoz,nane,dereotu, yeşil soğan-kuru soğan,pancar, lahana,Yeşil fasulye,bezelye gibi yeşil yapraklı sebzeleri de ekleyebilirsiniz.Tüm bunları tek tek verebildiğiniz gibi birçoğunu karıştırarak içerisine zeytinyağı,limon ya da sirke ekleyerek de verebilirisiniz.

                                                                                                                                                                                           Afiyet olsun!

                                                  ÇOCUK VE TELEVİZYON

      Yazıma başlamadan önce hemen belirteyim.Televizyon,bilgisayar,tablet,Laptop,CD,DVD ,akıllı telefon videoyu ve tüm görsel ,işitsel oyun araçlarını aynı kategoriye koyuyoruz.Televizyon için söylediklerimiz diğerleri için de geçerlidir.

    20.Yüzyılın en büyük buluşları arasında yer alan TV insanlık adına büyük gelişmelere sebep olmuştur. Aile hayatını;milattan önce ve milattan sonra gibi TV’den önce TV’den sonra diye 2’ye ayırmak mümkündür.

   Televizyondan önceyi; aile yaşamı için karanlık, televizyondan sonrayı ise aile yaşamı için aydınlık dönem olarak nitelendirebiliriz.

   Çağımızın en önemli kitle iletişim aracı olan televizyonun çocuklara yararlımı; zararlımı? olduğu hep sorgulana gelmiştir. Bu soruyu ben bıçak insana yararlımı,zararlımı ya da uranyum insanlık için yaralımı ,zararlımı? şeklinde algılıyorum. Bıçakla elma soyarsak yararlı, elimizi kesersek zararlı.Uranyum atomundan elektrik enerjisi üretebiliriz ve yararları sonsuzdur.Atom bombası yaparsak da zararları sonsuzdur.Bunun gibi televizyonu  olumlu kullanırsak elbette ki yararlıdır.Gereğinden çok ve yerli yersiz kullanırsak elbette ki zararlıdır.Azı karar,çoğu zarar ilkesi çoğu şeyde olduğu gibi burada da geçerlidir.

Televizyonun çocuklara olan olumsuz etkilerini söyle sıralayabiliriz;

  *Öncelikle çocuk cansız bir varlık karşısındadır. Konuşmasına, bakışına, gülümsemesine karşılık vermeyen ,gönderdiği iletişim ve etkileşim mesajlarını algılamayan sert ve soğuk bir cisim karşısındadır.

  *Duygusal ve sosyal uyarıdan yoksundur.

  *Çocuklar televizyon başında hareketsiz kalmakta enerji harcamamakta.

  *Yine televizyon başında farkına varılmadan gereğinden fazla besin tüketilmekte,

  *Reklamlardan olumsuz etkilenilerek kalorisi yüksek besin değeri az besinler tüketmekte ve buda çocukta  fazla kiloya neden olmaktadır.

  *Çocuk olaya katılamamakta önüne ne sürülürse onu kabullenmekte,fikir yürütememekte,soruları cevapsız kalmakta,sevgi ve sıcaklık bulamamaktadır.

  *Sosyal  gelişimi olumsuz etkilemekte çevre ve arkadaş ilişkilerini bozmakta.

  *Zamanı tüketmekte; diğer aktivitelere, oyuna, ödeve, okumaya zaman kalmamaktadır.

  *Gecenin geç saatlerine kadar anne ve babanın yanında televizyon izleyen çocukta uyku ritmi bozulmaktadır.

  *Çocuk için hazırlanmayan bazı programlar dil gelişimini olumsuz etkilemekte hatta konuşma bozukluğuna neden olmaktadır.

  *Dili çocuklar konuşarak ve tekrar ederek öğrenmekte televizyon bu konuşma ve tekrarı engellediği için konuşmayı geciktirmektedir.

  *Aşırı şiddet ve abartılı cinsellik içeren filimler çocuğun ruh sağlığını olumsuz etkilemektedir.

Televizyon da ki şiddetin çocuğun ruh sağlına olan olumsuz etkileri;

    8 yaşın altındaki çocuklarda soyut düşünce oluşmamıştır,gerçek ve fantezi arasında ki ayırım henüz yapamazlar.Çocuklar için hazırlanmayan programlarda gerçek ile rolü  birbirlerine karıştırırlar ve T.V de gördükleri  her şeyi  gerçek olarak değerlendirirler ve olduğu gibi algılar.Çocuklar gördüklerini öğrenir ve uygularlar. Genelde filmlerde şiddeti uygulayan kahramandır, şiddet uygulanan kötü adamdır. Çocuk problemleri çözmek için şiddet uygulanmasını normal olarak değerlendirir ve çevresine de uygulamak ister. Yine şiddeti göre göre şiddete karşı duyarsızlaşır. Bazı filmlerde  şiddet komedi ve cinsellikle işlenir.Bu gibi filimler karşı tarafa zarar verirken eğlence ve zevkte uyandırdığı için daha da zararlıdır.

Sonuçta çocuklarda saldırgan davranışlarda artma, kendine ve yakınlarına zarar geleceği korkusu,  uyku bozuklukları, gece kabusları, saldırganı model alma, güçlünün yanında olma gibi ciddi bozukluklara neden olduğu için çocukların şiddete tanık olmasını asla istemiyoruz.

Anne babalar çocukları ile televizyon izlerken istenmeyen bir görüntüyle karşılaştıklarında;

     Öncelikle anne-babalar  çocuklarına hangi programı izleteceklerini ve hangi programı birlikte izleyeceklerini baştan belirlemelidirler.

Birlikte izledikleri bir programda programın gidişi istenmeyen bir sahneye doğru ise çocuğa fark ettirmeden ilgisini başka alana yöneltmelidirler . Örneğin bu birlikte oyun oynamak, kitap okumak, dışarı çıkmak, oyuncaklarına yöneltmek olabilir.

İstenmeyen ani bir görüntü karşısında ise “ Evladım bu program bize göre değil. Bunu izlemek yerine gel seninle şu aktiviteleri yapalım” diyerek yine çocuğun merakının artmasına neden olmadan başka uğraşlara yöneltmelidirler.

Televizyon izlemenin çocuğa olan yararları;

  *Televizyon çocukların işitsel,görsel uyaranlarla,öğrenmesine,bilgilenmesine ve eğlenmesine katkıda bulunur..

  *Eğitici programlarla derslerine yardımcı olur.

  *İlgi alanlarını genişletir.

  *Çocuklar için hazırlanmış müzik programları ile ruhsal doyumu sağlar.

  *Haber ve belgesel programları ile dış dünya, çevre ve diğer insanlarla ilgilenmesine yol açar.

  *Savaş, yoksulluk gibi hayatın gerçeklerinden haberdar olmasını sağlayarak, yalnız kendini değil dış dünyayı da düşündürerek  bencillikten uzaklaştırır.

  *Özel hazırlanmış çocuk programları ile dilini doğru ve düzgün kullanmasını sağlar.

  *Zamanında başlanan yabancı dil programları ile ikinci bir dil öğrenmesine katkıda bulunur.

  *Daha büyük çocuklar doğru Internet kullanımı ile gerekli sonsuz bilgiye kolayca ulaşarak derslerinde,ödevlerinde büyük kolaylıklar sağlayabilirler.

  *Eğitici sağlık programlarını izleyerek sağlıkları hakkında doğru ve yararlı bilgiler edinebilirler.

Televizyondan daha verimli yararlanmak için belli kurallara uyulmalıdır,

    Her şeyde olduğu gibi burada da anne- babalar çocuklarına örnek oluşturmalıdırlar. Çocuklar gördüklerini uygularlar. Kendisi bütün gün televizyon başından ayrılmayan anne baba çocuğuna kural koyamaz. Başta anne baba olmak üzere evde yaşayan herkesin bir televizyon izleme programı olmalıdır. Bu program ev işlerini, yemeği, oyunu, kitap okumayı, ders çalışmayı ve aile içi kaynaşmayı olumsuz etkilemeyecek ve her birine yeterli zaman bırakacak bir program olmalıdır. Yan yana değil birlikte yaşayan bir aile yapısı içinde olunmalı, çocuk yaşamın her alanına katılmalıdır.

  *3 Yaşın altındaki çocuklar kesinlikle televizyon karşısında olmamalı ve onlara televizyon izlettirilmemelidir.

   *3-6 yaş arasındaki çocukların televizyon başında geçirdikleri günlük süre 2 kez  30-45 dakikayı geçmemelidir. Yaşlarına uygun çocuklar için özel olarak hazırlanış televizyon kanallarındaki programlardan ya da normal kanallardaki yaşlarına uygun çocuk programlarından yararlanılabilir.

  *6-12 yaş arasında çocuklar hafta içi günlük en fazla 1 saat, hafta sonları ise  2-3 kez 30-45 dakika süre ile televizyon izleyebilirler.

  *16 YAŞ ALTINDAKİ ÇOCUKLAR ASLA YALNIZ BAŞINA TELEVİZYON İZLEMEMELİ. Anne babalar çocuklarla birlikte televizyon izlemeli, programları değerlendirilmeli, çocuğun görüşü sorulmalı, karşılaşılan olaylar hakkında fazla detaya girmeden yorumlar yapılmalı ve onun da yorumlara katılması sağlanmalıdır.

  *Hangi süre ile ve ne çeşit programın izleneceği önceden planlanmalı, günlük, haftalık, aylık programlar yapılmalı.

  *Televizyon başında çocuklara asla yemek yedirilmemeli.

   *Bir seferde 30-45 dakikadan fazla televizyon izlenmemeli.

  *Çocuğun günde en fazla 3 kez 30-45 dakika televizyon izlemesine izin verilmeli.

  *İstenmeyen görüntülerin yer alabileceği programlardan kaçınılmalı.

SAĞLIKLI BİR RUHSAL VE BEDENSEL GELİŞİM İÇİN ÇOCUKLAR MÜMKÜN OLDUĞUNCA TELEVİZYONDAN UZAK AKTİVİTELERE YÖNLENDİRİLMELİDİR

      Çocukların en önemli uğraşı oyundur. Büyük için iş neyse çocuk içinde oyun aynıdır.Erişkin ruh sağlığı sevmek ve çalışmaksa;çocuk ruh sağlığı sevilmek ve oynamaktır.Çocuklar boş  zamanlarının  % 80 ‘ini oyunla geçirmelidir.

  *Aile içinde sohbet etmek çok eğlenceli olabilir. Çocukların eş, dost ve akrabalarla birlikte olmaları sağlanmalı ve onlarla yeterince zaman geçirmelerine fırsat verilmelidir.

  *Yine kitap okumak çok iyi bir boş zaman değerlendirme yöntemidir.

  *Ev işlerinde anneye yardımcı olmak, odasını toplamak, oyuncaklarını yerleştirmek. Daha büyük çocukların yemeğe, bulaşığa, temizliğe yardımcı olması boş zaman değerlendirmesi dışında çocuğun hayata hazırlanması içinde gereklidir.

   Sözün özü; Televizyon güncel yaşamımızın olmazsa olmaz bir gerçeğidir. Yaşamın gerçeklerini, zorluklarını ve eğlenceli yanlarını bize yansıtır. Doğru kullanıldığında yaşam ve aile ilişkileri açısından çok faydalı, etkili ve vazgeçilmez bir araçtır.YETER Kİ TELEVİZYONUN ESİRİ OLMAYALIM…..

                                                                                                                                                   Dr.  YILMAZ   BAY

                                                                                                                                    Çocuk Sağlığı Ve Hastalıları Uzmanı 

                                                                                                                                   Sağlıklı ve mutlu bir yaşam dileğiyle

“Oynamayan tay at olmaz”

Sonu gelmez sorulara hazırlıklı olun. Ne, nerede, kim, niçin… gibi soruların ardı arkası gelmez. 50 kelime bilir ve daha fazlasını anlayabilir.2–3 sözcüğü bir araya getirerek basit cümleler kurar. Oyun oynarken kendi kendine konuşur ancak konuştuklarının bazıları anlaşılmaz. Oyuncak bebeği ile konuşur ve onu besler.6–8 küpten kuleler yapabilir. Üç tekerlekli bisiklete binebilir. Merdivenleri yukarı aşağı çıkıp ,inebilir. Kalemi büyüklere benzer şekilde tutup ileri,geri karalamalar yapar, daire ve enine çizgiler çizebilir. Bir resimdeki 2–4 nesneyi tanıyarak gösterir. Rahatça koşar, topa tekme vurabilir. Kitap yapraklarını teker teker çevirebilir. Ben, sen ve biz’in anlamını bilir ve kullanır. Burun, ağız, yüz gibi bölümleri tanır ve gösterir. Başkalarında da bu organları gösterir. Elbisesini çıkarabilir. Üstüne dökmeden kaşıkla yemek yiyebilir. Bardağı alır suyunu içer ve tekrar yerine koyabilir. Tuvaletini söyleyebilir. Masal dinlemekten hoşlanır. Sembolik oyunlar oynar. Örneğin; bir sopayı araba yaparak üzerine binip dolaşabilir. Daha fazlasını oku

“İneğin sütü buzağısı, annenin sütü bebeği içindir”

Sayın anneler;

Dünyanın en zor ve en kutsal mesleği olan annelik mesleğini seçtiğiniz için sizi kutlarım. Bu oldukça zor ve o oranda da kutsal mesleği en iyi şekilde başarmanız için sizlere yardımcı olabilecek bazı bilgilere kısaca değinmek istiyorum.

BEBEK BESLENMESİNDE ESAS MADDE ANNE SÜTÜDÜR

Tüm hazır mamaların esası inek sütüdür, bazı değişikliklerle anne sütüne yaklaştırılmaya çalışılmıştır. Ama hiç bir zaman anne sütünün tam eşdeğeri değildirler ve olamazlar da. Anne sütünün olmaması, kötü olması ve bebeğe yaramaması diye bir şey söz konusu değildir. Çok özel durumlar dışında her annenin çocuğunu besleyebilecek sütü vardır ve bu süt, kendi yavrusu için en uygundur. Hiç bir besin anne sütünün yerini tutamaz. Daha fazlasını oku

Bu dönemde çocuğunuz ilk dişleriyle parmağınızı ısırabilir. Diş çıkarma yaşı çocuktan çocuğa değişir. Bebeğinizin süt dişleri 20 tanedir ve anne karnında oluşmuştur. Ancak çene kemiğini yararak dışarı çıkmaya başlaması 6-8 ay dolaylarındadır. Bu bazen doğumda olabildiği gibi bazen 15-18 ay dolaylarında da olabilir. Erken diş çıkarmak olağanüstü bir gelişme olmadığı gibi, geç çıkarmak da gelişmesinin geri kalması değildir. Dişleri düzensiz aralıklarla ve çift çift çıkarır. Daha fazlasını oku

Çocuklarda görülen gece işemeleri yalnız çarşafları değil; bir çok ailenin de hayatını perişan etmiştir. Ve halende etmektedir. Öncelikle aileler şunu bilmelidirler ki;5 yaşına kadar ayda 3-5 kez gece işemesi normaldir.Tedavi gerektirmez. Çocuk 5 yaşını geçtiği halde ayda 3-5 kez yada daha fazla altını ıslatıyorsa bu gece işemesi hastalığıdır.Ve bir çocuk hekimine başvurulmalı ve yardımı istenilmelidir. Gece işemesi olan çocukların % 40 anne yada babasında % 80 aile fertlerinden herhangi birinde (Amca, hala, dayı, teyze yada bunların çocuklarında) gece işemesi vardır. Daha fazlasını oku

PULSUZ DİLEKÇE

Sevgili Anneciğim, Babacığım,

Bütün duygu ve düşüncelerimi dile getirebilseydim, şunları söylemek isterdim; Sürekli bir büyüme ve değişme içindeyim. Sizin çocuğunuz olsam da sizden ayrı bir kişilik geliştiriyorum. Beni tanımaya ve anlamaya çalışın. Deneme ile öğrenirim. Beni her yerde, her zaman koruyup kollamayın. Büyümeyi çok istiyorsam da ara sıra yaşımdan küçük davranmaktan kendimi alamıyorum. Bunu önemsemeyin. Ama siz beni şımartmayın. Hep çocuk kalmak isterim sonra.Her istediğimi elde edemeyeceğimi biliyorum. Ama siz verdikçe almadan edemiyorum. Bana yerli yersiz söz vermeyin. Sözünüzü tutmayınca sizlere güvenim azalıyor.Bana kesin ve kararlı davranmaktan çekinmeyin. Yoldan saptığımı görünce beni sınırlayın. Koyduğunuz yasak ve kuralların hepsini beğendiğimi söyleyemem. Ancak, hiç kısıtlamayınca ne yapacağımı şaşırıyorum. Tutarsız davrandığınızı görünce hem bocalıyor, hem de bundan yaralanmadan edemiyorum. Öğütlerinizden çok davranışlarınızdan etkilendiğimi unutmayın. Beni eğitirken ara sıra yanlışlar yapabilirsiniz. Bunları çabuk unuturum. Ancak birbirinize saygı ve sevginizin azaldığını görmek beni yaralar ve sürekli tedirgin eder. Çok konuşup çok bağırmayın. Yüksek sesle söylenenleri pek duymam.Yumuşak ve keskin sözler bende daha iyi iz bırakır “ Ben senin yaşındayken… “ diye başlayan söylevleri hep kulak ardına atarım.

Küçük yanılgılarımı büyük suçmuş gibi başıma kakmayın.Bana yanılma payı bırakın.Beni korkutup sindirerek, suçluluk duygusu aşılayarak uslandırmaya çalışmayın.Yanlış davranışım üzerinde durup düzeltin.Ceza vermeden önce beni dinleyin.Suçumu aşmadığı sürece cezama katlanabilirim.Beni dinleyin.Öğrenmeye en yatkın olduğum anlar,soru sorduğum anlardır. Açıklamalarınız kısa ve öz olsun.

Beni yeteneklerimin üstünde işlere zorlamayın. Ama başarabileceğim işleri bekleyin. Bana güvendiğinizi belli edin. Beni destekleyin; Hiç değilse çabamı övün. Beni başkalarıyla karşılaştırmayın; umutsuzluğa kapılırım. Benden yaşımın üstünde olgunluk beklemeyin. Bütün kuralları birden öğretmeye kalkmayın; bana süre tanıyın.Yüzde Yüz Dürüst Davrandığımı görünce ürkmeyin. Beni köşeye sıkıştırmayın; yalana sığınmak zorunda kalırım. Sizi çok bunaltsam bile soğuk kanlılığınızı yitirmeyin. Kızgınlığınızı haklı göre bilirim, ama beni aşağılamayın.Hele başkalarının yanında onurumu kırmayın. Bana haksızlık ettiğinizi anlayınca açıklamaktan çekinmeyin. Özür dileyişiniz size olan sevgimi azaltmaz; tersine, beni size daha çok yaklaştırır.

Aslında ben sizleri olduğunuzdan daha iyi görüyorum. Bana kendinizi yanılmaz, erişilmez göstermeye çabalamayın. Yanıldığınızı görünce üzüntüm büyük olur.

Biliyorum ara sıra üzüyor belki de sizi hayal kırıklığına uğratıyorum. Bana verdikleriniz yanında benden istedikleriniz çok olmadığını da biliyorum.

Yukarıda sıraladığım istekler size çok geldiyse bir çoğundan vazgeçebilirim; yeter ki beni ben olarak seveceğinize inancım sarsılmasın.

Benden “ Örnek Çocuk “ olmamı istemezseniz, ben de sizden kusursuz ana-baba olmanızı beklemem.Sevecen anlayışlı olmanız bana yeter.

Sizin çocuğunuz olarak doğmak elimde değil. Ama seçme hakım olsaydı.
Sizden başka kimsenin çocuğu olmak istemezdim…

SEVGİLER, ÇOCUĞUNUZ

Oyun, sonucu düşünülmeden, eğlenmek amacıyla yapılan davranış ve hareketledir. Çocuğun fiziksel, zihinsel, dil ve sosyal kapasitesinin gelişmesini sağlayan en önemli uğraşısıdır. Büyükler için iş ne ise çocuklar için oyun aynıdır. Oyun çocuğun işidir. Oyunla çocuk toplum içerisindeki sosyal yönünü geliştirir ve kendini diğer bireylerden ayıran özellikleri fark eder. Çocuk kendini oyunla anlatır. Çocuğun duyguları oyunla keskinleşir. Yetenekleri, becerisi artar. Kurallara uymayı, sorumluluk almayı, iş birliğini, insanlara saygılı olmayı oyunla öğrenir. Duyduklarını, gördüklerini oyunla sınayıp dener, öğrendiklerini pekiştirir. Girişimci olmayı, tehlikeyi göze almayı, karar vermeyi, problem çözmeyi oyunla öğrenir. Kendisine olan güveninin oyunla geliştirir. Duygusal ve sosyal ihtiyaçlarını oyunla karşılar. Oyunla kendi kendine yetmeyi öğrenir. .

Çocukların zekâ gelişiminin % 50’si ilk 4 yaş içinde, % 30’u 4- 8 yaş arasında, % 20’si de 8- 18 yaş arasında tamamlanır. Bu nedenle ilk 4 yaşta eğitici oyunlar çok önemlidir. Bu oyunlar bedeni ve zekâyı geliştirdiği gibi onun üzerinde neşe ve mutlulukta yaratır. İyi davranışlar kazandırır, arkadaşlık ilişkilerini güçlendirir, çevreye saygılı olmayı öğretir. Hikâye ve masallar hayal gücünü güçlendirir. Çevresiyle paylaşmayı, yardımlaşmayı ve kurallara uymayı öğretir.

Oyun, çocuğun özgürlüğüdür. O dünyaya kendisi egemendir. Kuralları kendisi koyar kendisi bozar ancak yaşıtlarıyla bu egemenliği paylaşır. Büyüklerin o dünyaya girmesine izin vermez

Oyun, çocukları hayata hazırlar. Yaşıtlarıyla oynadığı evcilik, hırsız-polis, doktorculuk gibi toplu oyunlarda anne-baba, polis, doktor rolünü üstlenen çocuklar yarının başarılı büyükleri olacaklardır.

Oyun, çocukların ortak dilidir ve en doğal anlaşma ortamıdır. Hiç tanışmayan çocuklar bir araya geldiklerinde daha birbirlerinin isimlerini bile öğrenmeden oyunun dili ile anlaşıp mükemmel bir arkadaşlık kurabilirler. Oyun onları birbirlerine kaynaştırır.

Oyun, çocuğun en güçlü ve en doğal duygularından biri olan saldırganlık duygusunun da boşaltılmasına yardımcı olur. Polis olup hırsızı yakalayan, doktor olup hastasını iyileştiren, oyuncak arabasını yarıştırırken arkadaşını geride bırakan ya da savaş oyununda düşmanları mağlup eden komutanı oynayan çocuk ne kadar da mutludur.

Oyun, çocukların eğitim, bilgi ve becerilerini sınadığı en doğal deneme ortamıdır. Çevresinden, ailesinden aldıklarını oyunda dener. Olumlu özelliklerini pekiştirir, olumsuzları değiştirir. Sınırlarını ancak arkadaşlarıyla oynarken oyunda öğrenir

Oyun, çocuklar için en iyi öğretim aracıdır çünkü çocuklar oyun esnasında ileri derecede öğrenmeye yatkındırlar. Zor konular ve soyut kavramlar oyun esnasında daha kolay öğrenilir.

Oyun, aynı zamanda bir tedavi yöntemidir. İçine kapanık, yaşıtlarıyla ilişki kurmakta zorluk çeken çocuklar ya da öğrenme bozukluğu-hiperaktivite gibi hastalığı olan çocuklar oyunla normal bireylere dönüştürülebilir.

Oyun, çocukları fazla kilodan ve obeziteden korumaktadır. Oynayan çocuk gereksinimi kadar yemekte ve aldığı enerjinin fazlasını da oyunla harcadığı için hiçbir zaman fazla kilolu olmamaktadır.

SÖZÜN ÖZÜ
Erişkin ruh sağlığı sevmek ve çalışmaksa;
Çocuk ruh sağlığı sevilmek ve oynamaktır.

Öncelikle şunu biliniz ki çocuğunuz ilk altı ayda kilosuna göre aldığı günlük gıdayı artık yaşam boyu almayacaktır. İlk altı ayda büyüme hızı çok fazladır. İlk aylarda ayda 800-1000 gr. kilo alan çocuğunuz, 8 aydan sonra ayda 350-400 gr. kadar kilo artışı gösterir. Buna paralel olarak da yiyecek tüketimi ilk aylara göre daha azdır. Aşağıdaki önerilere uyarsanız iştahsızlık problemini kolayca aşabilirsiniz. Daha fazlasını oku

İŞİTME; konuşmanın ilk şartıdır. Konuşma; işitme, zekâ, dikkat, işittiklerini anlama ve ayırabilme gibi birçok yeteneğin birleşmesi sonucu oluşan karmaşık bir olaydır.

Yeni doğan bebeğiniz 72 saat sonra çevreden gelen sesleri algılamaya başlar ve sizi duyar. Ani ve kuvvetli seslere irkilerek yanıt verir. Gözlerini kırpar ya da açar, huzursuz olur. Daha fazlasını oku

Konuşma; insanı diğer canlılardan ayıran en önemli özelliktir. Kendimizi, duygularımızı ve düşüncelerimizi başkalarına anlatmanın ana yolu konuşmaktır.

Konuşma anne karnında başlar. Bebekler ana dilini öğrenmeye anne karnında başlarlar. Hamileliğin 16. haftasından itibaren bebekler duyduklarına tepki vermeye başlarlar. Sesli uyaranlar hareketlerinde ve kalp atışlarında değişiklik yaparak tepki gösterirler. Daha fazlasını oku

Saldırgan çocuk; ailesi, çevresi, yaşıtları ve arkadaşları ile uyumlu ilişki kuramayan çocuktur. Evde ve okulda sürekli problem çıkartır. Kavgacıdır, geçimsizdir, kuralları çiğner. Etrafındaki, çevresindeki insanlara sürekli fiziksel zararlar verir. Bazı çocuklar da etrafa fiziksel zarar vermez ancak vurdulu kırdılı oyunlardan hoşlanır; oyunları düşmancadır, oyun arkadaşlarına zarar verebilir ve bu çeşit davranışı sürekli tekrarlarlar. Bu da bir çeşit saldırganlıktır. Daha fazlasını oku

İşe başladığınızda da çocuğunuzu yalnızca kendi sütünüzle besleye bilirsiniz.

İş yerinde 3-4 saat ara ile elle, elle kullanılan sağma pompaları ile yada elektrikli süt sağma pompaları ile sütünüz sağabilirsiniz. Her sağdığınız sütü ayrı bir kapta toplayınız. Bu sütleri buz dolabında saklayınız. Akşam bu ayrı kaplardaki Sütleri bir termos içine koyun, eve getirin ve buz dolabına koyun. Ertesi gün siz işteyken bakıcınız bu sağdığınız sütü ılık su dolu bir kap içinde ılıtarak çocuğunuza verebilir.

Sağılan anne sütü dış ortamda 4-6 saat, buz dolabında dondurulmadan 48-72 saat, buz dolabının buzluğunda (-7,-2 C arasında) 1 ay, Derin dondurucuda (-18 C altında) 6 ay bozulmadan saklanabilir.

Dondurulmuş sütü buz dolabında çözülmeye bırakınız ve 24 saat içerisinde kullanınız. Çözülen sütü asla yeniden dondurmayınız. Sağdığınız sütü ayrı ayrı kaplarda saklayınız. Birbirleri ile asla karıştırmayınız.

                                                          Dr. Yılmaz Bay

                                                     Çocuk Sağlığı Uzmanı

Enfeksiyon hastalıkları çocuklarda en sık görülen ve en ağır sağlık problemlerine neden olan hastalıklar arasındadır. Bunların çok büyük bir çoğunluğundan aşı ile korunmak mümkündür. Aşının yan etkileri enfeksiyonların oluşturduğu etkilerden çok daha az görülür ve de çok hafiftir. Aşıyla önlenebilir hastalıklardan çocukların korunması için var olan tüm aşıların bütün çocuklara uygulanması gerekir. Daha fazlasını oku

Babalar bebeğin bakımında aktif olarak rol üstlenmeli. Çocuğun giysilerini giydirmeli, alt bezini değiştirmeli, banyosunu yaptırmalı. Bu işlemler esnasında çocuğu ile konuşmalı duygusal bir ilişki kurmaya çalışmalıdır. Sevgili babalar zamanla bu işten büyük bir keyif aldığınızı fark edeceksiniz. Böylece anneye, kendisiyle ve sizinle ilgilenebilecek bir zaman da kalacak.

Zaman zaman bütün bebekler önündekini sağa sola atmaktan ağzındakileri dışarı püskürtmekten büyük zevk alırlar. Özellikle bunu doyduktan sonra yaparlar. Ancak bu davranışlar aşırı boyutlara ulaşırsa;

• Önüne fazla bir şey koymayınız. Tek bir çeşit koyunuz.
• Mama kabını masaya sabitleyiniz.
• Elbisesini korumak için önlük takınız.
• Mama sandalyesinin altına örtü ya da gazete koyunuz.
• Davranışlarınızı onaylamadığınızı kesin bir dil ve kararlılıkla belirtiniz.
• Sakinliğini koruyunuz.
• Belki de küçük afacan gösteri yapıyordur. Kapıyı kapatıp odadan çıktığınızda seyircisiz kalan küçük oyuncu gösteriyi sonlandıracaktır.

Ev dışına çıkmanız bebeğinizle yolculuk demektir. Ekstra bir hazırlık gerektirir. Bu yolculuk komşu ziyareti, yakındaki park olabildiği gibi şehirlerarası ya da ülkeler arası yolculuklar olabilir. Yolculuğun durumuna göre hazırlıklarda farklıdır. Yolculuğa çıkarken genelde aşağıdakileri yanınızda bulundurun. Daha fazlasını oku

“Kavun, karpuz yata yata büyür”

Uyku; vücudun dinlenmesinin ve yenilenmesinin en ileri halidir. Uyku beslenmeden sonra ki en temel gereksinimdir. Büyüme hormonları uyukuda salgılandığı için; uyku; bebeğinizin büyüme ve gelişmesi için vazgeçilmez bir süreçtir.

Bebeğinizin sağlıklı uyuması için yattığı ortamın fiziki koşulları da çok önemlidir.

BEBEĞİNİZİN ODASI

Eğer ev koşullarınız uygunsa ilk günden itibaren bebeğinizin uyku odası ayrı olmalı ve bebeğiniz kendi odasında uyumalıdır.İlk 2-3 ay eğer isterseniz geceleri siz bebeğinizin odasında yatabilirsiniz. Eğer bebeğiniz çin ayrı bir oda ayıramıyorsanız, bebeğiniz sizinle aynı odada kalabilir ancak mutlaka farklı yatakta olmalıdır. Bebeğinizi asla yatağınıza almayınız.

İyi bir uyku için; bebeğinizin yattığı odanın öncelikle sessiz, gürültüsüz, ısısı ve nemi iyi ayarlanmış olmalıdır. Bahar ve kış aylarında oda ısısı gündüz 20-23 C ,gece 18-20 C, nem oranı: 45-55 arasında; yaz aylarında ise  oda ısısı 28-30 C ye kadar çıkabilir, nem oranı 40-60 arasında olabilir.Bebeğiniz  havalandırılması kolay olan, ışık ve güneş alan,nem ve rutubetten uzak bir oda olmalıdır. Bebeğiniz uyukuya geçtiğinde odası tam olarak karanlık olmalı, odada parlak, canlı renkli eşyalar olmamalı, oyuncaklar toplanmış olmalıdır. Bebeğinizin uyuduğu oda olabildiğince sade dikkat dağıtmayacak bir şekide düzenlenmelidir.

Bebeğinizi yatarken aşırı giydirmeyiniz, sarıp sarmalamayınız. Odada loş ışık sağlayan bir gece lambası bulundurabilirsiniz.Kırmızı ışık uykuya dalmayı kolaylaştırır. Ailenin bulunduğu oturma odasından ve yatak odasından; bebek odasındaki sesler rahatlıkla duyulmalı eğer duyulmuyor ise; bebeğin odası ile oturma odası arasında  bebeğin sesini ve görüntüsünü ileten bir verici olmalıdır.

BEBEĞİNİZİN YATAĞI

Bebeğinizin yatağı; çok sert ya da çok yumuşak olmamalıdır.Yarı ortopedik dediğimiz orta sertlikte 8-10 cm kalınlığında bir yatak bebeğiniz için uygundur.

Sünger yataklar;bebekler için en çok kullanılan yataklardır.Yarı ortopedik olmasına dikkat ediniz.Bebeğiniz için sünger yatağın sertliğinin uygunluğunu anlayabilmeniz için,yatağı ortadan ikiye kıvırmak istediğinizde sünger esnemeli ama tam olarak kıvrılmamalıdır.

Elyaf yataklar; özellikle alerjik bünyeli bebeklerde tercih nedeni olabilir.

Lateks denilen malzemeden yapılan yataklar; uykusu hassas olan ve alerjik bünyeli bebekler için daha uygundur. 

Visco yataklar; bebekler içerisine fazla gömüldüğü için 3 yaşına kadar önermiyoruz.

Yaylı yataklar; 3 yaşın altındaki bebekler için önermiyoruz.

Pamuk ve yün yataklar; bu maddeler homojen bir dağılım sağlamadıkları, topaklanmalara neden oldukları, içerisinde bazı mikroorganizmaları barındırdıkları için ve özellikle de yün yatakları alerji riski nedeni ile önermiyoruz.

Bebeğiniz için kullandığınız tüm eşyalar; pike yatak, yorgan, yastık kılıfları; organik, alerji yapmayan, yıkanabilir bir kumaştan olmalıdır. Kılıflar; süssüz, püskülsüz, dantelsiz, saçaksız olmalıdır. Bu kılıflarda asla düğme bulundurulmamalıdır. Düğmeler her an kopup bebeğinizin boğazına kaçabilir. Yatak kılıflarının kenarları lastikli olmalı ve yatağı sıkıca sarmalıdır. Bebeğinizin yatağında onun güvenli uyuması için yorgan, battaniye, emzik, oyuncak, oyun arkadaşı, çıngırak dahil hiç birşey olmamalıdır. 

BEBEĞİNİZİN YORGANI

3 Yaşın altındaki bebeklerde yorgan önermiyoruz. Bebeğinizi yatırırken  mevsim şartlarına göre giydirdikten sonra uykuya yatırdığınızda üzerine hiç bir şey örtmeyebilirsiniz. Soğuk havalarda ince pikelerle ya da uyku tulumları ile yatırabilirsiniz. 3 yaşın üzerindeki çocuklarda 95×145 cm boyutlarında İnce bir yorgan kullanabilirsiniz. Bebeğinizin yorganı elyaf, bambu, oraganık silkon olabilir.Pamuk yün ve kaz tüyü yorgan önermiyoruz.

Bebeğinizin üzerine tüylü battaniye, polar battaniye ve yün battaniye kılıf içinde olsa bile asla koymayınız. Tüyler alerjiye neden olabilirler.

BEBEĞİNİZİN YASTIĞI

2 yaşına kadar bebeklerde yastık önermiyoruz. 2 yaşından sonra ince yumuşak bir yastık kullanabilirsiniz. Bebeğinizin yastığı; sünger, elyaf, bambu, oraganik silkon olabilir. Bebeklerde pamuk, yün ve kaz tüyü yastık önermiyoruz.

BEBEĞİNİZİN BEŞİĞİ, KARYOLASI

Bebeğinizi doğumdan 3. aya kadar geçen süre içinde evde ve dışarıda kullanılabilen, taşınabilir park yatak cinsi bir bebek yatağında yatırılabilirsiniz. Park yatakların içindeki şilte denilen çocuğun yattığı kısım çok incedir. Bu yüzden bu şiltelerin üzerine mutlaka sünger, elyaf ya da visköz maddelerden yapılmış bir şilte koymalısınız. 3 ay -3 yaş arasında ise;evde kenarları korumalı sabit bir bebek karyolasında  yatırabilirsiniz  3 yaşından sonra isterseniz yerden fazla yüksek olmama koşulu ile (yerden yatağın yüksekliği en çok 20-30 cm olmalıdır) korumasız çocuk karyolalarından da yatırabilirsiniz. 

Bebeğiniz için alacağınız karyolanın boyu 140 cm, eni 70 cm olabilir. Bebeğinizin karyolasında güven içinde yatabilmesi için karyolanın derinliği ise en az 70 cm olmalıdır. Önü açılabilen kademeli olarak yüksekliği ayarlanabilen bebek karyolaları kullanım için daha uygundur. Karyolanın bir kenarı duvara dayanıyor ise diğer 3 tarafı parmaklıklı yani koruma çubuklu olmalıdır. Koruma çubukları arasındaki genişlik 2,5 cm den az olmamalı (daha az aralıklarda bebeğin kolları ve bacakları sıkışabilir); 6 cm den de geniş olmamalıdır (daha geniş olursa kollar ve bacaklar dışarı sarkabilir). Böyle bir karyolada bebeğiniz doğumdan 3 yaşına kadar rahatlıkla yatabilir.

BEBEĞİNİZDE  ANA KUCAĞI KULLANIMI 

0-6 ay arası bebeğinizde ev tipi bir ana kucağı kullanabilirsiniz. Açısı ayarlanabilir, gerektiğinde düzde olabilen organik,alerji yapmayan,yıkanabilir bir kumaştan yapılan portatif, katlanabilen 3-5 kg ağırlığını geçmeyen bir ana kucağı kullanabilirsiniz. Ana kucağında çocuğunuzun kalma süresi 1,5-2 saati geçmemelidir. Otomobile monte edilen ana kucaklarında da bebeğiniz ayına ve kilosuna uygun olma koşulu ile 1,5-2 saat süre ile kalabilir. Ana kucaklarında bebeğinizin belirtilen daha uzun sürede kalması onun kemik ve kas yapısında olumsuz gelişmelere neden olabilir.

BEBEĞİNİZİN YATIŞ POZİSYONU

Bebeğinizi; risksiz ve rahat bir uyku uyuması için sırt üstü yatırınız. Sırt üstü yatışta; soluk borusu yukarıda önde yemek borusu aşağıda arka pozisyonda yer alır o nedenle bebeğiniz kussa bile kusma sıvısı önde olan soluk burusuna kaçmaz, arka ve aşağıda olan yemek borusuna geri döner. Bebeğiniz daha rahat ediyorsa yan da yatırabilirsiniz. Yan yatışta sağlıklı kafa gelişimi için her seferinde sizi değişik pozisyonda görmelidir. Bu yatışta sizi sağ pozisyonda görüyorsa, bir sonraki yatışta sizi sol pozisyonda görmelidir. Tek bir yana yatan bebeklerde  yatış pozisyonuna göre başında şekil bozuklukları gelişebilir. Gündüzleri sizin kontrolünüzde oyun oynarken yüzüstü aktivite zamanında yüzükoyun da yatabilir. Uykuda yüzükoyun yatırmayınız. Yüzükoyun yatışta; derin uykuya geçtiğinde bazen çocuğunuzun ağız ve burnunu tıkanarak havasız kalabilir. Bu da çocuğunuzda tehlikeli sonuçlar doğurabilir.

BEBEĞİNİZİN UYKU SÜRESİ

Yeni doğan bebeğinizde gece ve gündüz kavramı tam olarak gelişmediği için bebeğiniz gelişigüzel saatlerde uyur. İlk günlerde 18- 20 saat uyuyan bebeğiniz, 1–2 ay dolaylarında 17- 18 saat, 3-4 ay dolaylarında 15- 17 saat uyku ile yetinir. Bunun 4–5 saati gündüz, 11–12 saati gece uykusu olabilir. Tabii bu uyku hiçbir zaman deliksiz bir uyku değildir.

15. günden itibaren bebeğiniz; geceyi ve gündüzü ayırt etmeye başlar. 15. günden sonra siz de bebeğinizin uyku düzenini yavaş yavaş oturtmaya başlayabilirsiniz. Uyku düzenini oturtmak ve gece uykularını arttırmak için gündüz uyandığında emzirmeden önce 10-15 dakika yüz üstü aktivite yaptırın. Altını açtığınızda,emzirme sırasında bebeğinizle konuşun. Oyunlar oynayın, karın masajları yapın. El, kol, bacak hareketleri ile ona bebek jimnastiği yaptırın. Böylelikle gündüz uyku aralarının daha çok uzamasını sağlayabilirsiniz. Gece uyandığında ise; ışıkları fazla açmayın, loş bir ortamda sessizce gereksinimlerini karşılayarak ona gece olduğunu hissettirin.

Doğumdan sonraki ilk 1 ay içersiinde 2 saatin altına inmeme koşulu ile onu her istediğinde emzirin. Ancak memenizde uyumasına izin vermeyin. Olur da emerken memenizde uyur ise mutlaka uyandırın onu bir süre oyaladıktan sonra ayık durumdayken kendi yatağına yatırın. 1-3 ay arasında bebeğinizin uyku düzeni oturmaya başlamıştır. Bebeğinizin herhangi bir hastalığı yoksa,karnı tok, gazı çıkartılmış ve altı temiz ise fiziki koşulları ve ısısı iyi ayarlanmış sessiz bir odada günde toplam 15-18 saat uyuyabilir. Bu yatışta az uyudu ise bir sonraki yatışta daha çok uyuyarak eksiğini tamamlayacaktır, endişelenmeyiniz.

Bebeğiniz 3- 6 ay dolaylarına geldiğinde günde 14-17 saat uyuyabilir. Gündüz 1-1,5  saat, gece 8- 10 saat aralıksız uyuyabilir. Uyandırmayınız. Bu dönemde ona uyku alışkanlığı kazandırmaya başlayabilirsiniz. Akşam saat 18.00-19.00’dan sonra bebeğinizin aktivasyonunu en az seviyeye indiriniz. Onun ilgisini çekecek ses, ışık ve hareketten kaçınınız. Ona ninni söyleyiniz, hikâye anlatınız. Her akşam düzenli olarak aynı saatte bu işlemleri yaparsanız bebeğiniz bu saatlerde uyuması gerektiğini anlayacak ve uyku ritmi sağlanacaktır. Saat 19.00-20.00 dolayları bebeğinizin uyması için uygun saatlerdir. Sabah saat 07.00-08:00 dolaylarında bebeğinizi mutlaka uyandırın. Gündüz ve gece uykusunu düzene koymak için bu rutini oluşturmanız şarttır. 

6- 9 ay arası günlük uyku süresi bebekten bebeğe değişmekle birlikte 13- 15 saate kadar inebilir. Gündüzleri hiç uyumadan 6- 7 saat uyanık kalabilir. Yine de sabah ve öğleden sonra olmak üzere günde iki kez uyuması için gerekli ortamları hazırlayın.

9- 12 ay arası günlük uyku süresi 12- 13 saate kadar inebilir. Günde iki kez 1- 1,5 saat uyuyabildiği gibi yalnız öğleden sonraları bir kez 1- 1,5 saat uyuması da yeterlidir. Akşam her zamanki saatte uykuya hazırlamaya başlayınız. Saat 19:00- 20:00 dolayları bebeğinizin uyması için uygun saatlerdir. Sabah 07:00- 08:00 dolaylarında bebeğinizi uyandırın. Uyku düzeneninin oluşması için erken uyanması şarttır. Daha sonra 11:00- 12:00 arasında bir kez, 14:00- 17:00 arasında 1 kez daha olmak üzere toplam iki kez 1-1,5 saat uyumasına izin verin. Daha fazla uyursa da uyandırın ki gece uyku düzeni oluşsun.

12- 18 ay arası günlük uyku süresi 11- 12 saate kadar inebilir. Günde bir kez 1- 1,5 saat uyuyabildiği gibi gündüzleri hiç uyumayabilir de. Akşam aynı saatte yatırmaya, sabah yine aynı saatte uyandırmaya özen gösterin.

18- 24 ay arası günlük uyku süresi 10- 11 saate kadar inebilir. Eğer isterse öğleden sonra saat 13:00-16:00 arasında bir kez 1- 1,5 saat uyuyabilir. Daha fazla uyuyorsa da gece uyku düzeninin bozulmaması için usulca uyandırın.  Bazen hiç uyumayabilir de. Uyuması için ısrar etmeyiniz. Akşam saat19.00-20.00 dolaylarında yatırmaya özen gösteriniz. Uyku öncesi yaptığınız her zamanki  hazırlıklara dişlerini fırçalamasını da ekleyiniz.

BEBEĞİNİZİN UYKU RİTMİ

Bebekler, çocuklar ve yetişkinler dahil hiç kimse 8-12 saat kesintisiz, derin uyumaz. Uyku süresi erişkinlerde 60-90 dakika, çocuklarda 30-45 dakika aralarla tekrarlayan peryotlar şeklinde seyreder.Buna uyku döngüsüde denilebilir. Her bir uyku döngüsünde 4 evre vardır. 1. Evre:uyukuya hazırlık, 2. Evre: hafif uyuku, 3.Evre: derin uyuku, 4. Evre: rem uyukusu da denilen; rüyaların görüldüğü uyku-uyanıklık arası durumdur. Bebekler anne karnında 20. haftadan itibaren rüya görmeye başlayabilir ancak anlamlı rüyalar 5 yaşından sonra görülebilir.

Derin uyku evresi bir uyku döngüsünün %75-80 lik bölümünü oluşturur. Bir döngüden diğer döngüye geçerken bazı bebekler tam uyanıp çığlık atarken, bazı bebekler hafif mırıldanmalarla, kımıldamalarla  pozisyon değiştirererk yeni bir döngüde uykuya devam edebilirler. Annenin memesinde emerken, kucağında, bacaklarında, ana kucağında, çarşafta ya da salıncakta uyutulup yatağına koyulan çocuk bir döngüden diğerine geçerken uyandığında uyuduğu ortamdan farklı bir ortamda kendini bulunca yerini yadırgayıp yaygarayı basacaktır. Yine ağzında yalancı meme ile uyutulursa bir süre sonra ağzından yalancı meme düşecek, uyku döngülerinde uyandığında yalancı memeyi ağzında bulamayınca  yine çığlığı basacaktır. Eğer bebeğinizi kendi yatağında desteksiz uyutursanız; uyandığında yine kendini yatağında görecek, yerini yadırgamayacak ve uykuya desteksiz olarak devam edecektir.

SAĞLIKLI BİR UYUKU DÜZENİ İÇİN NELER YAPILABİLİR

Hani sihirli bir düğme olsa da düğmeyi kapatınca bebeğiniz uyusa, açınca da uyansa ne iyi olurdu değil mi? Ne yazık ki, tıp henüz bu düğmeyi bulamadı. Biz şimdilik anne ve babalarımızın deneyimlerine kendi deneyimlerimizi de katarak; bebeğimizle bir uzlaşmaya gitmeye çalışmalıyız. Her bebekte uyku düzeni kendine özeldir. Dünya üzerinde ne kadar bebek varsa o kadar farklı uyku düzeni vardır.

Bebeğinizin sağlıklı uyuması için; doğduğu andan itibaren kararlı ve tutarlı bir şekilde onu uykuya yatırmalısınız. Burada amaç; bebeğinizin kendi odasında, kendi yatağında, kendi kendine desteksiz uyumasıdır. İlk günlerde düzensiz bir şekilde uyuyan bebeğiniz 15-20 günlük olduktan sonra gece ve gündüzü ayırt etmeye başlar. 1 Aylıktan sonra bebeğiniz gündüz 1-1,5 saat,gece 6-8 saat uyku döngülerinde  tam uyanmadan, beslenmeden bir döngüden diğer döngüye geçerek uyumaya devam edebilir. 4-5 ayını geçmiş bir bebekte eğer önemli bir sağlık problemi yoksa; gündüz 1-2 saat, geceleri 9-12 saat bir uyku döngüsünden  diğerine geçerken tam uyanmadan ve beslenmeden kalabilir.

Bebeğiniz yeterince uyumuyorsa; öncelikle bebeğiniz yeterince doyuyor mu, altı kirli mi, hasta mı, yattığı odanın nemi uygun mu, aşırı soğuk ya da aşırı sıcak mı, fiziki koşullar uygun mu, oda yeterince karartılmış mı ? Araştırınız. Bebeğinizin aşırı yorgun olması da onun uykuya dalmasını zorlaştırır.

Uyuduğu ortamdaki havanın temiz ve neminin iyi ayarlanmış olmasına dikkat ediniz. Gereksiz eşyaları odadan çıkartınız. Doldurulmuş hayvan postlarını, tüylü oyuncakları, tüylü ve yünlü battaniyeleri odasında bulundurmayınız. Yine yatak odasında bitki ve çiçek olmamalıdır. Odaya uygun bir hava temizleyici de koyabilirsiniz. İlk aylarda el, kol ve bacak hareketlerinden kendini uyandırmaması için bebeğinizin kollarını ve bacaklarını gevşek bir şekilde hafifçe sarabilirsiniz. Bebeğinize çok sıkı olmama koşulu ile kundak ta yapabilirsiniz.

Bazen bebeğiniz sizi ele geçirmek isteyebilir. İşte buna izin vermemelisiniz. Uyuması için yatağına yatırdığınız bebeğinizi yeniden kucağınıza almayınız, yeniden emzirmeyiniz. Erişkinler dahil hiç kimse yatağa yatar yatmaz uyumaz. Uygun saatte ayık durumda yatağına yatırdığınız bebeğinizle biraz konuşun, sevip, okşayın, biraz pışpışlayın. Sırtına hafif darbelerle vurabilirsiniz. Ninnilerle, masallarla ya da müzikle onu sakinleştirmeye çalışınız. Bazen bu süre 10-15 dakikayı bulabilir. Bazen bebeğiniz uykuya aşırı tepki gösterebilir ve onu  kucağınızda sakinleştirmeniz gerekebilir; kucağınızda sakinleştirdiğiniz  bebeğinizi gözleri kapanmadan uyanık durumda iken yatağına koyunuz. Bebeğinizi emzirerek, sallayarak uyutmayınız. Kucağınızda uyutup sonra yatağına koymayınız. Emerek ,sallanarak ya da kucağınızda uyuyan bebeğiniz yatağında uyandığında yerini yadırgayacak ve tekrar uyukuya dalmak için aynı şeyeleri isteyecektir. Bebeğinizi kalabalık ve gürültülü ortamlarda ya da televizyon açıkken uyutmayınız. Gece her uyandığında beslemeyiniz.6 ay üstü bebekler geceleri 8-12 saat beslenmeden durabilirler.

Uyuması için asla çocuğunuzu ayağınızda sallamayınız. Uyuması için ağzına yalancı meme vermeyiniz. Gece ağzından meme düştüğünde uyku döngülerinde uyandığında yine yalancı memeyi isteyecektir.

BEBEĞİNİZE İYİ BİR UYKU ALIŞKANLIĞI KAZANDIKMAK İÇİN NELER YAPABİLSİNİZ?

Ağlamak bebeklerin en büyük iletişim aracı ve aynı zamanda en büyük silahıdır.Bebekler başlangıçta her isteklerini ağlayarak belli ederler. Bebeğiniz size bir kez ağlayarak istediğini yaptırırsa hep daha fazla ağlayarak daha fazlasını isteyeceğini ve sonunda da istediğini alacağını  unutmayınız.

Bebeğiniz uykusu geldiğinde de, uyumak istemediği zaman da ağlayabilir. Doğumdan kısa süre sonra 10- 15 gün içinde onun neden ağladığını anlayacaksınız.

Bebeğinize ANNE SÜTÜ verme dışında yapabileceğiniz en iyi yardım ona iyi bir uyku alışkanlığı kazandırmaktır. Bunun  için öncelikle siz kararlı olmalısınız. Bebeğiniz ağladı diye hemen bu işten vazgeçicekseniz; bebeğinize de, kendinize de eziyet etmeyiniz ve uyku alışkanlığı kazandırma işine hiç başlamayınız.

Kendinizi tam olarak hazır hissettiğinizde ve karar verdiğinizde bebeğinize uyku alışkanlığı kazandırma işine başlayabilirsiniz. Örneğin; hiç bir problemi olmadığı halde bebeğiniz akşamları uyumak istemiyorsa; ona iyi bir uyku düzeni oluşturmak için eşinizle, varsa bebeğiniz ile ilgilenen bakıcı veya diğer aile bireyleriyle oturup bir program hazırlayabilirsiniz. Bebeğinizi  yarın sabah erkenden saat 07:00- 08:00 dolaylarında uyandırarak bu programa başlamak için ilk adımı atabilirsiniz. Bunun için perdeleri aralayın. Müzik çalarak, şarkı söyleyerek ya da ona el, kol, bacak hareketleri yaptırarak, masajlar yaparak uyanmasını sağlayın. UYANIR UYANMAZ HEMEN BEBEĞİNİZİ EMZİRMEYİN. El, kol bacak hareketleri, karın, sırt, bacak masajları yaparak onun tam olarak uyanmasını sağlayın. Altını açın. Emzirme öncesi 15 dakika karın üstü aktivite (Tummy Time) yapmasını sağlayın. Sonra bebeğinizin yattığı odada ve sessiz bir ortamda yalnızca bebeğinizle ikiniz olacak şekilde ve mümkün olduğunca tentene temas ederek bebeğinizi 20-30 dakika süre ile emzirin. Daha sonra bebeğinizi yattığı odadan çıkartıp salona geçin. Salonda, oturma odasında, balkonda 40-50 dakika onunla konuşun. Şarkılar söyleyin, oyunlar oynayın, müzik dinletin. Olanak varsa dışarı çıkartın. Uyandıktan 1,5 saat sonra onu odasına götürüp yatağına yatırın.1,5 saat uyumasına izin verin. 1,5 saat sonra derin uyku da bile olsa onu uyandırın. Israrla bu proramı uygulamaya devam ederseniz 3 saatlik emzirme ve uyku peryotlarını oturtabilirsiniz.

Örneğin; 3-6 aylık bir bebek 3 saat ara ile besleniyor ve gün içerisinde 4 kez uyuyor ise; 1. periyot:07-10, 2. periyot:10-13, 3. periyot:13-16 ve 4. periyot:16-19 saatleri olabilir. Sonra Akşam 20:00-20:30 saatine kadar uyanık kalmasını sağlayın. 20:30 dolaylarında yatırdığınız bebeğinizi 23:00 -24:00 dolaylarında 1 kez tam uyandırmadan uyku öğünü şeklinde besleyin sonra sabah 07:00’a kadar kendi yatağında beslenmeden desteksiz olarak uyuması için ona zaman tanıyın.

Bebeğinizin, gündüzleri 4 aylık oluncaya kadar 3-4 kez, 4-9 ay arası 2- 3 kez, 9-12  ay arası 1- 2 kez, 1 yaşından sonra 1 kez 1- 1,5 saat uyumasına izin verin. Diğer zamanlarda uyanık tutmak için onunla konuşun, ilgilenin. El, kol, bacak hareketleri yaptırarak, dışarı çıkartarak uyanık kalmasını sağlayın. 

İyi bir gece uyku alışkanlığı kazandırmak için bebeğinizi 19:30-20:00 dolaylarında yatağına yatırmalısınız. Bunun için 18:00-18:30 dolaylarında hareketlerini azaltarak onu uykuya hazırlamaya başlayın. Uykuya hazırlık aşamasında ılık bir banyo yaptırabilirsiniz ancak her gün banyo yaptırmanız şart değil. Emzirin, yatak kıyafetlerini giydirin, yatağına yatırın. Loş bir  kırmızı ışıkta ninniler şarkılar söyleyin, kitap okuyun, hikâye, masal anlatın ya da bebekler için özel olarak hazırlanmış  ses kayıtlarından yararlanarak onu uykuya hazırlamaya başlayabilirsiniz.

Ağlıyor diye yalancı meme vermeyin, tekrar kucağınıza almayın, ayağınızda sallamayın, yeniden emzirmeyin,  beslemeyin, yanına yatmayın ancak yanında bir sandalyede oturup 15–20 dakika onunla ilgilenin, saçlarını okşayıp, sırtını sıvazlayın, şarkılar , türküler, ninniler söyleyebilirsiniz. Sırtına ufak dokunuşlarla pışpışlama yapabilirsiniz. 15-20 dakika doldu hala uyumadıysa; odadan çıkın. Dışarıda odanın kapısında ancak sizi göremeyeceği bir pozisyonda 5-10 dakika bekleyin, ağlamaya devam ediyorsa; yeniden odasına girip tekrar 5-10 dakika onunla ilgilenin. Sonra tekrar dışarıya çıkıp 5-10 dakika bekleyin. Yine ağlamaya devam ediyorsa kucağınıza alın ve yatak odasından salona geçin. Salonda yarım saat bekleyin. Ancak uyutmak için hiç bir çaba göstermeyin. Uyumaya eğilim gözlerseniz hemen odasına götürün ayık durumdayken yatağına yatırın. Eğer yarım saat salonda beklediğiniz halde bebeğiniz hala uyumamış olsa bile yine de odasına götürüp  yatağına yatırın. Yatağında tekrar 5-10 dakika boyunca yukarıdaki işlemleri tekrarlayarak uykuya dalmasına yardımcı olun. Salonda; kucağınızda, memenizde, kolunuzda ya da bacaklarınızda sallanarak uyumasına izin vermeyin. Çünkü çocuğunuz nerede ne şekilde uykuya dalarsa uyku döngülerinde uyandığında uykuya daldığı ortamı ve pozisyonu tekrar isteyecektir. Bu da bütün gece onun yanında olmanız demektir. Bunu asla unutmayın.

SÖZÜN ÖZÜ: İyi bir uyku düzeni için uygun kurallar koyun ve bu kuralları uygulama konusunda tüm aile bireyleri olarak kararlı ve tutarlı olun.Kural koymak çocuk yetiştirmenin olmazsa olmazıdır. Çocuklar bu şekilde korunur ve kollanırlar. Çocuğunuz doğru koyulan kuralların kendi yararına olduğunu eninde sonunda bir şekilde anlayacaktır. Siz yeter ki kararlı, tutarlı ve sabırlı olun. Ağlamalarına ve gözyaşlarına katlanmanız gerektiğini bilin. ÇOCUKLARDA GÖZYAŞI EĞTİMİN DOĞAL BİR PARÇASIDIR. 

Bu ağlamaların ve gözyaşlarının sonunda bebeğiniz büyük bir olasılıkla 15–20 dakika,en geç 30 dakika içerisinde ağlamayı sonlandırıp uykuya dalacaktır. O gece uymasa da ertesi gün ve daha ertesi günlerde sabah erkenden saat 07:00- 08:00 dolaylarında bebeğinizi uyandırarak ısrarla aynı programı uygulamaya devam edin. Israrlı bir şekilde bu programı uyguladığınızda 3-4 gün içerisinde çocuğunuzun uykusunda mucizevi bir şekilde iyileşmeler görüceksiniz. Bazı çocuklarda iyileşme 10-15 güne kadar uzayabilir. 

Sağlıklı uyku alışkanlığı proğramını uygularken belki bir süre zorlanacaksınız, yorulacaksınız, uykusuz kalacaksınız. Asla pes etmeyin. Bebeğinizin sizi ele geçirmesine izin vermeyin. Kararlı bir şekilde, ödünsüz olarak bu programı uygulamayı sürdürürseniz sonunda kazanan siz  olacaksınız. Bebeğinize doğduğu andan itibaren iyi bir uyku alışkanlığı kazandırmak için yukarıdaki önerileri dikkatle uygularsanız sizin ve çocuğunuzun yaşamı çok daha kaliteli olacaktır. Bu proğrama ne kadar geç başlarsanız bebeğinizin destekle uyuma direncini kırmanız o kadar zor ve uzun olacaktır. Bunu asla unutmayın.

Bol sabırlar,

Dr. Yılmaz Bay

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Büyük kardeş daha dün, evin hatta tüm ailenin ilgi odağı idi. Bugün birden her şey değişti. Kendine bir rakip geldi. Herkes onunla ilgileniyor, tüm hediyeler ona geliyor. Doğal olarak bir kıskançlık gelişecektir. Bunun geçici olduğunu ve zaman içinde her şeyin düzeleceğini bilin. Bir süre için tüm aile fertleri ve yakın dostlar büyük kardeşin yanında küçük çocuğa olan sevgilerini kontrol etmelidirler. Hatta hediyelerin bir kısmı büyük kardeşe sunulmalı. Büyük kardeşin bebeği tanımasına izin verilmeli, onu kucağına almalı,kollarından tutup oynamalı,onun gereksinimlerini öğrenmeli. Mama saatinde, altının değiştirilmesinde, banyosunda, soyundurulup giydirilmesinde büyük kardeş aktif olarak işe katılmalı,onunla fotoğraf çektirmeli, büyük olduğu ona hissettirilmeli ve büyük olmanın avantajlarını kullanmalıdır. Bir süre sonra kardeşi rakipten çok kendisiyle oynayacak bir arkadaş gibi görecek ve sizin işiniz çok daha kolaylaşacaktır.

Çalışan anneler için bir kabus olan işe başlama anı geldi çattı!! Şimdi ne yapacağım? Acaba işi bıraksam mı? Güç kararlar aşamasındasınız. Şunu öncelikle bilmelisiniz ki çocuğunuza ayırdığınız zamanın uzunluğundan çok kalitesi önemlidir. Onunla birlikte olduğunuz zamanlarda gerçekten ruhsal ve bedensel olarak onunla bütünleşebiliyorsanız çalışmamanız için hiçbir neden yoktur.

Evde mutsuz bir anneyi ne çocuğunuz ne de eşiniz isteyecektir. Çocuğun bakımını kim üstlenecek? Bu ya aile bireylerinden biri ya bir bakıcı ya da çocuk yuvası olabilir. Her birini iyice araştırmalı. Artılar ve eksiler tartılmalı, ekonomik olanaklar, uzaklık, içten sevgi ve ilgi kıyaslanmalı. Olanak varsa 1 yaşına kadar çocuk evinde bakılmalı. Her üç durumda da anne işe başlamadan 15-20 gün önce çocuk bakıcısıyla birlikte olmaya başlamalı. Bu süre yarım saatten başlayarak giderek arttırılmalıdır.

Emzik (Yalancı meme); anne memesini taklit eden, bebeklerdeki doğal emme içgüdüsünü tatmin etmeye yarayan ve anne memesi yokluğunda bebeğe güven hissi veren destekleyici bir gereçtir. Adı üzerinde yalancı meme=Emzik; asla anne memesinin yerine geçemez ve anne memesini emme zevkini bebeğinize veremez. Emziğin amacı; çocuğun emme davranışında doyuma ulaşmasını sağlamaktır. Emziği ne cankurtaran simidi gibi acil kurtarıcı ne de hayatı tehdit eden tehlikeli bir araç gibi görmeliyiz. Her çocuk emzik almaz; zaten DOĞAL OLANI DA EMZİK ALMAMASIDIR. Anne memesini yeterince emiyorsa; emzik (yalancı meme) almayabilir ve bu da çocuğunuz için çok sağlıklı ve çok iyi bir durumdur.    

EMZİK (YALANCI MEME)  KULLANMANIN AVANTAJLARI

• Özellikle erken doğan prematüre bebeklerde emme refleksinin gelişmesine yardımcı olmak için emzikten yararlanılabilir.
• Anne memesi almayan bebeklerde emzik; emme gereksinimini karşılayarak bağlanma ve güven duygusunun gelişmesinde yardımcı olabilir.
• Anne memesi almayan bebeklerde emzik; bebeği rahatlatır.
• Anne memesi almayan bebeklerde emzik; bebeklerin kucakta gezdirilmeye, sallanmaya, beslemeye gerek kalmadan kendi kendine uykuya dalmasına yardımcı olur.
• Emzik; bebeğin parmaklarını ya da eşyaları emmesini engelleyebilir.
• Emzik; ani bebek ölümü (beşik ölümü) sendromlarını yarı yarıya azaltır.

     EMZİK (YALANCI MEME) KULLANMANIN DEZAVANTAJLARI

• Emzik alışkanlık yapan bir araçtır. İlerde emziği bıraktırmak zor hatta travmatik bir sürece neden olabilir.
• Sürekli emzik emen çocuk; anne sütü ve diğer besinleri yeterince almayabilir; bu da gelişme geriliğine neden olabilir.
• Sürekli ve uzun sürekli emzik alan çocuklarda diş ve damak gelişimi olumsuz etkilenebilir.
• Sürekli ve uzun sürekli emzik alan çocuklarda konuşma olumsuz etkilenebilir.
• Sürekli ve uzun sürekli emzik alan çocuklarda psikolojik olgunlaşmada gecikmeler olabilir.
• Emzik emen çocuklarda; temizlik problemi nedeniyle ishal, burun, boğaz ve kulak enfeksiyonları daha sık görülür.

Tüm bu değerlendirmelerin sonunda emzik kullanmaya karar verdiyseniz: 

Öncelikle emzik kullanmayı bir süre erteleyin.

Sonra tekrar düşünün HALA EMZİK KULLANMAK İSTİYOR MUSUNUZ?

Cevabınız evet ise;

EMZİK KULLANIRKEN DİKKAT ETMENİZ GEREKENLER

• Anne sütü alan, iyi gelişen, gülen, oynayan huzurlu bir bebeği emzik almaya zorlamayın. 
• Bebeğinizi emzirmeyi planlıyorsanız; emziğe başlamayı 1-2 ay erteleyin. Bebeğinizin emziği ya da biberonu emmesiyle; anne memesini emmesi farklı şekillerde olur. Bebeğiniz emme davranışını öncelikle memenizde öğrensin ve emme zevkinin tadına memenizde varsın. BEBEĞİNİZ ÖNCELİKLE ANNE MEMESİNİ EMMEYİ ÖĞRENSİN.
• Emzik kullanımının alışkanlık haline dönüşmemesi için bebeğiniz her ağladığında, her huzursuz olduğunda ona emzik vermeyin. Öncelikle ağlama nedenini araştırın. 
• Emziği genelde uykuya dalmak üzere olan bebeğinize verin. Derin uykuya daldığından emin olduktan sonra emziği bebeğinizin ağzından çıkartın. 
• Emziği bebeğinize vermeden önce bal, şeker, pekmez, lokum gibi tatlı maddelere batırmayın. Bunlar bebeğinizde erken diş çürümelerine neden olabilir. Ayrıca bu tatlara alışan çocuk anne sütünü, mamayı ya da diğer ek gıdaları yeterince almayabilir. 
• Emziği yeterince tutmayan bebekler için bazen emziğin üzerine birkaç damla anne sütü ya da mama damlatarak emziği daha cazip hale getirilebilirsiniz.
• Uygun bir emzik askısı ile emziği çocuğunuzun giysisine tutturun. Bu işlem emziğin sürekli yere düşmesini engeller. Boğulmalara neden olmaması için emzik askısı çok uzun olmasın ve emzik askısını asla çocuğunuzun boynuna asmayın. 
• Kauçuk emzikleri kaynatmayın, uygun bir temizleyici kullanarak soğuk su ile temizlemelisiniz. Silikon emzikleri en az günde bir kez sıcak su ile kaynatarak sterilize edebilirsiniz.
• Bebeğinizin emziğini; başka bebeklere  vermeyin ve başka bebeklerin emziklerini de kendi bebeğinize vermeyin.
• Yere düşen emziği mutlaka iyice yıkamalısınız. Kirlenmiş emziği ağzınızla temizleyip bebeğinizin ağzına vermeyin. Sizin ağzınızdan bebeğinizin ağzına mikrop geçebilir. 
• Yıpranmış, eskimiş, yırtılmış emzikleri asla kullanmayın.
• Emzikleri kullanmadığınız zamanlarda belli bir yerde kapalı bir kap içinde tutun. 
• Kullandığınız emzikleri hiçbir yıpranma belirtisi olmasa da 2-3 ayda bir yenilemelisiniz.

Eğer bebeğiniz anne sütünü yeterince almıyor, mama ile besleniyor, parmaklarını, giysilerini, battaniyesini ya da oyuncaklarını emiyorsa; huysuz, huzursuz, uykuya dalma problemi varsa ve aile istiyorsa emzik (yalancı meme) verilebilir. 

Elini emen bebeğinize emzik verdiğinizde; bebeğiniz eninde sonunda bir gün emziği bırakacaktır. Ancak elini emmeyi çok uzun süreler hatta erişkin yaşlarına kadar bile devam ettirilebilir. Emziği siz verdiğiniz zamanlarda emecektir, oysa elini her an ağzına alabilir. Ayrıca elini, parmağını emen bebeklerin; ellerinde, parmaklarında tahrişler, aşınmalar, yaralar bazen de incelmeler görülebilir. Bebeğinizin duygusal gelişiminde güven duygusu çok önemlidir. Yine bebeğiniz yeterince anne  memesini almıyorsa; emzik bu güven duygusunun oluşmasına yardımcı olabilir.

NE TÜR EMZİK KULLANMALISINIZ

• Emzik bebeğinizin ağzına uygun olmalı. Tabanı bebeğinizin emziğini yutmasını engelleyecek şekilde geniş olmalı. Burun deliklerini kapatmamalı. 
• Emziğin tabanı; hava akımını sağlayacak şekilde delikli olmalı. Bu delikler bebeğinizin salyalarının dudak kenarlarını ve çenesini tahriş etmesini önler.
• Emzik, biberon, diş kaşıyıcıları ve bebeğin kullandığı her türlü eşyalarda; BPA (Bisphenol A) ve Pthalates gibi maddeler olmamasına dikkat etmelisiniz. Bu maddeler bebeklerde üreme sistemine zarar verebilir. Böbrek ve Karaciğer  bozuklukları yapabilir. İleri yaşlarda Meme ve Prostat kanseri görülme riskini arttırır.
• Bebeğinizin çene yapısına uygun bir emzik kullanmalısınız  ve bebeğiniz büyüdükçe her 2–3 ayda bir bu emziği değiştirmelisiniz. 
• Bebeğiniz için silikondan ya da kauçuktan yapılan emzikler kullanabilirsiniz. Silikon emzikler geç deforme olur, şeffaftır, daha kolay temizlenir. Yumuşak ve pürüzsüz bir yüzeye sahip olduklarından bebekler tarafından daha kolay kabullenilirler. Silikon yüksek ısılara dayanıklı olduğu için; kaynatılarak ya da buharda sterilize edilebilir. Silikonun tadı ve kokusu olmadığı için bebek; emzik, anne göğsü ve biberon arasında kolayca geçiş yapılabilir. Tüm bu avantajlarından dolayı bebekler için yeni doğan döneminde silikon emzik tercih edilmelidir.  
• Kauçuk emziklerin temizliği zordur. Isı kauçuk emziklerin yapısını bozar. Kauçuk emzikler dezenfektanlar yardımı ile soğuk sterilize edilmeli ya da soğuk su ve sabunla güzelce yıkanmalıdır. Kauçuk emzikler daha elastik ve daha dayanıklı olduklarından bebeğinizin diş çıkartma dönemi ve sonrasında daha rahat kullanabilirsiniz.
• Yeni doğan döneminde bebeğiniz için; anne memesine uygun kiraz uçlu emzik olarak da adlandırılan ucu şiş yuvarlak, bebeğinizin dudağına gelen kısım daha ince ve yassı emzikleri tercih etmelisiniz. Damaksız emzikler anne memesine benzediği için 1 yaşın altındaki çocuklarda daha uygundur. Damaksız emziklerin 1 yaş üzerinde kullanılması damağa baskı yaparak damak yapısını ve üst ön dişlerin sıralanışını bozabilir.
• Damaklı emzikler ise; daha yassı ve ucu yukarı kıvrıktır. Damağa tamamen uyum sağladığı için 1 yaşın üzerindeki çocuklarda kullanılması daha uygundur. 
• Bebeğime ille de ortodontik ya da damaklı, damaksız emzik vereceğim diye tutturmayın. Siz en iyisi birkaç çeşit emzik alın ve bebeğinize sunun. Hangisini kullanacağına bebeğiniz karar versin. 

EMZİK NE ZAMAN BIRAKTIRILMALIDIR ve GEÇ BIRAKTIRILMASININ SAKINCALARI NELERDİR?

• 6-9 ay  dolayları bebeğinizin emziği bırakması için uygun bir zamandır. Bazen istemesek de bu süre 1- 2 hatta 3 yaşına kadar uzayabilir. Bebeğiniz emzik kullanmayı ne kadar erken bırakırsa o kadar iyidir.
• 2  yaşından sonra emzik emmeye devam etmesi çocuğunuzda üst çeneyi ve üst dişleri öne, alt çeneyi ve alt dişleri arkaya çekerek  iki çene arasındaki açıklığı arttırır. Bu durum ilerleyen zamanlarda  “ V” tipi üst çene darlığı oluşturarak yüz yapısında bozulmalara neden olabilir. Emzik emmeyi 3- 3,5 yaşına kadar devam ettirirse bu ” V ” tipi üst çene darlığı kalıcı olabilir.
• Uzun süreli emzik emmesi; bebeğinizde sık kulak, burun, boğaz hastalıkları ve ishal gelişmesine neden olabilir.
• Bebeğinizin 1 yaşından sonra gün boyu ve uzun süreli emzik emmesi; konuşma ve öğrenme  bozukluklarına neden olabilir.
• Bebeğinizin 2 yaşından sonra emzik emmeye devam etmesi; alışkanlık hatta bağımlılık yapar ve emziği bırakması daha da zorlaşır.

EMZİK NASIL BIRAKTIRILMALIDIR?

• Öncelikle anne ve babalar emziği bir susturucu gibi görmekten vazgeçmelidirler. Bebeğiniz her ağladığında, huzursuz ve gergin olduğunda susturmak için ona emzik vermemelisiniz. Ağlamasının, huzursuzluğunun nedenlerini araştırın ve onları gidermeye çalışın. Bebeğinize yumuşak, sevecen ve hoşgörülü bir şekilde yaklaşın.
• Bebeğinizde alışkanlık hatta ilerde bağımlılık da yapan emziği ne kadar erken bıraktırırsanız o kadar iyidir. Bebeğiniz; dişleri çıkmaya başladığında yani 6-9 ay dolaylarına geldiğinde artık emme yanında çiğnemeyi de öğrenmeye başlar. İşte çiğnemeye başlaması emziği bırakmak için uygun zamanın geldiğini bize gösterir. Başlangıçta emzik emme süresini giderek azaltın. Bebeğiniz bütün gün ağzında emzik ile dolaşmasın, yalnızca uykuya dalacağı saatlerde ve kısa süreli olarak emzik verebilirsiniz. Derin uykuya geçtiğinde emziği ağzından alın.
• Emziği; bal, reçel, şeker gibi gıdalara batırılarak bebeğinize vermeyin. Bebeğiniz emziği bir enerji kaynağı olarak algılamasın. Ayrıca bu çeşit şekerli gıdaların bebeğinizin dişlerinde bakterilerin üremesine neden olarak bebeğinizde erken diş çürümeleri de yapabileceğini unutmayın.
• Emziği bırakmaya karar verdiğinizde; önceden anne, baba ve çocukla ilgilenen tüm kişilerle birlikte bir gün belirleyin. Belirlediğiniz bu gün; çocuğun aşı olmadığı, hasta olmadığı, diş çıkarma dönemine denk gelmeyen, anne ve babanın işe gitmeyeceği, hafta sonuna denk gelen bir gün olsun. Birkaç gün huysuzluğuna, huzursuzluğuna, uykusuzluğuna, ağlamalarına katlanmanız gerekeceğini bilin. Gözyaşı olmadan eğitim olmaz. GÖZYAŞI EĞTİMİN DOĞAL BİR PARÇASIDIR.
• Emziği bırakacağınız günü tüm aile bireylerine ve yakın dostlara bildirin hatta onların da yardımı isteyin.
• Emziği bırakmaya karar verdiğinizde evdeki tüm emzikleri atın. Bebeğinize kararlı bir şekilde evde emzik olmadığını ve artık emzik emmemesi gerektiğini anlatın.
• Emzik almak istediği zamanlarda yanında olun ve onunla ilgilenin. İlgisini başka alanlara yönlendirin. Bu yeni bir oyun ya da sevdiği bir oyuncak olabilir. Bazen de ona sevdiği bir yemeği teklif edebilirsiniz. 
• Sevdiği bir arkadaşını ziyaret etmek, sokağa çıkartmak, parka, anneanneye, babaanneye ya da komşuya  gitmek emziği unutmasına yardımcı olabilir. 
• Steril bir iğne ile emziğin havasını boşaltın. Havası boşaltılmış emziği emmek hoşuna gitmeyecektir.
• Daha büyük çocuklarda; artık büyüdüğü, emziğe ihtiyacının olmadığı, diğer büyük arkadaşları gibi onun da emziksiz olması gerektiğini, geniş bir zaman diliminde sakin ve sevecen bir şekilde ona anlatın.
• Özellikle 2 yaşından büyük çocuklarda; artık büyüdüğü için emziğe  gereksinimi olmadığı ve emziği gereksinimi olan daha küçük bir çocuğa hediye edebileceği anlatılabilir. Hatta çocuğunuzun da yardımı ile emziğe özel bir hediye paketi yapın. Sonra güzel bir tören ile emzikle vedalaşsın.
• Ağabey ya da abla olmak çocuklar için çok önemlidir; bu konuyu özellikle sözel ve davranışsal olarak çocuğunuza hissettirin.
• Emzik emmediği zamanlarda “aferin, tebrik ederim, artık büyüdün, abla-ağabey oldun, diğer büyümüş arkadaşların gibi sen de artık emziksiz durabiliyorsun” gibi olumlu cümlelerle çocuğunuzun özgüveni arttırın.

EMZİĞİ BIRAKMA KARARI VERDİĞİNİZDE NE OLURSA OLSUN ASLA KARARINIZDAN VAZGEÇMEYİNİZ. ÇOCUĞUNUZA YENİDEN EMZİK VERMEYİNİZ.

SÖZÜN ÖZÜ: Özünde sevgi olan tüm yöntemler denenebilir. Siz en iyisi çocuğunuz ile birlikte kendi yönteminizi kendiniz belirleyiniz.

Dr. Yılmaz Bay

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Çocukları kendi haline bırakırsanız genellikle patates kızartması, köfte, makarna ve pilav dışında başka bir şey yemek istemezler. Reddettikleri gıdaların başında sebzeler ve daha sonra da meyveler gelir. Meyve ve sebzeler zengin protein ve enerji kaynakları değildir. Ancak vücut için çok gerekli olan mineral ve vitaminler açısından son derece zengindir. O nedenle çocuğunuzun mutlaka alması gereken besin öğeleridir. Bağırsak hareketlerini düzenleyen, kabızlığa engel olan lif içerirler.
Eğer çocuğunuz meyve ve sebzeleri yeterince tüketmiyorsa aşağıdaki önerileri dikkatlice okuyunuz. Daha fazlasını oku

Çocuğun kendi kendini uyarması olarak tarif edeceğimiz bu olay çocuk gelişiminin beklenen zararsız bir evresidir. Çocukluk yaşlarında hiçte az olmayan bu olay çoğu aile tarafından ayıp, yasak, günah olarak algılanmakta ve saklanmaktadır. Anne –Babalar bir zamanlar kendileri aynı durumu yaşamış olsalar bile bu kadar erken yaşta çocuklarının böyle bir davranış içerisinde olmalarını kabul edemezler. Daha fazlasını oku

Çocuk sahibi olmak dünya da yaşanabilecek duyguların en güzeli ve de mutlulukların en büyüğüdür. Hele bir de bu çocuklar ikiz ise;bu sevinç ve mutlulukların katlanması demektir.

Tıpta çoğul gebelik olarak da adlandırılan; bir hamilelikte birden den fazla çocuk olması genelde ikiz gebelik şeklindedir. Üçüz, dördüz, beşiz… Gebelikler daha az oranlarda görülür. İkiz gebelikler sonucu oluşan ikiz doğumların %25’i tek yumurta ikizi, %75’i çift yumurta ikizidir. İkiz gebelikler genelde yakın ya da uzak akrabalarda ikiz gebelik varsa görülür. İkiz gebeliğe genetik yatkınlıkla birlikte daha önce 1 ya da 1 kaç çocuk sahibi olmuş 35 yaş üzeri kadınlar da ikiz gebelik olma ihtimali daha fazladır. Son yıllarda ise aile içinde ikiz gebelik olmasa da özel tedavi sonucu hamile kalan kadınlarda ikiz gebelikler genetik yatkınlık sonucu oluşan ikiz gebeliklere göre daha çok görülmektedir. Yılda ortalama 1,5- 2 milyon doğumun olduğu ülkemizde 45- 50 bin dolaylarında ikiz gebelik olduğu tahmin edilmektedir. Daha fazlasını oku

Beklediğiniz an geldi. Artık çocuğunuz tutunarak ayağa kalkmaya, ayaklarının üzerine basmaya başladı. Öncelikle şunu bilmelisiniz ki çocuğunuz emekleyeceği ve yürüyeceği zamanı kendisi belirleyecektir. Bunun için kesinlikle onu zorlamayınız. Ancak ona ufak yardımlar yapabilirsiniz. Kaslarının güçlenmesi için rahat hareket edebileceği, hatta tepinebileceği bir ortam hazırlamalısınız. Sürekli kucağınıza alırsanız ya da beşikte yatırırsanız kasları yeterince gelişemez ve yürüme gecikir.  Daha fazlasını oku

Öncelikle çocuğunuzun her gün tuvalete çıkması gerekmediğini bilmeniz gerekir. Bazı çocuklar günde 3-5 kere tuvalete çıkabildiği gibi bazı çocuklarda bu 3-5 güne kadar uzayabilir. 3-5 günde bir tuvalete çıkıyor ama büyük dışkısı çok sert ve büyük hacimli değilse ve bu onu çok rahatsız etmiyorsa normaldir ve kabızlık sayılmaz. Daha fazlasını oku